Naar cookieinstellingen
Duur 06:34
Gepubliceerd op 30 oktober 2018

Zoönosen

Zaterdag 3 november 2018 is het wereldwijd One Health Day. Maar waarom is deze dag in het leven geroepen? En wat zijn zoönosen? Huisarts Ted van Essen en dierenarts Jenny Buijtels geven antwoord op deze vraag. 

One Health Day

Op One Health Day wordt aandacht gevraagd voor de noodzaak voor een meer globale en overkoepelende aanpak van de gezondheidszorg, waarbij ook problemen als klimaatverandering, milieuvervuiling, dierenwelzijn en antibioticaresistentie worden meegenomen. Het is de bedoeling dat zoveel mogelijk wetenschappers op al deze terreinen gaan samenwerken en niet langer binnen hun eigen afgebakende disciplines blijven werken. Een soort holistische benadering van de grote problemen op het gebied van gezondheidszorg, milieu, voedselveiligheid, dierenwelzijn en klimaat die we op ons af zien komen. Ook de Europese Commissie heeft het samenwerkingsprogramma One Health goedgekeurd. In Nederland werken bijvoorbeeld het RIVM, de Wageningen Universiteit en nog andere instanties samen aan dit programma.

Zoönosen

Naast de mens spelen ook dieren een belangrijke rol als het gaat om wereldwijde gezondheidszorg. Want mensen en dieren leven nauw samen. Door dit nauwe contact kunnen infectieziekten van mens op dier, en andersom, overgebracht worden. Dit soort infectieziekten heten zoönosen. Zo’n 60 procent van alle bekende menselijke infectieziekten is oorspronkelijk afkomstig van dieren. Er zijn er wereldwijd meer dan 850 van bekend en er komen nog steeds nieuwe bij, vooral in regio’s als Zuidoost-Azië waar intensief contact tussen mens en dier bestaat. In Nederland kennen we er zo’n 100. Zoönosen kunnen veroorzaakt worden door bacteriën, virussen, parasieten, schimmels en wormen. Vaak zijn ze zo aangepast dat ze in het dier dat hun specifieke ‘gastheer’ is kunnen overleven zonder daar al te grote schade aan te richten, zodat die nog lang doorleeft en de ziekte dus flink kan verspreiden. Maar als de bacterie, schimmel, virus in een andere gastheer, bijvoorbeeld een mens, terechtkomt kan hij soms een heftige immuunreactie oproepen.

Besmetting

Besmetting van dier op mens kan op verschillende manieren plaatsvinden: via direct contact, zoals een beet, aaien van een vacht, het eten van dierlijk voedsel: rauwe melk, vlees, eieren. Of via indirect contact: via de lucht, spetters, of doordat poep of mest in de bodem (zandbak) terechtkomt en eitjes van bijvoorbeeld wormen uit de poep in het zand achterblijven. Als men daar dan met de handen in gaat graven kun men besmet worden. Soms zijn het muggen, vliegen of teken die als transportmiddel voor de ziekteverwekker fungeren.

Toxoplasmose

De meest voorkomende zoönosen in 2016 zijn  salmonellose en campylobacteriose. De salmonella en campylobacter zijn bacteriën die zich verspreiden via mest. We lopen ze vooral op op door het eten van rauwe of niet genoeg verhitte dierlijke producten of niet goed schoongemaakte groenten, en ze zorgen voor maagdarmklachten. Dierenartsen zien het meest gevallen van giardia. Giardia is een parasiet die in het maag-darmkanaal van honden en katten voorkomt. Mensen kunnen ook door verschillende stammen van de parasiet besmet raken en diarree krijgen. Een andere veel voorkomende infectieziekte is een huidschimmel, mycose. Een schimmel die voorkomt bij katten en cavia’s en die door het knuffelen van dier naar mens over wordt gedragen. Toxoplasma is ook een zoönose. Deze infectieziekte kan vooral voor zwangere vrouwen gevaarlijk zijn en komt vooral bij katten voor.

Melkerskoorts

Een andere zoönose is de ziekte van Weil, leptospirose genoemd. Er zijn meerdere varianten maar de meest bekend is deze die geelzucht en slecht werkende nieren geeft. De ziekte van Weil wordt door ratten overgedragen en honden krijgen het door te zwemmen in water waar de ratten ook zitten. Honden worden er wel tegen gevaccineerd, maar met name rond het moment van hervaccinatie lopen ze een verhoogd risico. Mensen kunnen leptospirose krijgen als ze aan sportevenementen deelnemen waarbij ze door natte modder en sloten moeten ploeteren waar de bacterie mogelijk in zit. Boeren kunnen het van de koeien krijgen tijdens het melken en dan wordt het melkerskoorts genoemd.

Infectieziekten wereldwijd

Wereldwijd zijn we in de afgelopen jaren door de nodige infectieziektes opgeschrikt. Eind jaren 60 heerst de lassakoorts, een op ebola lijkende ziekte. In 2002 wordt de wereld opgeschrikt door SARS, een ernstige aandoening van de luchtwegen veroorzaakt door het corona-virus. Een ander corona-virus dat voorkwam bij kamelen veroorzaakte bij mensen in 2012 de levensgevaarlijke luchtweginfectie MERS. Aids, een aandoening van het afweersysteem, wordt veroorzaakt door het hiv-virus dat ook ooit is overgestapt van apen op de mens. Over de hele wereld zijn zo’n 30 miljoen mensen geïnfecteerd met hiv. Ebola, een dodelijke ziekte die bloedingen in het lichaam veroorzaakt, leek min of meer onder controle maar is nu toch weer uitgebroken in Congo. En in 2017 hebben we in Nederland nog te maken met de Fipronil affaire met kippeneieren.

Samenwerken

Gelukkig kunnen we wat Nederland betreft zeggen dat zoönosen verdwijnen. Er is meer kennis en er worden goede maatregelen getroffen. Maar tegelijkertijd komen er ook weer nieuwe zoönosen bij. Want we reizen over de hele wereld en ook onze voedingsgewoonten zijn aangepast. We eten meer rauw of rosé gebakken vlees en vis en worden groenten vaak korter gekookt of geroerbakt zodat ze lekker knapperig blijven. Ziektekiemen die normaal door verhitting gedood worden zullen dan blijven leven. En ook de klimaatverandering speelt een rol, want doordat de temperatuur stijgt kunnen muggen, vliegen en teken die ziekten van dieren op mensen kunnen overbrengen hier beter overleven. Vroeger was het daarvoor te koud. Zo hoor je tegenwoordig over de tijgermug, die steeds vaker in Nederland wordt gesignaleerd. Daarom is het hoog tijd dat wetenschappers: microbiologen, medisch specialisten, dierenartsen, voedseldeskundigen et cetera, over hun eigen grenzen heen kijken en wereldwijd meer gaan samenwerken.

Dit onderwerp bespreken dokter Ted van Essen en dierenarts Jenny Buijtels op dinsdag 29 oktober 2018 in Tijd voor MAX.

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 29 oktober tot woensdag 30 oktober 2018 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over zoönosen. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 29 oktober 2018 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.

Geef een reactie

Reactie

    oosterwijck says:

    De mens is met 4 miljard exemplaren teveel op aarde, waardoor deze soort zicht gedraagt als een rupsenplaag en alles op zijn weg onder de voet loopt en vernietigd. De ene diersoort na de andere diersoort is aan het verdwijnen, terwijl al die soorten één ecologisch systeem vormen en elkaar nodig hebben om de aarde leefbaar te houden. Totdat hij/zij de aarde onbewoonbaar maakt voor zich zelf en de soort mens verdwijnt. Er moeten zeer snel maatregelen genomen worden om te voorkomen dat deze rupsen(mensen)plaag zich verder ontwikkeld, door massaal geboortebeperking dor te voeren. Nu al zijn er teveel mensen op aarde om allemaal goed gevoed te kunnen worden of over voldoende drinkwater te beschikken. Waardoor hele continenten leven in honger en dorst. En kaal gevreten worden. Denk aan het continent zuid Amerika waar zich de long van de aarde bevindt. Die ene long wordt in hoog tempo geamputeerd, en iedereen weet dat een wezen zonder long niet kan leven. Er is één dominante mensensoort tussen al die andere mensensoorten, die verdeeldheid zaait en de eigen zakken vult, waardoor andere soorten nauwelijks of niet bestaansrecht hebben. Begin met het uitroeien van die éne dominante mensensoort en het probleem is al voor de helft opgelost. Maar die ander helft moet dan nog aangepakt worden, met geboortebeperking, zodat er jaarlijks minder van deze opvreters rondlopen totdat het totale aantal onder de 3 miljard zit en daar ook blijft.

Bekijk ook

Meer
Minder uitleg Meer uitleg

Cookies op de website van omroep MAX. Geef je toestemming!

Wij plaatsen Functionele cookies, om deze website naar behoren te laten functioneren en Analytische cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten. Deze cookies gebruiken geen persoonsgegevens. Voor cookies waarmee derden uw surfgedrag kunnen volgen, kunt u hieronder apart toestemming geven.

Meer uitleg

Waarom cookies?

Omroep MAX plaatst specifieke cookies om het gebruiksgemak voor bezoekers te vergroten. Ze helpen in functionaliteit en zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de websites.

Hiermee kunnen we de bezochte website zo gebruiksvriendelijke en interessant mogelijk maken voor de bezoeker. Hierbij worden geen gegevens verzameld die gebruikt kunnen worden om individuele gebruikers te volgen.

Functionele cookies

Cookies die er voor zorgen dat deze website naar behoren functioneert

De websites van Omroep MAX gebruiken cookies om er voor te zorgen dat onze websites naar behoren werken. Zo gebruiken wij cookies voor:

  • het onthouden van informatie die je invult op de verschillende pagina’s, zodat je niet steeds al je gegevens opnieuw hoeft in te vullen
  • het doorgeven van informatie van de ene pagina aan de volgende pagina, bijvoorbeeld als er een lange enquête wordt ingevuld of als je veel gegevens moet invullen bij een online bestelling
  • het opslaan van voorkeuren, zoals de taal, locatie, het gewenste aantal te tonen zoekresultaten, etc.
  • het opslaan van instellingen voor een optimale videoweergave, zoals de gewenste buffergrootte en de resolutiegegevens van je scherm
  • het uitlezen van je browserinstellingen om onze website optimaal op je beeldscherm te kunnen weergeven
  • het opsporen van misbruik van onze website en diensten, door bijvoorbeeld een aantal opeenvolgende mislukte inlogpogingen te registreren
  • het gelijkmatig belasten van de website, waardoor de site bereikbaar blijft
  • het aanbieden van de mogelijkheid om inloggegevens op te slaan, zodat je die niet elke keer opnieuw hoeft in te voeren
  • het mogelijk maken om te reageren op onze websites

Webstatistieken

Cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten.

Om te bepalen welke onderdelen van de website het meest interessant zijn voor onze bezoekers, proberen wij continu te meten met behulp van de software van comScore Digital Analytix hoeveel bezoekers er op onze website komen en welke onderdelen van de website het meest bekeken worden. Hiervoor gebruiken wij cookies.

Het is onderdeel van de (wettelijke) taak van Omroep MAX als Publieke Omroep om te rapporteren over onze prestaties. Daarvoor is het nodig om webstatistieken bij te houden. Ook nemen wij deel aan het landelijke internetbereikonderzoek STIR. Hiervoor gebruiken wij cookies, zodat wij de browser kunnen herkennen en op die manier het aantal bezoekers aan onze websites kunnen meten.

Van de informatie die wij zo verzamelen worden statistieken gemaakt. Deze statistieken geven ons inzicht in hoe vaak onze webpagina's bezocht worden, waar bezoekers de meeste tijd doorbrengen, enzovoort. Hierdoor zijn wij in staat structuur, navigatie en inhoud van de website zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. De statistieken en overige rapportages kunnen wij niet herleiden tot personen.

Wij gebruiken cookies voor:

  • het bijhouden van het aantal bezoekers op onze webpagina’s
  • het bijhouden van de tijdsduur die elke bezoeker doorbrengt op onze webpagina’s
  • het bepalen van de volgorde waarin een bezoeker de verschillende pagina’s van onze website bezoekt
  • het beoordelen welke delen van onze site aanpassing behoeven
  • het optimaliseren van de website

Voor gebruik van deze cookies is geen toestemming vereist en deze kunnen dan ook niet worden uitgeschakeld.

Sociale media

Sociale cookies verzamelen gegevens over de activiteiten van gebruikers. Dit maakt het onder andere mogelijk om fragmenten van sociale platforms te bekijken, inhoud van onze websites te delen met je vrienden, te reageren op berichten van andere gebruikers en de makers of actief mee te discussiëren op onze forums. Sommige sociale cookies die geplaatst worden, kunnen door sociale medianetwerken ingezet worden om jouw internetgedrag te gebruiken voor commerciële doeleinden. Hier heeft Omroep MAX geen invloed op.

Voor meer informatie over de manier waarop deze derden omgaan met jouw persoonsgegevens, verwijzen wij je door naar het privacy beleid van deze derden. De meest voorkomende zijn:

Cookie-instellingen aanpassen en meer informatie

De cookie-instellingen voor deze website zijn te allen tijde naar je persoonlijke voorkeur te wijzigen. De pagina waarop je deze instellingen kunt wijzigen is te bereiken via deze link Cookie instellingen. Hier is ook gedetailleerde informatie vinden over welke cookies we specifiek plaatsen.

  • Ik wil Sociale Media koppelingen:

    hiermee staat u het plaatsen van Social media Cookies toe, deze netwerken kunnen u volgen en kan uw internetgedrag monitoren voor commerciële doeleinden.