Vroeg zaaien: wat kan er in de winter al gezaaid worden?

Wanneer het in januari weer langer licht blijft, gaat bij veel mensen het nieuwe tuinseizoen alweer kriebelen. Het is dan aanlokkelijk om ook alvast te beginnen met voorzaaien. Maar wat kan er in de winter wel en niet al in huis gezaaid worden? Bekijk onze tips voor vroeg zaaien. 

Kan er in de winter gezaaid worden?

De omstandigheden om te zaaien zijn in de winter verre van optimaal. Er is in verhouding veel minder licht, terwijl het in huis wel behaaglijk warm is. Zaailingen kunnen daardoor slap en spichtig uitgroeien en bevattelijker worden voor ziektes en plagen. Daarom is zeker niet elk groen geschikt voor vroeg zaaien, maar er zijn enkele uitzonderingen. Al in de winter zaaien heeft als voordeel dat planten die een lange groeitijd nodig hebben, eerder tot ontwikkeling komen. Bedenk u daarbij wel dat ze flink kunnen groeien en veel ervan kunnen pas na de IJsheiligen (11 tot en met 14 mei) naar buiten. Tot die tijd moet u ze dus ergens binnen kwijt kunnen.

Lees ook: Schimmels bij zaailingen (moestuintjes) kan dat kwaad?

Hoe maakt u de omstandigheden zo gunstig mogelijk bij vroeg zaaien?

Zaden hebben licht en warmte nodig om te ontkiemen en goed te kunnen groeien. Zet ze daarom op een lichte en warme plek in de huiskamer. Sommige planten doen het goed op de verwarming, maar voor andere soorten is deze bodemwarmte te veel van het goede. Controleer daarvoor de zaai-instructies op de verpakking. Er zijn overigens ook zaden die juist koude nodig hebben om te ontkiemen. Dan is een warme woonkamer niet de geschikte plek en een niet verwarmd vertrek weer wel.

Om de omstandigheden te verbeteren, kan een kweekkasje een goede oplossing zijn. Hierin blijft de temperatuur gelijkmatiger en de luchtvochtigheid hoger. Ventileer dan wel om een te hoge luchtvochtigheid en hevige condensvorming tegen te gaan. Een goede manier om de kans op succes te vergroten is daarnaast het gebruiken van groeilampen. Zo krijgen de zaailingen echt voldoende licht. Gebruik verder verse zaden en een geschikte grondsoort om in te zaaien. In een eerder artikel geven we nog meer tips om zaden goed te laten ontkiemen en teleurstellingen te voorkomen.

Lees ook: Zelf zaai- of kweekpotjes maken: voordelig en duurzaam

Welke zaden kunnen in de winter gezaaid worden?

In januari is het daglicht nog erg beperkt en kunnen eigenlijk alleen kiemgroenen gezaaid worden. Het zaaien van andere soorten, zoals pepers en aubergine, kunt u beter tot in de loop van februari uitstellen. Dan kunt u daarnaast ook aan de slag met eenjarigen, pronkerwt (Lathyrus), paprika, siernetel (Coleus), aardbeien, sla en wortelen. In maart kunt u daarnaast beginnen met het zaaien van tomaten, courgette, komkommer en pompoen. Wilt u echt goede resultaten, dan kunt u in veel gevallen het best tot eind maart, begin april wachten: pas in de lente dus. Sommige planten kunnen dan ook al rechtstreeks buiten gezaaid worden, wat vaak sterkere resultaten geeft. Bekijk daar ook weer de instructies op de verpakking voor.

Zaailingen verpotten (verspenen) en afharden

Om vroeg gezaaide planten gezond te houden en goed uit te laten groeien, moet u ze op het juiste moment meer ruimte geven: dat heet verspenen. Dit moet gebeuren wanneer ze naast de smalle kiemblaadjes 2 tot 4 nieuwe blaadjes gevormd hebben. Zijn de planten voor buiten bedoeld, dan moeten ze eerst voorbereid worden op de andere omstandigheden daar: afharden genoemd.

Zet ze daarvoor een aantal dagen buiten, steeds wat langer. Eerst op een plek in de schaduw en dan steeds zonniger. Zo wennen ze niet alleen aan de wisselende temperaturen, maar ook aan een grotere hoeveelheid (zon)licht. Zet de zaailingen in elk geval pas definitief op hun plek als de kans op nachtvorst geweken is. In een eerder artikel vertellen we meer over het verzorgen en verspenen van zaailingen.

(Bron: archief, Makkelijke moestuin, Groei & Bloei, Gardeners World Magazine, De tuin op tafel, Tuindreef, Tuinadvies. Foto: Shutterstock)