Zweepslag

Een zweepslag is een scheurtje in een spier, soms 1-3 cm groot. Die ontstaat plotseling, meestal in de kuit. Het kan ontstaan wanneer men plotseling een sprintje trekt, bij springen bij volleyball of wanneer men bij het fietsen vol op de pedalen gaat staan. Maar soms ontstaat het ook zomaar, zonder enige aanleiding. Het komt vaak volledig onverwacht. Het voelt dan als een harde tik, een zweepslag tegen de kuit. Mensen kijken dan achterom omdat het voelt alsof iemand tegen de kuit trapt. Men kan van de pijn even misselijk of draaierig worden.

Zweepslag in de kuit is het bekendst, maar het kan ook in de nek. Een whiplash, die ontstaat bij zwiepen van het hoofd bij een kop-staart botsing, is ook een scheurtje in de spieren. De spier scheurt niet helemaal door, maar er sneuvelen spiervezeltjes. Bij voetballers ontstaat het vaak in het bovenbeen, aan de achterzijde. Dat heet een hamstringblessure. De spieren aan de achterzijde van het bovenbeen spannen aan bij het neerkomen van de voet op de grond, om de buiging op te vangen. Soms hoort men dan ook een knapje. Dat kan zo fors zijn dat men erbij neer valt.

Het doet vaak zoveel pijn dat men even niet kan lopen. Het is dan ook verstandig om gelijk te koelen met wat ijsblokjes in een plastic zak in een handdoekje gewikkeld of met een coldpack. Het beste kan men een dag of wat met het been omhoog gaan zitten. Vaak scheuren er ook wat bloedvaatjes door, waardoor een bloeduitstorting ontstaat. Vanuit de kuit zakt die vaak naar onderen zodat een dag of wat later bij de enkel een blauwe plek te zien is. Het is goed om na een paar dagen de spier te gaan oefenen. Als dat niet lukt, kan men een paar dagen met krukken, dus onbelast, gaan lopen. Een drukverband voelt soms wel plezierig, maar bevordert de genezing niet echt. Eerst onbelast oefenen, met draaibewegingen van de voet en later door op de tenen te gaan staan en 10 tellen te blijven staan, soms zelfs op een traptreden om de spier ook wat te rekken. Dat kan men ook doen door tegen een muur te gaan staan en het goede been te buigen.

In het begin met rust en eventueel een pijnstiller. Behalve zelf oefenen, kan men er niet veel aan doen. Wel als de spier helemaal door is; dan moet die soms gehecht worden, maar dat gebeurt zelden. Het helpt soms om een lichte hakverhoging te gebruiken, dat ontspant de kuitspieren bij het lopen ietwat. Wanneer men na een paar dagen nog niet op de tenen kan staan of wanneer het na een paar weken helemaal niet vooruit gaat, ga dan naar de huisarts. Als het been na een paar dagen juist dikker wordt, laat dan checken of er geen trombose is ontstaan. Het heeft niet zoveel zin om naar een fysiotherapeut te gaan, behalve misschien om wat oefeningen aan te leren. Op de site is ook een verwijzing te vinden naar een oefenschema voor een zweepslag. Na een paar weken is de spier wel genezen, maar bij een grotere scheur kan het wel 10 weken duren voor men weer op het oude niveau terug is. Dan kan men weer beginnen aan de opbouw van de kracht. Begin niet te vroeg met sporten, want dan kan de spier gemakkelijk weer scheuren.

Een goede warming-up kan helpen. Dat kan al door een warme broek aan te trekken. Ook zijn goede schoenen met vering belangrijk. Vervolgens de training langzaam opbouwen. Het doen van rekoefeningen kan soms ook bijdragen om de stijfheid na het sporten te verminderen.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 9 september 2014.