Worden we echt wat wijzer van piekeren?

Iedereen piekert. De een doet het sporadisch, de ander wordt er nachtenlang door uit zijn of haar slaap gehouden. Wat is piekeren eigenlijk? En worden we er iets wijzer van? 

Wat is piekeren?

Wie het woord piekeren opzoekt op de bekendste synoniemen-zoekmachine van ons land ziet onder meer nadenken in de zoekresultaten. Hoewel piekeren en nadenken zich allebei afspeelt in het hoofd, zijn het wel degelijk 2 heel verschillende dingen. Stichting MIND, die zich inzet voor meer onderzoek en aandacht voor psychische klachten, stelt dat er bij piekeren sprake is van een eindeloze reeks gedachten die meer door het hoofd blijven spelen. De gedachten beginnen vaak met woorden als ‘wat als?’ en ‘stel dat?’ Deze vragen scheppen geen orde in de chaos, maar leveren vaak alleen maar meer vragen op. Bij nadenken komen de oplossingen meestal wel vanzelf.

Nachtelijk piekeren

Zoals al gezegd piekert iedereen weleens, maar er zijn ook mensen die het heel veel doen. Volgens MIND kan dit leiden tot angststoornissen, stress en somberheid. Ook kan piekeren mensen uit de slaap houden. We spreken dan over nachtelijk piekeren. Dit nachtelijk piekeren is vaak moeilijk te stoppen, want een slaperig brein werkt een stuk minder efficiënt dan een wakker brein, waardoor oplossingen uit blijven. Bij fervente piekeraars kan dit zorgen voor slapeloze nachten zonder dat zij ook maar 1 stap verder komen. Niet alleen piekeren kan overigens zorgen voor slapeloosheid, want slapeloosheid kan (deels) erfelijk zijn. In 2019 wordt toont een internationaal gezelschap aan wetenschappers aan in welke hersencellen de aanleg voor slapeloosheid verankerd ligt.

Is piekeren ergens goed voor?

We gaan terug naar het piekeren, wat dus voor slapeloosheid en psychische problemen kan zorgen. Allemaal niet zo fijn, maar is piekeren dan alleen maar slecht? Of is het ook nog ergens goed voor? Volgens Margriet Sitskoorn, neuropsycholoog en hoogleraar klinische neuropsychologie aan de Tilburg University, heeft het ook een voordeel. “Het kan nuttig zijn om te bedenken wat er kan gebeuren en wat je eraan kan doen”, zegt zij tegen NRC. “Bijvoorbeeld: als ik morgenochtend mijn collega niet voor 9 uur de mail met informatie stuur, heeft zij geen tijd meer om zich in te lezen voor de afspraak. Of: als ik de opdracht niet binnenhaal, verdien ik deze maand te weinig en kan ik de huur niet betalen. En ook: als ik niet goed slaap, ben ik morgen niet scherp en verknal ik mijn presentatie.”

Lees ook:

10 tips om beter te slapen

Lekker slapen door daglicht

(Bron: MIND, NRC, herseninsituut)