Zo (on)gevaarlijk is een bosje bloemen

Een bosje bloemen staat steeds meer ter discussie. Bestrijdingsmiddelen die zorgen voor de houdbaarheid ervan, zouden ons ziek maken en de teelt ervan heeft impact op het klimaat en milieu. En hoewel er nog veel onderzoek nodig is, worden ze op verschillende plekken steeds meer in de ban gedaan. Maar wat weten we tot nu toe? En hoe (on)gezond zijn snijbloemen nu eigenlijk?

De nuance in dit verhaal is belangrijk

Om gelijk maar even een nuance aan te brengen: een bos bloemen in huis hoeft echt geen verleden tijd te zijn. Het is volgens verschillende critici alleen belangrijk om te kijken naar de manier waarop een bos bloemen wordt geproduceerd. En daarbij: de mate waarin u vervolgens aan bestrijdingsmiddelen op snijbloemen wordt blootgesteld.

Hoe het balletje is gaan rollen

Pesticide Action Network (PAN) maakt zich al lange tijd zorgen over bestrijdingsmiddelen. Met name bloemisten hebben zij al jaren in het oog, omdat deze vaak (onbewust) in grote mate aan de gifstoffen worden blootgesteld.

In 2022 heeft de PAN daarom onderzoek gedaan en daaruit bleken er op rozen zo’n 25 verschillende gifstoffen te zitten en bij een gemengd boeket waren dat er gemiddeld 17. Bovendien bleek 1 op de 3 stoffen verboden in Europa. Alleen via de import van bloemen uit landen als Kenia en Ethiopië, kwamen ze alsnog nog de Nederlandse huiskamer binnen.

Tragisch verhaal heeft de discussie verder opgelaaid

Het tragische verhaal van een 11-jarig meisje uit Frankrijk heeft de discussie verder opgelaaid. Zij overleed in 2022 aan leukemie, nadat haar moeder als bloemist jarenlang in aanraking was geweest met bestrijdingsmiddelen. In 2024 heeft het Franse fonds voor pesticideslachtoffers vastgesteld dat haar dood hier inderdaad mee te maken heeft gehad.

Wel weer goed om in het achterhoofd te houden: de gemiddelde consument komt lang niet zo vaak in aanraking met bestrijdingsmiddelen op bloemen, als bijvoorbeeld een bloemist of teler.

Nog veel onderzoek nodig naar eventuele gevolgen voor gezondheid

Volgens het RIVM zijn er inderdaad aanwijzingen dat mensen die lang met sommige bestrijdingsmiddelen werken, een grotere kans hebben om ziekten te krijgen die het zenuwstelsel aantasten. Voorbeelden daarvan zijn de ziekte van Parkinson en Alzheimer. Ook waarschuwt het RIVM mensen met een kinderwens voor het werken met bestrijdingsmiddelen.

Of ook omwonenden van bijvoorbeeld telers risico’s lopen moet nog goed onderzocht worden. Daar is het RIVM nu mee bezig. Sinds 2023 loopt een (vervolg)onderzoek naar de effecten van blootstelling aan bestrijdingsmiddelen voor mensen die iets verder van de akker wonen.  Met name het verband tussen bestrijdingsmiddelen en ziektes als Parkinson en kanker worden onderzocht. De resultaten worden verwacht in 2031.

Zorgen over klimaat en milieu

Naast de eventuele gevaren voor volksgezondheid, heeft het telen van snijbloemen volgens Milieu Centraal ook impact op het klimaat en milieu. Met name door de kassen die weinig energiezuinig zijn; vaak aangedreven door fossiele brandstoffen als aardgas. Daarnaast telt ook de CO₂-uitstoot van vliegtuigen mee, die gebruikt worden voor de import en export van bloemen.

Zo worden veel bloemen vanuit Afrika geïmporteerd naar Nederland. In 2015 importeerde Nederland zo’n 2,8 miljard rozen vanuit het continent. Daarnaast is Nederland als exporteur van snijbloemen een van ’s werelds grootste spelers. In 2021 exporteerde Nederland voor een recordbedrag van ruim 4,4 miljard euro aan snijbloemen.

Biologische bloemen en andere alternatieven

Er zijn alternatieven voor de reguliere snijbloemen. Zo staan op de website van SlowFlowers bloemisten die gecertificeerde (biologische) bloemen aanbieden. Ook kunt u bij uw eigen bloemist vragen naar bloemen ‘van de Nederlandse akker’ (vollegrond) komen. Bloemen uit de warme kas of ingevlogen met het vliegtuig bevatten bijna altijd bestrijdingsmiddelen.

Daarnaast zou u natuurlijk altijd nog kunstbloemen kunnen overwegen. Hiervoor betaalt u per bos alleen wel meer dan voor snijbloemen. Ook stoten kunstbloemen bijna net zoveel CO₂ uit als ‘gewone bloemen’, alleen is dat bij kunstbloemen eenmalig en bij snijbloemen terugkerend.

Ook bloemen hebben een keurmerk

Wanneer u na het lezen van dit artikel meer wilt weten over de achtergrond van uw bloemen, kunt u ook altijd nog de Keurmerkenwijzer raadplegen. Hier leest u meer over alle keurmerken en plaatjes die u op bloemen kunt vinden.

(Bron: Milieu Centraal, RIVM, CBS, AD, Volkskrant. Foto: Shutterstock)