Historische verkiezingsuitslag brengt EU-burgers veel onzekerheid

De conservatieve partij van premier Boris Johnson heeft de Britse verkiezingen van 12 december 2019 gewonnen. Dat betekent dat alle seinen op groen staan voor de aanstaande Brexit. Daar is lang niet iedereen blij mee. Zo ook de in Engeland woonachtige Nederlandse Antonietta Sgherzi niet.

Historische verkiezingen

De nacht van 12 op 13 december 2019 is één van de opmerkelijkste uit de Britse politieke geschiedenis. Zowel de inzet als de uitslagen zijn historisch te noemen. Het is voor het eerst sinds 1935 dat de linkse partij Labour zo’n grote nederlaag leidt. De partij zakt terug van 244 zetels naar 202, terwijl de Conservatieven juist de grootste verkiezingswinst sinds 1970 behalen. Johnson en consorten mogen zich binnenkort 64 extra zetels toe-eigenen in het Lagerhuis, een ongekend goed resultaat. Zelfs in de echte Labour-kiesdistricten in Wales, Midden- en Noordoost-Engeland wint een conservatieve partij. Het meest opvallende voorbeeld is Blyth Valley in de regio Northumberland (nabij Schotland). Dit voormalig mijnwerkersdistrict en Labour-bolwerk stemt sinds het ontstaan in 1950 nog nooit conservatief, maar daar is nu dus verandering in gekomen.

Verslagenheid

“Niemand had verwacht dat Labour het zó slecht zou doen”, vertelt de Nederlandse Antonietta Sgherzi als wij haar bellen. “Ik heb de uitslagenavond met grote verbazing gevolgd. Nu voel ik vooral verslagenheid, want dat de Brexit doorgaat is nu echt een feit.”

Sgherzi verhuist een aantal jaar geleden met haar Britse man naar het Zuid-Engelse Bath, waar zij vakantiewoningen verhuren. Daarnaast is zij ook betrokken bij Stichting GOED, wat staat voor Grenzeloos Onder Eén Dak. Dit is een belangenorganisatie voor Nederlanders die buiten de landsgrenzen wonen. Dat Brexit nu doorgaat kan de levens van EU-burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen volledig veranderen, weet Antonietta. “Er wonen meer dan 3 miljoen EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk. Veel van hen hebben wel een permanente verblijfsstatus, maar dat is geen garantie dat je na Brexit nog mag blijven.”

Verblijfsvergunning is geen garantie

Wat hun lot wordt, zal op zijn vroegst eind 2020 bekend worden. “Nadat het Verenigd Koninkrijk op 31 januari 2020 uit de EU gaat, starten de echte onderhandelingen pas. Er kan dus nog van alles gebeuren, zelfs een no deal Brexit is niet uitgesloten.” Zij betreurt het dat Labour niet heeft gewonnen, want, zo zegt zij: “Labour-leider Corbyn heeft gezegd dat na Brexit het vrij verkeer van personen binnen de EU-lidstaten gehandhaafd blijft voor EU-burgers. Uiteraard wilde hij ook een nieuw referendum, waardoor er voor ons wellicht een positiever resultaat behaald had kunnen worden. De conservatieven van Boris Johnson zijn niet zo toeschietelijk.”

Britse nationaliteit aanvragen

EU-burgers die in het Verenigd Koninkrijk (VK) wonen en er zeker van willen zijn dat zij mogen blijven nadat het hele Brexit-proces is afgerond, kunnen de Britse nationaliteit aanvragen. “Maar dat kost wel tussen de 1.500 en 1.700 pond.” Bovendien raken Nederlanders die de Britse nationaliteit aanvragen- op wat uitzonderingen na- hun Nederlandse nationaliteit kwijt. Als iemand weer Nederlander wil worden, moeten zij het gewone naturalistatieproces doorlopen.

In Nederland ligt een voorstel voor een Brexit noodwet, die ervoor zorgt dat Nederlanders hun nationaliteit kunnen houden als zij ervoor kiezen ook Brit te worden. Nadeel hiervan is dat mensen dan wel tijdig hun Nederlandse paspoort moeten verlengen. Als zij dit niet doen of te laat, dan raken zij hun Nederlandse nationaliteit alsnog kwijt. Zelfs als iemand 1 dag te laat is komt dit al te vervallen. Met deze regel zijn veel mensen nu nog niet bekend, omdat dit enkel geldt voor mensen die buiten de EU wonen.

Meer obstakels

Naast problemen rondom verblijf in het Verenigd Koninkrijk, creëert Brexit nog veel mee hordes voor Nederlanders en andere EU-burgers. “Denk aan AOW en pensioen, dat moet allemaal anders geregeld worden als het land waar je woont niet meer bij de Europese Unie hoort.” Ook op het gebied van werkgelegenheid ziet zij nu al dingen veranderen in het VK. “Ik las laatst een artikel in een Britse de krant waarin een Poolse Brit vertelt dat er nu al wordt gediscrimineerd op dit gebied. Vooral EU-burgers uit Oost-Europese landen krijgen hier mee te maken. Zij moeten in sommige gevallen nu al meer uren werken dan Britten en kunnen minder vakantie opnemen.”

Wij en zij

Deze houding tegenover werknemers uit landen binnen de Europese Unie illustreert wat de Britse houding die later in het artikel wordt geschreven: sinds het Brexit-referendum wordt er steeds vaker in termen als ‘wij’en ‘zij ’gesproken. “Zoiets heeft nog nooit gewerkt. Nooit”, zegt één van de geïnterviewden, afkomstig uit voormalige Oost-Duitsland, hierover in het stuk.

Antonietta en haar Britse man voelen ook dat de sfeer in het land anders is geworden en denken erover om weg te gaan. “Dat hadden we waarschijnlijk sowieso wel gedaan, maar dat Brexit er nu echt komt is wel een extra duwtje in de rug.”

(Bron: Antonietta Sgherzi, The Guardian, de Volkskrant)