Een geveltuin aanleggen, werkwijze en geschikte planten

Met een geveltuin ontstaat er op een makkelijke manier meer groen in een straat. Er is maar een smalle strook voor nodig om een groots effect te bereiken. Veel gemeenten stimuleren inmiddels de aanleg ervan en wij geven tips voor de aanleg en geschikte planten.

Meerdere voordelen geveltuin

Een geveltuin staat niet alleen mooi, meer groen in de buurt heeft ook echt een positieve invloed op de gezondheid. Enerzijds doordat kijken naar groen gelukkig maakt, anderzijds draagt het ook bij aan schonere lucht. Maar het heeft nog meer voordelen. Des te meer tegels er in een straat vervangen worden door stroken tuin, des te makkelijker water weg kan bij zware regenval. Beplante gedeeltes zorgen ook bij hitte voor betere omstandigheden in de straat. Tegels of andere verhardingen houden namelijk veel warmte vast, terwijl groen voor schaduw en verkoeling zorgt. Ideaal, zo dicht bij het huis. Ook voor de biodiversiteit kan een geveltuin een behoorlijke verbetering betekenen. Door voor verschillende soorten (bloeiend) groen te kiezen worden allerlei insecten en andere kleine dieren aangetrokken, die weer voor bestuiving en voedsel zorgen.

Raadpleeg de gemeente

Wat er mogelijk is op het gebied van geveltuinen verschilt per gemeente. Het is daarom raadzaam eerst te informeren wat er in uw gemeente mag of geregeld kan worden. Dit is veelal ook op de website van uw gemeente te vinden. Sommige gemeenten stimuleren geveltuinen actief en helpen bij de aanleg (en kosten) ervan. Het onderhoud ligt dan vaak wel bij u, maar soms kan ook hier wat voor geregeld worden als dat niet mogelijk is. Ook kan de gemeente soms helpen met de afvoer van stenen en zand. De grond blijft overigens eigendom van de gemeente. Dit betekent dat u rekening moet houden met onontkomelijke werkzaamheden. Wanneer de gemeente of nutsbedrijven werkzaamheden verrichten aan kabels en leidingen, of als uw straat wordt opgehoogd, dan bestaat de kans dat de geveltuin wordt verwijderd of beschadigd. Meestal krijgt u dan wel de gelegenheid de planten eruit te halen en na de werkzaamheden weer terug te planten. Op de website van Ons Water vindt u links naar instanties die zich bezig houden met de vergroening van Nederland(se tuinen). Waaronder ook geveltuinen, van Stichting Steenbreek.

Geveltuin aanleggen

Aandachtpunten

Als er kabels of leidingen bij uw huis in de buurt liggen, kunt u de geveltuin voor de zekerheid verhoogd aanleggen. Zorg verder dat straatnaamborden zichtbaar blijven en houd de ventilatieroosters van uw woning vrij.

Tegels verwijderen, grond bewerken

Haal de (toegestane hoeveelheid) tegels weg en bewaar die ergens voor het geval ze ooit weer teruggeplaatst moeten worden. Vaak treft u onder de tegels zand aan. Dit is geen geschikte bodem voor planten. Graaf daarom enkele tientallen centimeters grond af en vervang dat bijvoorbeeld door potgrond. Of een grondsoort geschikt voor het soort planten dat u wilt gebruiken. Het is een optie een opsluitband aan te leggen, zodat de grond niet wegspoelt, maar dit verhindert wel deels dat het regenwater zijn weg naar uw geveltuin vindt. U kunt de aarde ook enkele centimeters lager laten dan het trottoir en bijvoorbeeld een smal randje split gebruiken voor de afwatering.

Geschikte planten

Welke planten u kiest is afhankelijk van de plek waar ze komen te staan. Ligt de plek de hele dag in de zon of juist in de schaduw? Doornige-, snelgroeiende-, of giftige planten zijn daarbij sowieso een minder goede keuze.

Geschikte planten bij veel zon

De stokroos is een ideale plant voor (ook de smalste) zonnige geveltuin. Hij kan goed tegen droogte en hitte en zaait zichzelf uit. Houd er wel rekening mee dat hij flink hoog kan worden, dus plaats hem niet voor lage ramen. Verdere opties: kattenkruid, zonnehoed, sedum, (klim)roos, vrouwenmantel, lupine, ooievaarsbek, herfstaster, duizendknoop, klokjesbloem, lavendel en salie.

Geschikte planten bij veel schaduw

Elfenbloem, varens, maagdenpalm, dikkemanskruid, hartlelie, hortensia, kerstroos, vingerhoedskruid, Kaukasisch vergeet­ me­ nietje, akelei, bosrank, gebroken hartje en dovenetel.

Geveltuin met potten

Wilt u liever niet in de weer met het verwijderen van tegels, dan kunt u ook overwegen om een rijtje potten met planten voor de gevel neer te zetten. Nadeel hiervan is wel dat de grond erin eerder uitdroogt, dus dat u vaker water moet geven. Ook moeten de planten goed vorstbestendig zijn, want in een pot lopen ze meer kans op bevriezing dan in de volle grond.

NK Tegelwippen

Met uw nieuwe geveltuin kunt u ook meteen deelnemen aan het NK Tegelwippen. Demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen heeft samen met TV-tuinman Lodewijk Hoekstra op 30 maart 2021 het startsein voor de 2e reeks gegeven. Tot 30 september strijden zo’n 40 gemeenten mee voor de meeste verruilde tegels voor groen. In 2020 goed voor zo’n 95.000 ‘gewipte’ tegels.

(Bron: Gemeente Zaanstad, Gemeente Rotterdam, Gemeente Amsterdam, Gemeente Utrecht, NK Tegelwippen, ANP, Groenemorgen, Groei & Bloei, archief)