Drukken op knoppen: waarom zoveel mensen ze vaker of harder indrukken dan nodig is

Overal om ons heen hebben we te maken met knoppen. Op de afstandsbediening, bij liften, bij wegovergangen en meer. Ze blijken veel mensen te verleiden om ze hard, maar vooral vaak achter elkaar in te drukken, wanneer ze niet direct reageren. Hoe komt dat? En gaan we in coronatijd anders om met al die drukknoppen in het openbaar?

Een stukje controle

Wanneer de lift of een stoplicht bij een wegovergang niet meteen reageert nadat we de knop ingedrukt hebben, lokt dat bij veel mensen de reactie uit om die dan nog eens extra hard of vaak achter elkaar in te drukken. Dat het weinig zin heeft, nemen we op de koop toe. De lift komt er echt niet sneller door en het stoplicht wordt niet eerder groen. Tenzij de knop lam is of de keren ervoor toevallig niet goed ingedrukt is… Waarom doen we het dan toch? Dat is te verklaren met het feit dat we controle over de situatie willen hebben. Het indrukken geeft het gevoél dat we kunnen beïnvloeden hoe snel het groen wordt of de lift komt. Dat vinden de meeste mensen fijn. Wie is er immers niet dol op de wegovergangen waarbij wordt aangegeven hoe lang we nog moeten wachten? Het geeft in 1 keer een gevoel van controle over een situatie, waar we eigenlijk geen controle over hebben.

Wanneer heeft het wel zin?

Toch zijn er ook situaties dat het harder of vaker indrukken wél zin heeft. Bijvoorbeeld wanneer er wat vuil zit in een afstandsbediening en dat het contactje verstoort. Dan wil harder of vaker indrukken weleens helpen. Wat ons dan hoogstwaarschijnlijk weer overtuigt dat het dus op meer plekken zin kan hebben.

Een knop vráágt om indrukken

Daarnaast vinden veel mensen het gewoon verleidelijk om knoppen in te drukken. Knoppen vrágen er letterlijk om ingedrukt te worden, legt hoogleraar omgevingspsychologie aan de Technische Universiteit Eindhoven uit aan Quest. Doordat het brein weet dat een knop ingedrukt kan worden, wordt onbewust een actie aangewakkerd als we een knop zien. En daarmee de neiging die in te drukken. Ook geeft dit weer een gevoel van controle. Het indrukken van een knop heeft een bepaald gevolg en we vinden het prettig dat wij zelf kunnen bepalen of dat wel of niet gebeurt. Daarnaast wakkert het onze nieuwsgierigheid aan, we zijn gewoon benieuwd wat er gebeurt na het indrukken van een onbekende knop.

Zo prettig mogelijke knoppen

Dat het indrukken van knopjes een serieuze zaak is, blijkt wel uit het feit dat er steeds meer onderzoek naar gedaan wordt. Een toets van een piano indrukken vraagt bijvoorbeeld een andere techniek dan het indrukken van een knop op de afstandsbediening. Zo ervaren gebruikers verschillen in timing, de hoeveelheid energie die moet worden gebruikt en de betrouwbaarheid van een apparaat. Daarom wordt onderzocht welk gedrag van een knop wenselijk is en worden er bijvoorbeeld zaken ingebouwd als een kleine trilling als teken dat een knop geactiveerd is. Of een verschillende reactie op harder of zachter drukken. Vingergevoel blijkt daarin nog belangrijker te zijn dan visuele feedback.

Beloning

Buiten dat het handig is als we een bepaalde reactie ervaren als we een knop indrukken, geeft dit ook een stukje beloning. Mensen ervaren het als prettig als een geluidje, trilling of kleurverandering aangeeft dat we een knop of touchscreen daadwerkelijk ingedrukt hebben.

Knoppen in tijden van corona

In tijden van corona is het indrukken van knoppen in het openbaar vanwege het besmettingsgevaar opeens minder wenselijk geworden. Veel mensen raken ze nu ook liever helemaal niet meer aan. Daar wordt al handig op ingesprongen door bedrijven die metalen sleutelhangers verkopen, zodat er geen fysiek contact met de knop nodig is. In onder andere Zoetermeer wordt het anders opgelost. Daar worden de knoppen van de oversteekplaatsen vervangen door knoppen die uitsteken, zodat ze ook met de elleboog ingedrukt kunnen worden. In onder andere Voorburg kunnen mensen inmiddels gebruik maken van een voetdrukknop. En in andere steden zijn de instellingen van verkeersregelinstallaties aangepast, zodat fietsers en voetgangers bijna niet meer op de knoppen hoeven te drukken. Of wordt met stickers aangegeven dat de elleboog gebruikt kan worden, als er al knoppen zijn die uitsteken.

(Bron: Quest, Computable, AD, RTL Nieuws)