Hoe zit het? Is Bevrijdingsdag pas over 20 jaar weer een officiële vrije dag?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: is Bevrijdingsdag pas over 20 jaar weer een officiële vrije dag?

Is Bevrijdingsdag een landelijke feestdag?

Sinds 1990 is Bevrijdingsdag inderdaad één van de landelijke feestdagen in Nederland, waarvan we er in totaal 11 hebben. Nieuwjaarsdag, Goede Vrijdag, Koningsdag, Hemelvaart en de beide paas-, pinkster- en kerstdagen zijn de overige 10. Bevrijdingsdag is altijd op 5 mei, ongeacht op welke dag van de week het valt.

Dat is anders dan bijvoorbeeld Koningsdag, dat formeel niet op een zondag plaats mag vinden. Aangezien 27 april in 2025 inderdaad op een zondag valt, is het officiële programma van Koningsdag verplaatst naar de zaterdag.

Is Bevrijdingsdag in 2025 een landelijke vrije dag?

Bevrijdingsdag is dus een officiële feestdag, maar geen dag waarop iedereen vrij is. Dit verschilt namelijk per bedrijfstak en cao. Wie bijvoorbeeld voor de overheid of in het onderwijs werkt, is vrijwel altijd vrij op 5 mei. En zo zijn er nog meer bedrijfstakken waarin Bevrijdingsdag elk jaar een vrije dag is.

Maar in andere cao’s is Bevrijdingsdag slechts eens in de 5 jaar een vrije dag. Het gaat hier om de lustrumjaren, jaartallen die dus op een 0 of een 5 eindigen. Hoe dan ook, de meeste Nederlanders zijn op Bevrijdingsdag 2025 sowieso vrij. Want 5 mei valt op een maandag én in een lustrumjaar.

Lees ook: Wat vieren we met Pasen, Hemelvaartsdag en Pinksteren?

In 2045 pas weer vrij op 5 mei?

Bent u op Bevrijdingsdag 2025 inderdaad vrij, geniet er dan maar extra goed van… Want heeft u toevallig al op de kalender van de volgende lustrumjaren gekeken? In 2030 valt 5 mei op een zondag, in 2035 en 2040 op een zaterdag. Pas in 2045, precies een eeuw na de officiële Duitse capitulatie, is er weer een lustrumjaar waarin 5 mei op een doordeweekse dag valt. Degenen die alleen in lustrumjaren vrij zijn met Bevrijdingsdag, moeten dus extra lang wachten op de volgende vrije dag.

Wordt Bevrijdingsdag ooit een landelijke vrije dag?

Overigens zijn er al jarenlang politieke discussies over de vraag of Bevrijdingsdag een landelijke vrije dag moet worden. In december 2024 heeft een meerderheid in de Tweede Kamer voor een motie van Diederik Boomsma (NSC) gestemd, over ‘de mogelijkheden in kaart brengen om van 5 mei een officiële nationale feestdag te maken’. Maar wat zegt deze stemming eigenlijk? Want er zit nog een wereld van verschil tussen ‘de mogelijkheden in kaart brengen’ en het plan daadwerkelijk uitvoeren.

In juni 2017 is dit onderwerp ook al ter sprake gekomen in de Tweede Kamer. ‘Er is geen wet die heeft vastgelegd dat bepaalde feestdagen vrije dagen zijn voor werknemers. Dit betekent dat er dus geen wettelijk recht op een vrije dag op een bepaalde feestdag bestaat’, reageert Ronald Plasterk, toenmalig minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, dan op Kamervragen over dit onderwerp.

Plasterk wijst naar de zogeheten sociale partners, de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers. Elk jaar vrij op 5 mei of alleen in de lustrumjaren? Dat moeten werkgevers en werknemers in hun eigen cao vastleggen, aldus de toenmalige minister. ‘Als sociale partners het belangrijk vinden dat 5 mei een vrije dag is, kunnen (en moeten) ze dat dus aan de cao-tafel regelen. Gelet op deze eigen bevoegdheid, is het niet aan het kabinet’, stelt Plasterk in 2017. En ook in 2025 lijkt de politiek nog steeds niet van plan om van Bevrijdingsdag een landelijke vrije dag voor iedereen te maken.

(Bron: Archief, Tijd voor MAX, Nationaal Comité 4 en 5 mei, Rijksoverheid, FNV, De Telegraaf, Tweedekamer.nl. Foto: Emiel Muijderman/ANP)