Hoe werkt een warmtepomp en wat betekent het voor uw prijsplafond?

De elektrische warmtepomp wordt steeds populairder in Nederland. In 2021 staan er ruim 1,3 miljoen en in 2022 lopen de wachttijden flink op. Het voordeel van warmtepompen is dat u minder of geen gas nodig heeft, het nadeel is dat er veel stroomverbruik bijkomt. Bespaart u met een warmtepomp geld of maakt u juist meer kosten? Gelet op het prijsplafond van 2023 is het een relevante vraag.

Hoe werkt een warmtepomp?

Een warmtepomp staat buiten een woning of kantoorgebouw en absorbeert bodemwater en/of buitenlucht. Het apparaat neemt de warmte op, houdt deze vast en sluist de afgekoelde lucht en het water weer weg. De warmte fungeert dan als verwarming binnenshuis. In feite is een warmtepomp een omgekeerde koelkast, want die laat juist warme lucht afkoelen en voert de warmte af. Hoe beter uw woning geïsoleerd is, hoe beter de warmtepomp over het algemeen werkt.

Welke soorten warmtepompen zijn er?

Het systeem kan volledig elektrisch zijn, ter vervanging van de gasaansluiting. Maar er bestaan ook hybride warmtepompen, die u in combinatie met een cv-ketel kunt gebruiken. Deze 2 hoofdtypen hebben meerdere subtypen. Dat is afhankelijk van de warmtebron die ze gebruiken: water en/of lucht. Sommige soorten warmtepompen kunnen ook omgekeerd werken en koelen bij warm weer juist uw woning af.

Wat zijn de nadelen van een warmtepomp?

Wat voor meerdere isolatiemaatregelen geldt, geldt ook voor een warmtepomp. Het is een forse en ingrijpende investering en het duurt meestal een paar jaar voordat u deze terugverdiend heeft. Bovendien kan de installatie van met name hybride warmtepompen lang duren, vanwege een tekort aan geschoold technisch personeel. MAX Meldpunt heeft zelfs een melding gekregen van een wachttijd van 45 weken. U komt wel in aanmerking voor subsidie als u er eentje aanschaft, maar het gaat hier om 15 à 30 procent van de gemaakte kosten. Daarnaast kan de ventilator van de warmtepomp veel lawaai maken, zeker als uw woning in de wintermaanden meer warmte nodig heeft.

Lees ook: Waarom niet alleen gas, maar ook elektriciteit veel duurder is geworden

Hoe werkt het prijsplafond voor energie?

In 2023 krijgen we allemaal te maken met een prijsplafond voor gas- en elektriciteitsverbruik. Voordat en nadat uw jaarrekening binnenkomt, betaalt u 1,45 euro per m3 gas en 0,40 euro per kilowattuur. Het totale plafondverbruik per jaar ligt op 1.200 m3 en 2.900 kilowattuur. Hoe het in de praktijk werkt en wat u maandelijks en dagelijks kunt verbruiken, staat in dit artikel. Daarnaast leggen we uit wat voor u geldt als u geen slimme meter heeft of als uw woning op stadsverwarming is aangesloten.

Wat betekent een elektrische warmtepomp voor het prijsplafond?

Als u eenmaal een warmtepomp op uw woning heeft aangesloten, gaat uw gasverbruik omlaag. Maar de warmtepomp heeft wel elektriciteit nodig om te functioneren. De cijfers over het jaarverbruik van elektrische warmtepompen lopen uiteen van 2.850 tot 3.200 kWh, afhankelijk van het type. Veel elektrische warmtepompen slurpen dus al het hele plafondverbruik op. En daar komt uw reguliere elektriciteitsverbruik nog bovenop.

Voor het plafondverbruik betaalt u 2.900 keer 0,40 euro, wat neerkomt op 1.160 euro in totaal. Voor de resterende kWh’s van uw warmtepomp en/of overige elektrische apparaten komt daar de contractprijs bovenop. Aan de andere kant: u kunt bij gemiddeld verbruik om en nabij de 1.740 euro (1.200 keer 1,45 euro) aan gas uitsparen. Is het voordelig om een geheel elektrische warmtepomp te hebben? Dat hangt van uw energiecontract en uw jaarverbruik af. En of uw woning is voorzien van zonnepanelen. Zolang de salderingsregeling nog van kracht is, kunt u de zelf opgewekte kWh’s wegstrepen van uw totale verbruik. En dat kan uiteindelijk heel wat geld schelen.

Wat betekent een hybride warmtepomp voor het prijsplafond?

Met een hybride warmtepomp combineert u gas- en elektriciteitsverbruik. Naast de subsidie die u ontvangt, spaart u ongeveer de helft van uw gasverbruik uit. Het gemiddeld jaarverbruik van huishoudens met een hybride warmtepomp varieert van 700 tot 930 m3 en van 1.900 tot 2.300 kWh. Het gasverbruik blijft dus meestal ruim onder het prijsplafond en kost dan 1.015 à 1.348,50 euro per jaar. Daar komt in dit rekenvoorbeeld 760 à 920 euro bij, voor het elektriciteitsverbruik van de hybride warmtepomp. Hoe hoog de totale energierekening uitvalt, hangt ook in dit geval af van uw totale verbruik en uw contracttarief.

Lees ook: Cindy Kremer: “Als de woning niet geschikt is, dan hoeft de hybride warmtepomp niet. Maar wat is niet geschikt?”

Een warmtepomp en het prijsplafond, gaat dat samen?

“Dit prijsplafond is zo dom, het imago van de warmtepomp is in 1 keer verknald”, verzucht Frits Steenhuisen uit Assen eind 2022, in gesprek met het Dagblad van het Noorden. Steenhuisen ziet zich genoodzaakt om weer meer gas te verbruiken, in plaats van de warmtepomp continu aan te houden. Zijn jaarrekening komt namelijk op 1 april 2023 binnen, waardoor zijn plafondverbruik in januari, februari en maart 886 kWh bedraagt. Maar in die periode komt hij op een verbruik van 2.500 kWh uit, tegenover een opbrengst van 400 kWh uit de zonnepanelen. In deze 3 wintermaanden gaat Steenhuisen dus ruim over het prijsplafond heen. Hij kan dit bovendien niet compenseren door in de periode april-december minder te verbruiken.

Door de invoering van dit prijsplafond lijkt het niet aantrekkelijk om direct in een warmtepomp en/of zonnepanelen te investeren. Voor het uitgespaarde gasverbruik komt er extra elektriciteitsverbruik bij. Afhankelijk van uw contracttarief en de datum van uw jaarrekening kan de energierekening alsnog flink tegenvallen, blijkt uit het verhaal van Steenhuisen. Bovendien gaat de salderingsregeling voor zonnepanelen tussen 2025 en 2031 stapsgewijs verdwijnen.

Aan de andere kant: het prijsplafond blijft in 1e instantie tot 31 december 2023 van kracht. In 2023 zit er, voor huishoudens met een gemiddeld energieverbruik, weliswaar weinig prijsverschil tussen een cv-ketel en een (hybride) warmtepomp. Maar hoe de energieprijzen zich vanaf 2024 gaan ontwikkelen, is nog maar zeer de vraag. Daarnaast gaat aardgas op de lange termijn uit het dagelijks leven verdwijnen. Sinds 2018 zijn er al geen nieuwbouwwoningen met een gasaansluiting meer en vanaf 2050 moet Nederland helemaal van het gas af zijn. Misschien is het op korte termijn zeer onaantrekkelijk voor u, maar warmtepompen en/of andere duurzame verwarmingsmethoden zijn in elk geval toekomstbestendig.

(Bron: Archief, MAX Meldpunt, Centraal Bureau voor Statistiek, Eigen Huis, Houhetwarm.nl, Milieu Centraal, Technische Unie, NIBE, Feenstra, Zelfstroom.nl, Powerly, Gaslicht.com, Dagblad van het Noorden. Foto: Shutterstock)