Zo kunt u een Bonsai verzorgen, snoeien en verpotten

In Nederland is het houden van een Bonsai bij vlagen een populaire hobby. De verzorging van de boompjes gaat met meer gepaard dan een goede standplaats en voldoende water geven. We geven tips, over hoe u een Bonsai het beste onderhoudt.

Herkomst van de bonsaikunst

De bonsaikunst is in China ontstaan. Zo’n 700 jaar geleden is de kunst door Japanners overgenomen. In Japan is het verzorgen van een Bonsai (letterlijke vertaling: boom in pot) een hele serieuze zaak. De boompjes kunnen meer dan een eeuw oud worden en gaan over van generatie op generatie. Rond het einde van de 19e eeuw is de kunst ook in het Westen geïntroduceerd.

Welke planten zijn geschikt voor Bonsai?

Er worden allerlei soorten bonsaiboompjes verkocht, maar over het algemeen geldt dat houtachtige bomen en struiken het meest geschikt zijn. Dat kunnen zowel loof- als naaldbomen zijn. Gaat het om vrucht- of bloemdragende soorten, dan is het de bedoeling dat die vruchten of bloemen ook kleiner van formaat blijven. Doordat ook de wortelkluit klein gehouden wordt en in een compacte bak staat, is dat ook meestal zo. In Japan worden traditioneel alleen winterharde plantensoorten gebruikt, die buiten gehouden worden. In Nederland worden ook veel exemplaren verkocht die voor binnen bedoeld zijn. Het gaat dan om planten uit de (sub)tropen.

Voor buiten worden onder andere de Juniperus, Pinus en esdoorn gebruikt. Voor binnen Ficus, Carmona en Chinese iep.

Wat is de beste plek voor een Bonsai?

De beste standplaats is afhankelijk van het soort plant. Over het algemeen houden ze van een lichte plek, zonder dat ze de hele dag in de volle zon staan. Oftewel een halfzonnige plek. Voorkom daarbij dat ze op de tocht of in de wind staan. Binnenboompjes hebben baat bij een constante temperatuur.

Hoe vaak moet u een Bonsai water geven?

De wortels van een Bonsai zijn in verhouding klein en hebben weinig ruimte, vanwege de kleine bakjes waarin de boompjes groeien. Het is zaak zo veel water te geven dat hij niet uitdroogt, maar zeker ook niet te nat staat, want dan kunnen de wortels gaan rotten. Daarom kunt u het beste regelmatig kleine beetjes water geven. Zomers is de waterbehoefte groter dan in de winter, pas uw watergift hierop aan. In het groeiseizoen (vroege lente – midden herfst) heeft hij af en toe voeding nodig. Gebruik daar speciale bonsaivoeding voor en houd de gebruiksaanwijzing op de verpakking aan.

Lees ook: Bonsai vijg (Ficus microcarpa ginseng)

Hoe verzorgt en snoeit u een Bonsai?

Met ijzerdraad kan een Bonsai in de gewenste vorm worden geleid. Hij moet er zo veel mogelijk uit gaan zien als volgroeide bomen in de vrije natuur en liefst een wat doorleefd uiterlijk hebben. Let hierbij op dat de ijzerdraad niet ingroeit, dus verwijder het tijdig weer.

Daarnaast moet u hem in toom houden, door hem regelmatig te snoeien. Tijdens de winter staat de groei vrijwel stil, dus dan is het niet nodig. Een gewone snoeischaar is meestal te grof. Er zijn daarom ook speciale schaartjes te koop, waarmee u nauwkeuriger te werk kunt gaan. Het snoeien heeft als bijkomend voordeel dat de nieuwe bladeren kleiner blijven en de kruin dichtgroeit. Ook het wortelgestel moet u bijhouden, zodat alles in verhouding blijft. Snoei echter nooit meer dan 30 procent van alle wortels.

Staat uw Bonsai normaal buiten en is hij winterhard, dan kan hij daar ’s winters het beste blijven. Hij zal in het geval van bladverliezende soorten dan zijn blad laten vallen. Bij strenge vorst kunt u de wortels het beste wel beschermen. Een aardewerken bakje kan wellicht helemaal niet tegen vorst, dus daar moet u wel rekening mee houden.

Wanneer moet een Bonsai verpot worden?

Om hem gezond te houden, moet u hem af en toe voorzien van een net wat grotere pot (of eigenlijk schaal/bakje), met verse grond, speciaal voor Bonsai. Zijn nieuwe onderkomen moet voorzien zijn van goede drainagegaten, zodat het overtollige water weg kan. Daarom zit er bij speciale Bonsaipotten vaak een bijbehorende onderlegger.

Jonge bomen hebben elke 1 à 2 jaar een nieuwe pot nodig, oudere bomen eens in de 3 à 5 jaar. Om dit te controleren, kunt u de kluit voorzichtig uit het bakje halen. Zijn de wortels goed zichtbaar en zijn ze helemaal rondgedraaid, dan is het hoog tijd om te verpotten. Zitten de wortels nog geheel in de grond verstopt, dan is het nog niet nodig. Controleer dit en verpot in de vroege lente, dan is hij nog in rust en zullen de wortels het minste beschadigen.

Heeft u uw boompje verpot, geef hem dan tijdelijk geen extra mest. Op de verpakking van het gebruikte grondmengsel staat vermeld voor hoelang er voedsel in zit.

Hoe oud wordt een Bonsai?

Bomen die in de volle grond groeien, kunnen soms wel duizenden jaren oud worden, maar gecultiveerde boompjes halen dat bij lange na niet. Afhankelijk van de verzorging en het soort Bonsai, kunnen ze wel minstens vele tientallen jaren, tot zo’n 150 jaar oud worden.

(Bron: Pokon, Het Parool, Plantje.nl, Floralux, Bonsai Empire, tuincentrum.nl, Baldur, Fleurdirect. Foto’s: Shutterstock)