Hoe u potgrond met turf kunt vervangen door milieuvriendelijkere opties

In Nederland is potgrond met turf nog altijd zeer gangbaar. Grote kans dus dat uw planten in een grondsoort met turf staan. Keerzijde hiervan is dat turf wordt gewonnen in veengebieden en dat die veenmoerassen daardoor afsterven. Niet alleen verdwijnen er zo natuurgebieden, er komt ook op grote schaal CO2 door vrij, wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Gelukkig zijn er ook goede alternatieven en komt er steeds meer aandacht voor turfvrije potgrond.

Waarom potgrond met turf zoveel gebruikt wordt

Turf bestaat uit gecomposteerde planten, is eenvoudig te winnen, houdt goed vocht vast en de structuur ervan is ideaal voor plantengroei. In vroeger tijden is er in Nederland veel gedroogd veen uit hoogvenen afgegraven voor brandstof voor kachels. Er zijn daardoor in Nederland nog maar weinig veengebieden over en de gebieden die er nog zijn, zijn inmiddels natuurgebieden geworden. Gezien de goede eigenschappen van turf om planten in te laten groeien, wordt de turf in onze potgrond nu uit andere landen gehaald. Vooral uit Duitsland, de Baltische staten en Ierland.

Waarom turfwinning zo slecht voor het klimaat is

Ondanks dat alle veengebieden bij elkaar in totaal maar 3 procent van het land op de wereld bedekken, slaan ze 2 keer zoveel koolstof op dan alle bossen op aarde. Ze zijn daarmee verantwoordelijk voor maar liefst 42 procent van alle opslag. Voor de turfwinning worden echter op grote schaal veengebieden afgegraven. Hierbij sterven die gebieden af en de opgeslagen koolstof komt daarbij vrij als het schadelijke broeikasgas CO2. Uit onderzoek van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) blijkt dat dit wereldwijd inmiddels goed is voor zo’n 6 procent van de uitstoot van broeikasgassen. Dat is meer dan waar het vliegverkeer verantwoordelijk voor is.

Buiten het vrijkomen van CO2 is het afsterven van de gebieden ook slecht nieuws voor de dier- en plantensoorten die er leven. Door de vernietiging van hun leefgebieden worden zij steeds zeldzamer. Gelukkig wordt er ook (op kleinschalige basis) op een milieuvriendelijkere manier veen gewonnen, meldt Trouw. Hierbij wordt slechts de bovenste 2 centimeter weggehaald, zodat het resterende veenmos kan herstellen.

Wat zijn de turfvrije alternatieven?

In plaats van potgrond, compost of tuinaarde met turf, kunt u ook kiezen voor grond op basis van bijvoorbeeld kokos, bast of hout. In het geval van kokos gaat het om kokosvezels, wat een restproduct is bij kokosplantages. Het houdt goed water vast en is minder zuur dan turf. Aangezien zeker niet alle planten van een zure bodem houden is dit een extra voordeel. Voor u als consument is er nog een voordeel, want in tegenstelling tot andere soorten aarde, plakt kokosgrond niet aan de handen. Al zal een beetje tuinier daar toch al niet wakker van liggen. Het enige minpunt van de kokosvezels is dat het niet uit Nederland komt. Het moet dus geïmporteerd worden en dat is ook weer niet geheel milieuvriendelijk. Wel levert het in de landen van herkomst weer werkgelegenheid op. Het heeft dus zijn voor- en nadelen.

Biologisch = turfvrij?

Potgrond met het label ‘biologisch’ is overigens niet vanzelfsprekend turfvrij. Alleen als er specifiek op de verpakking staat dat het product turfvrij is, is dit het geval. In de praktijk is het nog wel een beetje zoeken naar deze opties en ze zijn vaak ook nog wat duurder dan de soorten met turf erin. In Engeland zijn ze daar al een stuk verder mee. Het populaire televisieprogramma Gardeners World besteedt veel aandacht aan dit onderwerp. Zo is te zien geweest dat veel tuincentra al verschillende turfvrije alternatieven verkopen. Aangezien er daar vanaf 2024 een algeheel verkoopverbod voor veenproducten voor de tuinbouw komt, is er ook meer noodzaak om te schakelen.

Bij ons is het nog niet zo ver, maar er zijn al wel Kamervragen over gesteld door de Partij van de Dieren en een organisatie als De Hortus Amsterdam tuiniert ook al geheel turfvrij. Waarschijnlijk zullen steeds meer bedrijven en particulieren volgen.

Wat kunt u zelf doen?

U kunt meehelpen door vanaf nu al voor turfvrije oplossingen te gaan en hier als consument actief naar te vragen. Mocht u er toch moeilijk aan kunnen komen, dan heeft de Vlinderstichting nog een goede tip: het hergebruiken van oude potgrond. Dit kunt u doen door die grond te verrijken met (turfvrije) compost of bladaarde.

(Bron: Kassa, Vroege Vogels, Nature Today, IUCN, Turfvrij, Gardeners World, Trouw)