Hoe zit het? Waarom is het typisch Nederlands om de gordijnen open te houden?
Publicatiedatum: 25 februari 2025
Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom is het typisch Nederlands om de gordijnen open te houden?
Open vizier, open gordijnen
Houdt u de gordijnen thuis zo lang mogelijk open, ook ‘s avonds? En sluit u ze pas als u gaat slapen? Het klinkt vanzelfsprekend, zeker als het buiten weer wat langer licht is. Maar buitenlandse bezoekers vinden het toch heel bijzonder, als ze voor het eerst door een stad of dorp in Nederland lopen. Waarom houden veel Nederlanders hun gordijnen eigenlijk zo lang open?
“Het is onderdeel van hun zelfbeeld”, vertelt Els Stronks, hoogleraar Vroegmoderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Utrecht, in Spraakmakers (NPO Radio 1). “Het betekent eigenlijk: ik ben heel open, ik sta ook open voor alles. En omdat mensen dat graag willen uitstralen, gaan ze dingen doen. Zichtbaar, gordijnen open.” Volgens Stronk staan de open gordijnen symbool voor de Nederlandse volksaard, openheid en niets te verbergen hebben.
Calvinistische volksaard
Dat laatste heeft, volgens verschillende historische verklaringen, ook te maken met de calvinistische achtergrond, die veel Nederlanders boven de rivieren hebben. Staan de gordijnen open, dan kan iedereen zien dat u thuis niets zondigs of onzedelijks doet, is de gedachte hierachter.
Tegelijkertijd kunnen anderen vanaf de straat zien dat u het thuis goed voor elkaar heeft. Want Nederlanders willen ook graag laten zien dat hun ramen keurig gelapt zijn en dat hun opgeruimde woonkamer vol met mooie spullen staat. Raamgordijnen bestaan al sinds de 17e eeuw, maar veel Nederlanders hebben ze dus vaak niet nodig.
In het buitenland zijn de gordijnen vaak dicht
Maar hoe dichter u in de buurt van de Belgische en Duitse grens komt, hoe anders dit beeld wordt. In veel andere landen, waaronder onze buurlanden, is het juist gebruikelijk om de gordijnen dicht te houden. “We zitten hier in een park waar we ook Duitse buren hebben. Die vertelden ons laatst een mooie woord: einigeln. ‘In-egelen’ eigenlijk”, aldus Stronks in de NPO Radio 1-uitzending. Dit wil zeggen dat veel Duitsers thuis graag beschut zitten, net zoals een egel zichzelf oprolt om in de eigen schulp te kruipen.
Voormalig NOS-correspondent Wouter Zwart is ook te gast in deze uitzending. Hij heeft in Peking, Washington DC en Berlijn gewoond en herkent dit beeld wel. “Op een gegeven moment verhuis je dan naar Nederland en dat is voor mij dan mooi terugkeren. Maar driekwart van mijn gezin had natuurlijk nog nooit in Nederland gewoond”, aldus Zwart, die een Chinese vrouw heeft en in de VS vader is geworden van 2 kinderen. “Dan krijg je af en toe hele leuke vragen. En één van die vragen die bij mij altijd werd gesteld: papa, als wij door de straat lopen ’s avonds, dan staan al die gordijnen open. Ik kijk recht deze huiskamers in. Vanwaar deze public display?”
Als Nederlanders buitenshuis in een hotel slapen, is het dan wel weer de bedoeling dat de gordijnen goed dicht kunnen. Niet goed sluitende gordijnen, het is één van de 10 zaken waar Nederlanders na een hotelovernachting het vaakst over klagen. Nog zo’n typisch Nederlandse gewoonte trouwens…
(Bron: MAX vakantieman, Spraakmakers (NPO Radio 1), Algemeen Nijmeegs Studentenblad, Visiting The Dutch Countryside, Algemeen Dagblad, NRC, IsGeschiedenis.nl. Foto: Vincent Jannink/ANP)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Voor mij hebben de ramen waarvan de gordijnen ’s avonds open zijn een voordeel als ik op straat loop, ik voel me namelijk dan veel veiliger. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Duitsland en Frankrijk waar niet alleen de gordijnen dicht zijn, maar men vaak (verplicht) ook metalen rolluiken aan de buitenkant heeft. Voor mij voelt dit net zo onveilig als wanneer ik door een donker bos of park zou lopen.
Ik weet niet hoor. Ik heb in de zomer mijn gordijnen open zodat ik kan genieten van mijn tuin, ook als het te fris is om buiten te zitten. Heeft voor mij niks te maken openheid.