Waarom is voetbal de enige teambalsport zonder zuivere speeltijd?

Een vaak terugkerende vraag aan het einde van een voetbalwedstrijd: hoeveel tijd komt erbij? Het gaat hier om de blessuretijd, de compensatie voor het aantal minuten dat het spel stil heeft gelegen. Deze extra tijd bedraagt meestal 2, 3 of 4 minuten, maar dat staat in geen enkele verhouding tot de daadwerkelijke onderbreking. In vrijwel alle andere teambalsporten is zuivere speeltijd ingeburgerd, maar in het voetbal niet. Waarom is dat eigenlijk zo?

Wat houdt zuivere speeltijd precies in?

Zuivere speeltijd wil zeggen dat de tijd bij een teamsport alleen doorloopt als de wedstrijd bezig is. En dat de tijd dus stilstaat bij blessures, time-outs, overtredingen of als de bal buiten uit het spel is. Bij tijdsgebonden teambalsporten als basketbal, (ijs)hockey, rugby, korfbal, waterpolo, lacrosse en zaalvoetbal is zuivere speeltijd een bekend fenomeen. Een hockeywedstrijd van 4 keer 15 minuten duurt ook daadwerkelijk 60 minuten.

Voetbal kent (nog) geen zuivere speeltijd

Bij veldvoetbal is dit niet het geval, hoewel veel liefhebbers dit liever anders zouden zien. Met tijdrekken gaan namelijk veel minuten verloren, tot ergernis van veel kijkers. Bij Ajax denken ze met afgrijzen terug aan de Europese uitschakelingen tegen het Spaanse Getafe en het Portugese Benfica. In die wedstrijden is de bal amper de helft van de tijd (90 minuten plus blessuretijd) in het spel geweest. Getafe-Ajax uit 2020 is het absolute laagterecord, met slechts 42 minuten en 36 seconden zuivere speeltijd.

“Traditioneel denken en conservatisme”

Oud-topscheidsrechter Mario van der Ende is een groot voorstander van zuivere speeltijd in het voetbal. Hij merkt echter weerstand bij de verantwoordelijke organisaties, wereldvoetbalbond FIFA en spelregelcommissie IFAB. “Het traditioneel denken en het conservatisme binnen die organisatie”, stelt hij in maart 2022 bij Villa VdB, na Ajax’ Champions League-uitschakeling tegen Benfica. De zuivere speeltijd in die wedstrijd bedraagt 54 minuten en 39 seconden. Inclusief blessuretijd zijn er 40 minuten verloren gegaan.

Zojuist bij @VillaVdb @JurgenvandeNOS op @NPO1 aangegeven dat n.a.v. de @ChampionsLeague-wedstrijd #ajaben het weer eens is bewezen dat het echt hoog tijd wordt voor invoering van zuivere speeltijd. Gisteren was de bal 54′.39″ min. in het spel. Nog geen 2/3 van de wedstrijd dus!!

— Mario van der Ende (@MariovanderEnde) March 16, 2022

Van der Ende heeft tussen 2003 en 2007 een functie bij de FIFA gehad en heeft deze kwestie intern aangekaart. “Toen heb ik dat ook eens een keer bij de commissie onder de aandacht gebracht. Ga nou eens een keer denken aan doellijntechnologie, de VAR (videoscheidsrechter, red.) en zuivere speeltijd. Nou ja, die VAR is er inmiddels, maar dat heeft ook een jaar of 12 geduurd. Voordat ze aan zuivere speeltijd gaan denken, denk ik dat we een hele tijd verder zijn.”

Wedstrijd van de Toekomst, proefballonnetje KNVB

Er zijn in Nederland wel al experimenten met zuivere speeltijd geweest. Zo heeft voetbalbond KNVB in 2018 de Wedstrijd van de Toekomst georganiseerd, met zuivere speeltijd als één van de experimentele nieuwe regels. Directeur Jan Dirk van der Zee heeft zelfs geopperd om deze regels in 2023 al in te voeren in het Nederlandse profvoetbal. Zo’n vaart zal het echter nog niet lopen. Van der Zee heeft de clubs niet van tevoren ingelicht en heeft zijn veelbesproken voorstel inmiddels ingetrokken, na verbijsterde reacties van de clubs.

🗣 | Het spel lag even stil, dus de klok ook. En er is gelijk tijd voor interactie op het veld.#wvdt #forsur pic.twitter.com/9W7mjW3eis

— ESPN NL (@ESPNnl) May 12, 2018

Het grote publiek lijkt wel toe aan zuivere speeltijd in het voetbal en ook de KNVB staat open voor innovatie. Of de clubs erop zitten te wachten, is nog wel de vraag. De reacties op het plotselinge proefballonnetje van Van der Zee lijken een teken aan de wand. Maar het is vooral de vraag wanneer machtige internationale organisaties als de FIFA bereid zijn om tot vernieuwing over te gaan. Misschien komt die zuivere speeltijd in het voetbal er ooit nog, zoals dat na een jarenlange lobby met de VAR is gebeurd. In dit artikel gaan wij dieper in op de sinds kort onmisbare videoarbitrage in het voetbal.

(Bron: Opta Sports, Villa VdB, KNVB, Algemeen Dagblad. Foto: Fabrizio Andrea Bertani / Shutterstock)