Onkruid in de tuin vergaat niet? Wel met deze methoden!

Onkruid kan het tuingeluk danig verpesten. Bovendien zijn het mee-eters, die met de tuinplanten om licht en voedsel concurreren. Wij hebben tips hoe u ze met natuurvriendelijke methoden kunt verwijderen. 

Onkruid op een rij

In een eerder artikel hebben we veelvoorkomende soorten onkruid op een rij gezet. Nu gaan we in op methoden om er vanaf te komen. Ook vertellen we u welke methoden u beter achterwege kunt laten in verband met het (bodem)leven in uw tuin en omgeving.

Preventief te werk gaan

Voorkomen is beter dan genezen. Door onkruid in eerste instantie al veel minder kans te geven om zich te ontwikkelen, voorkomt u een hoop narigheid. U kunt dat op verschillende manieren doen:

Bodembedekkers

Door met bodembedekkers als Ooievaarsbek (Geranium macrorrhizum) te werken maakt u het onkruid knap lastig om op te duiken. De onderhoudsvriendelijke ooievaarsbek doet het op veel plekken goed en is niet alleen wintergroen, maar bloeit ook elk jaar.

Houtsnippers

Het onkruidvertragende effect bereikt u ook door de grond te bedekken met een laag houtsnippers, schelpen, of cacaodoppen. Mocht er dan toch onkruid opduiken, dan is dat eenvoudiger te verwijderen, doordat de wortels minder stevig hechten. Bijkomend voordeel is dat het de bodem ook vochtiger houdt, waardoor u minder vaak water hoeft te geven.

Worteldoek

Leg een nieuw pad of terras aan op schoon zand, met daaronder worteldoek. Door daarnaast in plaats van zand een speciaal onkruidwerend voegmiddel te gebruiken, wordt ontkiemend onkruid tegengegaan, terwijl het toch waterdoorlatend is.

Vegen

Veeg uw stoep of terras regelmatig. Daarmee verwijdert u zaailingen en mos voordat ze zich vast kunnen zetten.

Onkruid wieden

Om onkruid tussen tegels of klinkers te verwijderen is een stalen voegenborstel of haakvormig onkruidwiedertje zeer effectief. Is dit u te intensief, gebruik dan heet water, een hogedrukspuit of een onkruidbrander. Pas in het geval van de hogedrukreiniger wel op dat u met de harde straal de tegels niet beschadigt. Om dit te voorkomen zijn er speciale opzetstukken voor tegels verkrijgbaar. Bij het verbranden van onkruid sterft alleen het bovengrondse gedeelte af en keert het onkruid uiteindelijk weer terug.

Chemische bestrijdingsmiddelen

Chemische bestrijdingsmiddelen zijn per definitie giftig. Ze beschadigen alle planten waarmee ze in contact komen en kunnen ook schadelijk zijn voor insecten en het bodemleven. Pas extra op met gebruik naast sloten en vijvers. Wilt u ze toch gebruiken, koop dan alleen middelen met een toelating van het Ctgb en volg de gebruiksaanwijzing nauwkeurig op. Van een bestrijdingsmiddel op een verharding stroomt de helft naar het riool en oppervlaktewater, 30 procent spoelt uit naar bodem/grondwater en slechts de overige 20 procent wordt opgenomen door het onkruid dat u wilt bestrijden. Voor verhardingen zijn minder chemische middelen toegestaan dan voor open grond.

Verbrande kattentongen door ‘quats’

Nonaanzuur (pelargonzuur) met de kiemremmer maleine hydrazide (MH), en quaternaire ammonium verbindingen (quats) zijn giftig voor waterdieren. Daarnaast vormen ze een gevaar voor katten. Dierenartsen krijgen regelmatig katten met een verbrande tong in de praktijk. Middelen met quats kunnen namelijk brandwonden veroorzaken op de kattentong, wanneer katten likken aan tegels die ermee behandeld zijn. Of als ze likken aan pootjes en vacht die in contact zijn gekomen met het middel.

Gebruik geen huishoudmiddelen uit de keukenkast

Schoonmaakmiddelen die binnenshuis gebruikt worden, zoals schoonmaakazijn, chloor, zout en bleekwater, zijn niet toegelaten voor het bestrijden van onkruid. Ze lijken onschadelijk, maar buiten kunnen ze ongewenste effecten hebben.

Sommige toegelaten middelen bevatten een kleine concentratie azijnzuur (minder dan 6 procent). Dezelfde stof zit ook in keuken- of schoonmaakazijn, maar in een veel hogere dosering. Het is daarom niet toegestaan om schoonmaakazijn buiten te gebruiken om onkruid te lijf te gaan. In het geval van tafelazijn (oftewel natuurazijn) moet u goed weten wat de regels zijn om het veilig toe te passen. Het mag onder strikte voorwaarden (zoals te lezen is op de website van Milieu Centraal) worden ingezet tegen onkruid op verhardingen, maar niet tegen groene aanslag.

Een extra reden om azijn achterwege te laten is dat op een fles keuken- of schoonmaakazijn niet staat hoeveel ervan gebruikt moet worden om effectief te zijn. Zo kan er al snel schade aan het milieu ontstaan. Wat ervan in de grond terecht komt vormt een acuut risico voor planten, insecten en bodemorganismen. Kies dus alleen toegelaten middelen en gebruik deze zorgvuldig volgens de gebruiksvoorschriften op het etiket.

Grof/hard steenzout is als onkruidzout verkocht tegen onkruid tussen tegels. Het heeft hier echter geen toelating meer voor. Als u het gebruikt op uw tegels of stenen spoelt het naar de bodem en het water. Daar is het schadelijk voor bijvoorbeeld bomen en het kan zorgen voor verzilting van het oppervlaktewater.

Japans Duizendknoop en andere agressieve soorten onkruid

Maar wat als u te maken heeft met agressief oprukkend onkruid in de tuin, waartegen vegen, wieden, heet water of verbranden niet helpt? Dan toch naar gif grijpen? Dat is niet nodig, aldus kweker Krijn Spaan. Er is een goede, milieuvriendelijke methode: knip de bovengrondse gedeeltes 2 keer per week af en houd dat een jaar lang vol; beslist niet 1 keer overslaan. Door uitputting zal het onkruid het uiteindelijk begeven. Dezelfde methode werkt ook voor bijvoorbeeld zevenblad, heermoes en kweek.

Zevenblad

Bij Zevenblad (Aegopodium) is met een greep oprooien een andere mogelijkheid, maar elk klein stukje wortel dat achterblijft, wordt weer een plant. De tuin helemaal leeghalen en afdekken met zwart plastic is soms de enige optie, maar dan moet het plastic wel een heel jaar blijven liggen. Om het aanzicht in die tijd wat op te vrolijken kunt u er leuke potten op zetten om het plastic te camoufleren. Een laatste optie is om de tuin te laten afgraven en te vullen met nieuwe schone aarde. De bladeren van zevenblad zijn overigens eetbaar en smaken naar selderie. U kunt ze verwerken in een salade of koken als groente. De plant werkt tegen voetjicht en reuma.

Heermoes

Heermoes (paardenstaart) is een lastig wortelonkruid en moeilijk te bestrijden. Het groeit op alle plekken en menig terras staat er vol mee. In tegenstelling tot zevenblad wortelt het zeer diep. Door het een jaar lang wekelijks weg te schoffelen zal het verdwijnen. Het is een kwestie van zeer lang volhouden en beslist geen week overslaan. Een andere manier is dit onkruid (en ook andere lastige wortelonkruiden) 12 maanden af te dekken met zwart plastic. Als het in een terras groeit is het verstandig op 20 centimeter diepte dik folie aan te brengen. Het beste kunt u hier vijverfolie voor gebruiken. Heermoes groeit op arme grond, dus om te voorkomen dat het terugkeert kunt u de grond verbeteren of de tuin bemesten.

Anti-schimmelmiddel

Heermoes heeft overigens wel nog een nuttige eigenschap. Het bevat veel zwavel en kiezelzuur en kan daardoor worden gebruikt om schimmels te bestrijden. Krijn noemt dit heermoesthee. U maakt het door 200 gram heermoes in 5 liter water te doen en dit 1 tot 2 weken te laten staan. Haal vervolgens het heermoes eruit en gebruik het vocht om aangetaste planten mee te bespuiten.

Onkruid in het gazon

Sommige tuingeleerden zijn van mening dat het niet uitmaakt of een gazon gras, onkruid of mos bevat, omdat het gaat om een groen aanzicht. Maar niet alle tuinbezitters zullen het hiermee eens zijn. Wie ervan af wil kan het wieden of uitsteken. Klaver vormt lange uitlopers als het zijn gang kan gaan en wordt dan steeds lastiger te verwijderen. Door regelmatig de onkruiden te verwijderen zal het gazon weer herstellen. Dit geldt ook voor klaver. Ontstaan er kale plekken, dan geeft u het gras meer kans door het in te zaaien en te mesten.

Lees ook: pas op voor Japans Duizendknoop in bloemenwinkels.
Slakken, luizen en ander ongedierte in de tuin bestrijden zonder gif.
En meer groentips voor uw tuin.

(Bron: Krijns Groentips, Milieu Centraal, RIVM)