Vijveronderhoud in het najaar en de vijver winterklaar maken
Publicatiedatum: 12 november 2023
Na de warme zomermaanden moet de vijver zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden in het najaar. Ook is het goed om u alvast voor te bereiden op de winter. We leggen uit wat er nu moet gebeuren aan vijveronderhoud en hoe u uw vijver winterklaar maakt.
Bladafval
Het is in de rest van het jaar ook goed om ervoor te zorgen dat er niet te veel blaadjes of bloesem in de vijver terechtkomen. In het najaar is het helemaal zaak om, in het geval van grote hoeveelheden afgevallen blad, de vijver schoon te houden. Te veel rottend materiaal kan anders het evenwicht van het water verstoren. Ook geven rottende bladeren methaangas af, wat voor vissterfte kan zorgen. Zeker wanneer de vijver is dichtgevroren. Hengel daarom (zo nodig dagelijks) afgevallen gebladerte uit de vijver. Of plaats een net, om de blaadjes op te vangen. Door daarvoor een tentvorm te gebruiken, hangt het net niet in het water en glijden de bladeren naar de randen. Zodat u ze beter kunt verwijderen.
Waterplanten
Een groot deel van de waterplanten sterft in de winter af. Al dat organische materiaal beïnvloedt de waterkwaliteit negatief. Snoei daarom de moerasplanten, drijfplanten en waterlelies terug. Zuurstofplanten kunt u met rust laten. Oeverplanten zorgen ervoor dat de vijver in het najaar nog een poosje mooi blijft om naar te kijken. Laat daar dus wat meer van staan, maar verwijder wel de delen die grotendeels in het water hangen.
Verwijder nu ook zoveel mogelijk draadalgen, als die aanwezig zijn. Het zorgt ervoor dat u er minder last van heeft in het jaar erop. Heeft u riet staan, dan kunt u dit ook snoeien, maar laat bij voorkeur wat van de stengels staan. In het geval van een dichtvriezende vijver blijft er zo meer zuurstof onder het ijs. Holle rietstengels zijn ook nuttig als overwinteringsplaats voor insecten.
De meeste soorten waterlelies zijn winterhard, maar ze moeten dan wel zo’n 80 centimeter onder de waterspiegel staan, om kapotvriezen te voorkomen. Exotische soorten moeten tijdig uit de vijver gehaald worden en binnen overwinteren. Andere vorstgevoelige planten kunt u het beste tijdens de koude maanden op een lagere waterdiepte plaatsen.
Vissen in de vijver
Wanneer de temperatuur zakt, worden vissen minder actief. Daarmee verandert hun behoefte aan voedsel. Kies dan voor een voersoort met een lagere energiewaarde. Komt de watertemperatuur onder de 10 °C, dan stoppen de vissen met eten en dalen ze af naar de diepere delen van de vijver. Ze hebben dan weinig tot geen voer meer nodig. Af en toe kunt u nog wel wat speciaal wintervoer geven. Deze voersoort zakt naar de bodem, zodat de vissen daar kunnen eten wanneer ze het nodig hebben. Het is licht verteerbaar en rijk aan vitaminen, wat goed is voor hun weerstand.
Plaats geen nieuwe vissen meer in de vijver. Ze hebben niet voldoende tijd meer om zich aan te passen voor de winter invalt.
Vormt zich ijs op de vijver, hak er dan geen gaten in. Ten 1e kunnen vissen daar behoorlijk van schrikken, daarnaast is het niet goed voor ze. Hun zwemblaas kan erdoor beschadigen. Maar valt er veel sneeuw op het ijs, verwijder dit dan wel, zodat de vissen licht krijgen.
Een vijver moet minstens 50 centimeter diep zijn, maar liever 80 à 100 centimeter, om vissen erin te kunnen laten tijdens de wintermaanden. Vissen die niet in de vijver kunnen overwinteren, moeten eruit gehaald worden. Plaats ze op een vorstvrije, lichte plaats in een koudwateraquarium. Dat geldt ook voor sluierstaartgoudvissen en andere niet winterharde vissoorten.
Slib verwijderen
Op de bodem van de vijver vormt zich na verloop van tijd slib. Dit kan een enorme groei van algen veroorzaken in het voorjaar. Er zijn speciale producten op de markt om dit op te lossen.
Pomp en filter
Door een ijsvrijhouder te plaatsen, voorkomt u dat de vijver geheel dichtvriest. Een paar (tennis)ballen hebben dit effect ook. Daarnaast kunt u de pomp en het filter in veel gevallen ook in het najaar en de winter door laten draaien. Verwijdert u de pomp wel uit de vijver? Laat die dan (afhankelijk van het type) nooit droog staan, maar in een emmer of bak met water, die u op een vorstvrije plaats laat overwinteren.
Waterkwaliteit meten
Meet tenslotte, met een speciale meetset voor vijvers, de belangrijkste waterwaardes en voeg eventueel benodigde middelen aan het water toe. De meeste tuincentra (of een vijverspecialist) kunnen u hier ook over adviseren.
In het najaar valt vaak veel regen, wat de hardheid van het water negatief kan beïnvloeden. Regenwater is namelijk erg zacht. Iets waar zuurstofplanten bijvoorbeeld niet van houden, maar draadalgen des te meer. Verhoog de waterhardheid dan indien nodig.
Op de overzichtspagina van Tuin & Balkon vindt u daarnaast nog veel meer tips en adviezen voor tuin- en balkonplezier. Van adviezen over de verzorging van tuinplanten tot praktische tips over snoeien en tuinaanleg.
(Bron: Velda, Hornbach, Tuinen.nl, Ranzijn, MijnTuin.org, Tuinadvies, Seasons. Foto’s: Shutterstock)
