Wat betekent het nieuwe griepvaccin voor de Nederlandse ouderen?

Elk jaar halen zo’n 3 miljoen Nederlanders de griepprik, waardoor zij beter beschermd zijn tegen de ziekmakende influenzavirussen. Onder deze 3 miljoen zijn veel mensen van 60-plus. In 2019 krijgen zij voor het eerst een vaccin toegediend dat beschermt tegen 4 virussen, in plaats van 3. Wat is het verschil tussen de 2 vaccins? En wat betekent deze nieuw griepprik voor de oudere doelgroep?

Griepepidemie

In de herfst en winter worden veel Nederlanders geveld door de griep. Elk jaar is er zo’n periode, die de griepepidemie wordt genoemd. Om Nederlanders beter te beschermen tegen deze griepepidemie, kunnen onder meer alle Nederlandse 60-plussers een gratis griepprik halen bij de huisarts. Ook mensen met bepaalde ziektes en afwijkingen kunnen de prik gratis halen.

Viervoudige bescherming

Nederland koopt lange tijd een prik in die beschermt tegen 3 varianten van influenza A en B, maar vanaf deze herfst wordt voor het eerst het viervoudige vaccin toegediend. Deze prik houdt niet alleen 2 varianten van A tegen, maar ook 2 influenza B-soorten. Eerder beschermt de prik alleen tegen 1 B-variant. Daardoor worden in het griepseizoen 2017-2018 heel veel mensen ziek. Een influenza B-type dat niet in de prik zit waart rond, waardoor de prik onvoldoende bescherming biedt

De griepepidemie duurt daardoor niet de gemiddelde 9, maar 18 weken. Er overlijden ruim 9.500 mensen in deze periode, onder wie veel ouderen.

Goed nieuws voor ouderen?

Dit hoge sterftecijfer zet de overheid aan het denken. Uiteindelijk wordt ervoor gekozen om voortaan de prik met daarin 4 virussen te bestellen. Dit nieuwe vaccin is goed nieuws, al verandert het voor de oude doelgroep niet veel. MAX-huisarts en griepexpert Ted van Essen legt uit: “Tot nog toe zat er van type B maar 1 variant in. Ouderen zijn dan meestal automatisch ook beschermd tegen de 2e variant, maar kinderen vaak niet. Daarom is de uitbreiding naar 4 virussoorten juist voor kinderen van belang en zullen ouderen er niet veel van merken. Maar kwaad kan het ook niet.”

Geen promotie voor de prik

Deze prik bestaat al lange tijd, maar de Nederlandse overheid bestelt deze nooit eerder. “De griepprik heeft lange tijd weinig belangstelling gehad bij beleidsmakers”, zegt Van Essen. “De minister vond het voldoende als de mensen die de gratis griepprik kunnen halen een ‘geïnformeerde beslissing’ konden nemen aan de hand van een folder met informatie, maar promotie van de griepprik werd nagelaten.”

Dalende vaccinatiegraad

Door deze houding is de vaccinatiegraad onder mensen die de prik gratis kunnen halen gedaald van 75 naar 50 procent. Dit is voor iedereen die tot deze groep behoort slecht nieuws, want daardoor zijn minder mensen beschermd en kan griep zich makkelijker verspreiden.

Kleine stijging

Toch is er volgens Van Essen ook positief nieuws. “In 2018 was er voor het eerst in 10 jaar weer een kleine stijging van de vaccinatiegraad. Die is mede te danken aan het Actieplan Wintersterfte zoals dat vorig jaar door de ouderenorganisatie KBO-PCOB is gepresenteerd in Tijd voor MAX.”

Minder sterfgevallen

Voor de oudere doelgroep maakt het viervoudige vaccin dus niet per se het verschil, maar de vaccinatiegraad. “Het verhogen van de vaccinatiegraad naar 75 procent, zoals het in de jaren 90 was, zal naar alle waarschijnlijkheid leiden tot minder sterfgevallen. Er moet dus meer voorlichting over de griepprik komen zodat ouderen ervan overtuigd raken dat die prik nuttig is en geen kwaad kan.”