Kwetsbare tuinplanten beschermen tegen vorst en sneeuw
Publicatiedatum: 5 januari 2024
De winters zijn in Nederland over het algemeen ronduit mild geworden. Toch deelt koning winter nog weleens speldenprikken uit. Iets wat niet alle planten die we tegenwoordig in de tuin plaatsen weten te waarderen. We geven tips wat te doen bij vorst en sneeuw voor de wat kwetsbaardere tuinplanten.
Natuurlijke antivries en meer foefjes tegen vorst
Over veel planten in de tuin hoeft u zich ’s winters geen zorgen te maken. Ze trekken zich terug onder de grond of zijn voorzien van een natuurlijke antivries, zodat zij niet kapot vriezen. Bloeiers als kerstroos, sneeuwklokje en krokus zetten hiervoor zetmeel om in suikers, zodat hun cellen niet kapot vriezen. Een ander foefje dat planten tot hun beschikking hebben om perioden met vorst te overleven is het uitstoten van water. Door dit te doen voorkomen zij dat hun cellen zoveel uitzetten dat ze kapot vriezen. Dit is de reden dat sommige groenblijvende planten er zo verlept uitzien als het vriest, ze laten hun bladeren dan uit voorzorg hangen. Bladverliezende loofbomen lossen het op door in de herfst belangrijke stoffen uit de bladeren op te nemen en de kwetsbare, waterhoudende bladeren vervolgens af te stoten.
Kwetsbare tuinplanten
Planten die niet over bovenstaande foefjes beschikken, zoals niet inheemse of nog heel jonge planten kunnen het zwaarder hebben als het vriest. Veel mediterrane planten kunnen bijvoorbeeld geen temperaturen van lager dan -5 graden aan. Dan is het verstandig hen te beschermen als het harder gaat vriezen. Ook planten die niet in de volle grond, maar in potten staan zijn extra kwetsbaar. Er zijn verschillende opties voor de bescherming. Laat overigens deze niet langer zitten dan nodig en verwijder het dus weer als de kans op strengere vorst weer voorbij is.
Planten in potten
Kwetsbare planten in potten kunt u het best tijdelijk verplaatsen naar een vorstvrije, niet te donkere plaats. Een schuur of garage met een raam is ideaal, maar ook een hoger gelegen veranda waar de omstandigheden gunstiger zijn voldoet. Beschikt u niet over een koele plek met licht, dan is het beter de plant enkele dagen op een koude, vorstvrije plek in het donker te zetten dan in een verwarmd vertrek mét licht. Ook door ze dicht tegen elkaar tegen de muur van het huis aan te zetten (eventueel met wat stro tussen de potten) zijn ze al geholpen, doordat de wind en kou dan net wat minder vat op ze hebben.
Beschermende hoezen beschermen tegen vorst
Heeft u geen alternatief of zijn de potten te zwaar of te groot om planten in potten te verplaatsen, dan kunt u ze inpakken met jute, vliesdoek of een speciale thermobeschermhoes. Ook planten of kleine bomen in de volle grond kunt u met speciale hoezen beschermen. Dergelijke hoezen zijn zo gemaakt dat ze beschermen tegen uitdrogende koude wind en vorst, maar ze zijn wel water-, licht- en luchtdoorlatend. Daardoor kan zo’n hoes desnoods meerdere weken rond de plant blijven zitten. Gebruikt u bubbeltjesplastic, verwijder dit dan direct weer van de plant zelf als de vorst voorbij is. Hier kan zich namelijk veel vocht in ophopen, wat schadelijk is voor de plant en hij kan hierdoor zelfs wegrotten. Om potten kunt u noppenfolie eventueel wel langere tijd laten zitten. Wikkelt u het om de bodem heen, prik er dan wel enkele gaten in, zodat overtollig water weg kan.
Beschermende laag aanbrengen
De wortels van vaste planten, bollen, rozen en andere vorstgevoelige planten kunt u beschermen door een laag op de grond aan te brengen van bijvoorbeeld bladeren, dennentakken, stro of schors.
Rietmatten
Met rietmatten is het mogelijk snel een goede bescherming aan te brengen. Zet die rond een vorstgevoelige plant of steek eerst enkele stokken rondom de plant waaraan u de mat vastmaakt. U kunt het eventueel opvullen met blad of stro voor extra bescherming. Ook kunt u tijdelijk rietmatten rondom de planten leggen om de kluit te beschermen.
Omgekeerde bloempot of emmer
Kleine planten kunt u door een korte periode van vorst heen helpen door er een omgekeerde bloempot of emmer overheen te zetten. Al dan niet gevuld met wat stro. Er zijn ook speciale cloches voor te koop.
Kwetsbare delen beschermen tegen vorst
Planten met een kwetsbare kern of entplek kunt u met een stuk jute of vliesdoek beschermen. Bij bijvoorbeeld een boomvaren kunt u eerst een kleine hoeveelheid stro in de kern aanbrengen en vervolgens met jute of vliesdoek omwikkelen.
Warmtekabel tegen vorst
Voor de zeer kwetsbare planten kunt u overwegen een hoes én een warmtekabel rond de plant aan te brengen. Hierdoor blijft de temperatuur onder de hoes constant warmer en kan de plant niet kapot vriezen bij vorst. Vanzelfsprekend is dit een duurdere optie.
Sneeuw
Aan de ene kant is het geen slecht nieuws als er een pak sneeuw valt. Het heeft namelijk een isolerende werking en beschermt planten op die manier tegen lage temperaturen en ijzige wind. (Groenblijvende) planten en bomen kunnen echter wel onder het gewicht van echt dikke sneeuwlagen bezwijken. Vooral groenblijvende heesters, hagen, coniferen en planten met slappe takken als bamboe zijn hier gevoelig voor. Ziet u dat de takken van de planten en bomen in uw tuin vervaarlijk doorbuigen, schud ze dan uit voorzorg zachtjes, om de ergste sneeuw te verwijderen. Doe dit wel met de grootst mogelijke voorzichtigheid, want ze kunnen hierdoor ook juist breken. U kunt er bij robuuste planten ook bijvoorbeeld een bezem voor gebruiken en de sneeuw daarmee voorzichtig van de takken schuiven. Het beste tijdstip hiervoor is rond het middaguur, aangezien de temperatuur dan meestal net iets hoger ligt. Een gazon herstelt zich vanzelf zo gauw de sneeuw weer weg is, dus hierop kunt u een pak sneeuw gerust laten liggen. Beloop het gazon echter liever niet, want hierdoor wordt de sneeuw platgedrukt en dat kan het gras plaatselijk verstikken.
Combinatie kou en regen
Veel planten kunnen prima lagere temperaturen weerstaan. In combinatie met veel regen wordt het ze echter te gortig. Ze zijn vaak van nature langere periodes van droog vriesweer gewend, maar in Nederlandse winters gaat kou vaak gepaard met veel vocht. Planten die hier gevoelig voor zijn kunt u tijdens lange, regenachtige periodes daarom het best beschermen met bijvoorbeeld een afdakje als dat mogelijk is. Of plaats dit soort planten op een hogere (dus drogere) positie in de tuin of in goed gedraineerde grond, waar u bijvoorbeeld een laag grind in aanbrengt.
Lees ook: 11 winterbloeiers voor een vroege bloei in de tuin.
Wintergroene planten: met deze groenblijvers heeft u ook ’s winters kleur in de tuin.
Op de overzichtspagina van Tuin & Balkon vindt u nog veel meer tips en adviezen voor tuin- en balkonplezier. Van adviezen over de verzorging van tuinplanten tot praktische tips over snoeien en tuinaanleg.
(Bron: archief, Tuinadvies, de Tuinen van Appeltern, Tuincursus Online, VT Wonen, Tuinseizoen, InfoNu.nl. Foto: Shutterstock)
