Inwonen bij een dierbare, met het oog op latere mantelzorg: wat is een pre-mantelzorgwoning?

Wilt u alvast dichter in de buurt van uw kinderen of andere naasten wonen, voor het geval u ooit mantelzorg nodig heeft? Steeds meer Nederlandse gemeentes bieden de mogelijkheid om in een zogeheten pre-mantelzorgwoning in te trekken. Dan kunt u bijvoorbeeld in een speciaal gebouwd gelijkvloers chalet wonen, in de tuin van uw kinderen of een andere dierbare. Wat komt hier allemaal bij kijken?

Mantelzorgwoning en pre-mantelzorgwoning, wat is het verschil?

Mantelzorgwoningen bestaan al langere tijd. Deze zijn bestemd voor ouderen die al mantelzorg nodig hebben en een speciaal hiervoor gebouwde woning kunnen betrekken. In seizoen 2 van de populaire serie Maud & Babs, vanaf vrijdag 3 november 2023 te zien bij Omroep MAX, gaat Babs bijvoorbeeld een huisje in de tuin van dochter Maud bewonen. Het bouwen van een mantelzorgwoning is volgens Rijksoverheid vergelijkbaar met het bouwen van een garage of tuinhuisje. Hier heeft u dus geen vergunning voor nodig, al is het wel raadzaam om bij uw gemeente de precieze voorwaarden na te vragen.

Relatief nieuw is de pre-mantelzorgwoning. Deze woonvorm is vergelijkbaar met de mantelzorgwoning, met als verschil dat u er uit voorzorg kunt wonen, voordat u daadwerkelijk mantelzorg nodig heeft. Hiervoor heeft u meestal wel een vergunning voor nodig. Landelijke wetgeving voor pre-mantelzorgwoningen is er verder nog niet. Wat er nodig is om een vergunning te krijgen, hangt verder van de regelgeving in uw gemeente af.

Lees ook: Elles de Bruin: een noodkreet over mantelzorg

Wanneer mag u wel of niet een pre-mantelzorgwoning bewonen?

Wel of geen vergunning, daar kunnen verschillende factoren een rol in spelen. Moet u bijvoorbeeld AOW-gerechtigd zijn? Of kunt u er als 60-plusser ook al terecht, zoals in Horst aan de Maas? Is het nodig om te beargumenteren waarom u op termijn waarschijnlijk mantelzorg nodig heeft? Of moet u aan kunnen tonen dat u een persoonlijke relatie heeft met degenen bij wie u in gaat wonen? En als de mantelzorg eenmaal is beëindigd, kan de woning dan (gedeeltelijk) blijven staan of moet u hem weer afbreken? Kortom, zorg dat u zich goed laat informeren bij de gemeente.

Uit een rondgang van de NOS blijkt wel dat steeds meer gemeentes de bouw van pre-mantelzorgwoningen toestaan. De meeste daarvan liggen buiten de Randstad, zoals Peel en Maas. Deze Noord-Limburgse gemeente, waar onder meer Panningen, Baarlo en Meijel onder vallen, heeft al 30 vergunningen voor pre-mantelzorgwoningen verleend. “We hebben alle creativiteit nodig om überhaupt iets te doen aan die moeilijke woningmarkt”, aldus Rob Wanten, Wethouder Ruimte, Economie en Wonen, in reactie op het NOS-onderzoek. “We zijn een plattelandsgemeente, met grote huizen en grote kavels, dus daarom is dit een makkelijke route.”

Lees ook: Nieuwe coronavaccinatiecampagne: wie heeft wel een prik nodig en wie niet?

Zijn er nog andere mogelijkheden?

Als uw gemeente geen vergunningen voor pre-mantelzorgwoningen afgeeft, zijn er mogelijk nog alternatieven. De NOS noemt kavel- en woningsplitsing als voorbeelden. Ook op die manier kunt u bij een bekende inwonen, met het oog op de mantelzorg die u op termijn nodig heeft. Woningsplitsing wil zeggen dat u uw woning verbouwt, zodat er meerdere zelfstandige wooneenheden komen te staan, elk met een eigen voordeur en huisnummer.

En door middel van kavelsplitsing kunt u, eenvoudig gezegd, de grond waarop uw woning staat in meerdere stukjes verdelen. Op die gesplitste stukjes kunt u vervolgens extra woonruimte bouwen. Informeer bij uw gemeente – en eventueel de notaris – naar de precieze voorwaarden van dit soort splitsingen.

(Bron: Archief, NOS, Rijksoverheid, MantelzorgNL, Gemeente Peel en Maas, Overheid.nl, NPO Radio 1. Foto: Piroschka van de Wouw/ANP)