Elles de Bruin over Vluchten in muziek: “Als ik die beelden nu terugzie, voel ik weer wat ik toen voelde”

In de nieuwe MAX-documentaire Vluchten in muziek reist journalist Elles de Bruin met de Nederlanders Adriaan Kok en Jeroen de Groot mee naar Lesbos. De 2 hebben muziekschooltjes opgericht in de overvolle vluchtelingenkampen op het eiland. Hier krijgen de bewoners muziekles, zodat zij hun zorgen even kunnen vergeten. Wij vragen Elles hoe zij deze reis heeft ervaren.

Muziek als hulpmiddel

Als zakenman Adriaan Kok in 2016 aan één stuk door beelden ziet van overvolle vluchtelingenkampen op Lesbos, besluit hij het roer om te gooien. Hij moet iets doen om deze mensen te helpen. Samen met zijn neef Jeroen de Groot gaat hij naar het eiland en richt hij de organisatie Connect by Music op, die muziekschooltjes opzet in de meest beruchte kampen. Inmiddels krijgen 450 jongeren hier les van Griekse muziekleraren en dit aantal groeit gestaag.

Verschrikkelijke omstandigheden

Voordat Elles de Bruin samen met regisseur  Jan Pool en de rest van de crew naar Lesbos gaat om Vluchten in muziek te maken, is zij nog nooit op het eiland geweest. “Toen we begonnen met filmen was er heel veel nieuws over de vluchtelingenkampen, dus ik dacht: je komt aan, en je ziet overal vluchtelingen. Dat was helemaal niet zo, er was geen vluchteling te zien. Het was een heel mooi vakantie-eiland en ik vroeg me af waar iedereen het eigenlijk over had. Totdat ik naar de vluchtelingenkampen Moria en Kara Tepe ging en zag onder welke verschrikkelijke omstandigheden de mensen moeten overleven. Dat vond ik echt schokkend.”

Elles met Adriaan Kok op het zogenoemde zwemvestenkerkhof. Hier komen de zwemvesten van de vluchtelingen terecht. Op de rug: Geluidsman Tim van den Broeke.

Leden van de crew draaien in een van de vluchtelingenkampen.

Emotionele momenten

Hoe heftig de situatie ook is, Elles is vooral op het eiland als journalist. “Je bent constant aan het kijken. Wat kunnen we draaien? Hoe kunnen we draaien? Het was best een beetje spannend, want je komt er eigenlijk niet zomaar binnen als journalist. We konden daar alleen maar zijn omdat we met Adriaan ons mee naar binnen nam.” Hoewel Elles dus erg professioneel bezig moet zijn op Lesbos, grijpen de verhalen van de vluchtelingen haar natuurlijk wel aan. Vooral het verhaal van een 20-jarige Afghaanse journalist is haar bijgebleven. “Hij vertelde dat nadat hij besloot weg te gaan nadat het radiostation waar hij werkte werd gebombardeerd. Dat vertelde hij aan zijn moeder, die ontzettend emotioneel reageerde. Ik interviewde hem hierover en stond op een gegeven moment zelf ook te huilen. Dat was me nog nooit gebeurd. Het was een jongen van 20, mijn dochter is net zo oud. Het idee dat zij zegt: ‘mama, ik ga naar Afghanistan, ik ga weg’ en dat je weet: die zie ik waarschijnlijk nooit meer terug. Dat is zo akelig. Ik heb later nog heel vaak aan hem gedacht.”

Elles met de Afghaanse journalist

Speciale concerten

In Vluchten in muziek wordt vooral gefocust op de muzieklessen die de vluchtelingen krijgen, maar er is ook aandacht voor de speciale concerten die zij geven. Zowel de voorbereidingen als de concerten zelf worden gefilmd. “Iedereen was zo blij”, herinnert Elles zich. “Die concerten waren echt lichtpuntjes voor die mensen. Ze genoten zo van het samen repeteren en muziek maken. Dat was leuk om te zien. Als ik die beelden nu terugzie, voel ik weer helemaal wat ik toen voelde.”

Vluchten in muziek is op 19 mei 2019 om 19.30 uur te zien op NPO 2.