Wat helpt tegen spataderen en zijn ze te voorkomen?
Publicatiedatum: 12 april 2023
Als het weer blote-benen-weer is zijn ze beter zichtbaar: spataderen. De kronkelige aderen kunnen doorgaans geen kwaad, maar het is geen fraai gezicht. Is er iets tegen te doen en zijn ze te voorkomen?
Wat zijn spataderen?
Spataderen (varices) zijn aderen die wijder zijn. Het bloed stroomt normaal gesproken 1 kant op door onze aderen, richting het hart. Maar bij spataderen stroomt het 2 kanten op. Dit komt door niet goed sluitende aderkleppen, waardoor het bloed weer de ader instroomt. Gevolg is dat er druk op de ader komt te staan en hij boller wordt. En dat is wat we zien. Over het algemeen kan het geen kwaad en geven ze nauwelijks tot geen klachten.
Maar liefst 1 op de 4 mensen heeft er last van. En bij vrouwen komen spataderen vaker voor dan bij mannen. Dit komt omdat het weefsel rond de aderen bij vrouwen minder stevig is dan bij mannen.
Klachten
Zoals gezegd geeft een spatader in principe weinig klachten, maar klachten die kunnen ontstaan zijn jeuk, pijn in de benen of rusteloze (restless legs) benen of vaker last van kramp. Maar ook schilferige en verkleurende huid of vocht (oedeem) vasthouden in de benen. Dit vooral nadat u enige tijd stil heeft gezeten. Of wonden op de benen die slecht genezen, ook wel open been. Bij ouderen komt dit vaker voor. In de meeste gevallen bevinden de spataderen zich in de benen. Maar ze kunnen ook ontstaan in de onderbuik en lies.
Wie klachten heeft kan ervoor kiezen om de spataderen weg te laten halen. Soms verdwijnen ze al door enige tijd een steunkous te dragen. Door de tegendruk van de kous kan vocht beter zijn weg naar buiten vinden en verlaagt de druk. Daarnaast kan de steunkous nieuwe spataderen voorkomen. Een (leverkleurige) steunkous is misschien niet iets waar u op zit te wachten. Gelukkig zijn er tegenwoordig ook compressiekousen verkrijgbaar in modieuzere kleuren. De kousen zorgen voor een betere drukverdeling.
Onzichtbare spataderen
Bij twijfel geldt te allen tijde dat u overlegt met uw huisarts. Want naast spataderen die u ziet zitten bestaan er ook die minder goed zichtbaar zijn. Dan heeft u wel klachten, maar ziet u ze niet op uw benen. Dan moet er meer onderzoek gedaan worden. Hiervoor moet u naar een ziekenhuis of kliniek. Met een Duplex-onderzoek kan dan worden vastgesteld of het bij u alsnog om spataderen gaat. Een behandeling gaat in overleg met de huisarts of behandelend specialist.
Dichtspuiten, lasertherapie en flebectomie
Naast een steunkous zijn er nog andere behandelingen zoals dichtspuiten. Dit gebeurt met een vloeistof of schuim. Daarna moet het bloedvat ‘dichtplakken’. Daarvoor moet u enige tijd een steunkous dragen. Lastertherapie is ook een middel om in te zetten. Dit gaat middels een draad die hitte afgeeft in de aderen waardoor de ader dichtschroeit. Een andere behadeling is een flebectomie. Hierbij ligt de nadruk op spatadertrosjes. Op zich zijn alle behandelingen effectief en geven een goed resultaat. Toch bestaat er altijd een kans dat de spataderen terug komen. Al deze behandelingen zijn wel gericht op de benen.
Zijn spataderen te voorkomen?
Het beste is om te voorkomen dat u spataderen krijgt. En dat kan. Om te beginnen door voldoende te blijven bewegen. Beweging is het toverwoord. Om de bloedsomloop in uw benen en kuiten te stimuleren is het goed om regelmatig op uw tenen te gaan staan. Wissel het af met dan weer op uw hielen. Sta ook niet te lang stil in dezelfde houding. Wissel regelmatig en loop een stukje.
Bent u (een paar kilo) te zwaar, probeer dan gewicht te verliezen. Extra gewicht geeft ook extra druk op (spat)aderen. En heeft u snel last van benen die ‘vollopen’, leg ze dan geregeld omhoog. Vocht voert zo beter af, waardoor de druk uit de benen verdwijnt. Het klinkt tegenstrijdig in het kader van het vocht vasthouden, maar zorg ook dat u voldoende drinkt. En wees matig met zout en alcohol.
Strakke kleding en een koude douche
Kijk ook uit met strakke kleding of kleding die knelt. Want u zou het misschien niet denken, maar ook dat kan spataderen veroorzaken. Net als lopen op hoge hakken. Dat geldt niet als u ze af en toe draagt, maar altijd op hakken lopen stimuleert de bloedsomloop niet. En voor wie het aandurft: een koude douche. Als u niet helemaal onder de koude douche wilt staan, kunt u beginnen met alleen de benen. Neem de douchekop in uw hand en haal hem van boven naar beneden over uw benen. De kou/warmte stimuleert de elasticiteit van de aderen.
(Bron: Thuisarts, Antoniusziekenhuis.nl Nu.nl, Margriet, archief. Foto: Shutterstock)
