Bijzondere verftechniek Rembrandt ontrafeld
Publicatiedatum: 21 januari 2019
Onderzoekers hebben jarenlang getracht het geheim te ontraadselen van de verfsoort die Rembrandt van Rijn voor zijn zogenoemde impastotechniek heeft gebruikt. Een onderzoeksteam onder leiding van de TU Delft en het Rijksmuseum heeft nu het laatste element ontdekt.
3D-effect
Het blijkt om het element plumbonacriet te gaan, een loodmineraal. “Onderzoekers zijn al tientallen jaren bezig om te ontdekken hoe Rembrandt nou precies die verf heeft gemaakt”, vertelt onderzoeker Annelies van Loon van het Rijksmuseum tegenover de NOS. De dikke verflaag die hij gebruikte leverde een soort 3D-effect op. Met contrasten tussen voor- en achtergrond, licht en donker. Deskundigen zijn er al lang van overtuigd dat de ‘meester van het licht’ hiervoor een speciale verf gebruikt heeft en enkele van de componenten waren al bekend, maar onlangs zijn met een speciale techniek nog eens monsters van 3 schilderijen onderzocht.
Zeldzaam loodmineraal plumbonacriet
Bij dit laatste onderzoek is de chemische component plumbonacriet gevonden, een zeldzaam, exotisch loodmineraal. Aangezien dit ongebruikelijk is in schilderijen van oude meesters is de verrassing groot bij de onderzoekers. Het blijkt overigens niet door Rembrandt zelf te zijn toegevoegd aan de verf, maar uit zichzelf ontstaan bij het drogen. Waarschijnlijk doordat Rembrandt een basische stof, vermoedelijk loodoxide, toegevoegd heeft. De vondst van de plumbonacriet verklaart waarom de dikke lagen verf niet zijn gaan druipen of afvlakken tijdens het opdrogen.
Verder onderzoek
De ontdekking kan worden gebruikt bij het herkennen van andere werken van Rembrandt. Het onderzoek wordt volgens van Loon dan ook voortgezet, om te bekijken of de plumbonacriet in meer schilderijen van Rembrandt of andere schilders uit zijn tijd voorkomt. Daarnaast kan de ontdekking worden ingezet bij de conservering van de schilderijen.
Giftig
Schilders die de beproefde techniek zelf ook willen toepassen kunnen dit echter beter uit hun hoofd laten. De pigmenten zijn dan misschien veel beter dan die we nu gebruiken, maar het lood is hartstikke giftig, weten we tegenwoordig.
(Bron: NOS, Volkskrant)
