Digitip: nepnieuws op internet herkennen

Roddel, achterklap, geruchten, laster, broodjeaapverhalen: nepnieuws is van alle tijden. Hoe beoordeelt u of een bericht klopt? We leggen hieronder uit hoe u nepnieuws op internet kunt herkennen. 

Wat is nepnieuws?

Verslaggevers maken soms een zeperd. In de journalistiek bestaat er zelfs een woord voor: een canard. Het begrip definieert een bericht dat, na publicatie, niet waar blijkt te zijn. Maar dat is niet hetzelfde als het fenomeen nepnieuws, dat de afgelopen tijd zoveel aandacht krijgt. Journalistieke missers komen voort uit menselijk fouten. Er wordt niet opzettelijk gelogen of gefantaseerd. Het doel van serieus nieuws is de lezer te informeren. In het geval van nepnieuws is daar geen sprake van. Daarbij worden expres valse berichten de wereld in gebracht.

Oorzaken nepnieuws

Waarom maakt nepnieuws op internet eigenlijk zo’n grote vlucht? De eerste reden is geld. Door te zorgen dat veel mensen doorklikken op de valse berichten, trekt men veel verkeer naar een website. En die sites zijn volgehangen met advertenties. Hoe meer verkeer, hoe hoger de inkomsten. Dat blijkt zo lucratief te zijn dat er een nepnieuws-industrie is ontstaan.

Daarnaast zien we dat nepnieuws ook ingezet wordt om mensen te beïnvloeden. Een voorbeeld is de Amerikaanse presidentsverkiezing in 2016, waarbij Donald Trump gewonnen heeft.

Aanval media

Na zijn aanstelling als president heeft dezelfde Trump de aanval ingezet op de gevestigde media die kritisch over hem te berichten. Dat doet hij door van hen afkomstig nieuws consequent ‘fake news’, nepnieuws, te noemen. Maar media als de NOS, RTL Nieuws, Nu.nl, de Volkskrant en het AD verspreiden geen onzin. Zij checken berichten altijd bij verschillende bronnen om ze bevestigd te krijgen. Misschien bent u het niet altijd eens met hun kijk op de dingen, maar dat is een ander verhaal.

Nepnieuws herkennen

Laat u niet om de tuin leiden. Wat hebt u eraan om pagina’s vol onzin te lezen? De onderstaande tips helpen u echt van onecht te onderscheiden.

Waar staat het bericht?

Kijk in de eerste plaats waar het bericht is gepubliceerd. De Telegraaf, het AD, de Volkskrant, Metro en Nu.nl kent u ongetwijfeld. Staat het nieuwtje op een site waar u nog nooit van heeft gehoord, lees dan voorzichtig verder.

Kijk goed naar de kop

De koppen van nepnieuws zijn vaak overdreven sensationeel en staan vol hoofdletters. Ze prikkelen de lezer die meteen wil doorklikken om te lezen wat de kop belooft. Bijvoorbeeld: Auto Valt Plots Stil Op De Snelweg. Wat Er Daarna Gebeurt Is Niet Te Geloven! Clickbait noemt men zo’n kop in het Engels. ‘Bait’ is Engels voor ‘aas’.

Lees meer dan alleen de kop

De meeste nepberichten vertellen de grootste onzin. Doorlezen helpt. Neemt een bericht een bijzondere wending of wordt het steeds onwaarschijnlijker, dan is de kans groot dat het nepnieuws is.

 Ga op zoek naar bronnen

1 bron is geen bron. Is er sprake van een nepbericht, dan is er meestal geen verdere informatie te vinden via Google.

Overzicht valse nieuwssites

Tot slot biedt de Hoaxwijzer een overzicht van sites die bekendstaan om hun nepnieuws. Sommige pagina’s hebben op het eerste oog onschuldige namen als ‘Blik Op NOSjournaal’ of ‘Koffiepauze’. Maar ze staan vol met onzin. Die sites kunt u beter links laten liggen. Het overzicht vindt u hier: de Hoaxwijzer – Valse nieuwssites.

(Bron: SeniorWeb)

Let op: gezien de voortdurende veranderingen in de digitale wereld kan de informatie in bovenstaande Digitip met de tijd verouderd zijn.