Voet-aandoeningen

Onze voeten hebben veel te lijden. Ze dragen ons hele gewicht en vangen alle stoten bij het lopen op. De voet is een ingewikkeld deel van het lijf, met veel verschillende botjes, spieren en banden. Niet gek dat onze voeten van alles kunnen mankeren.

Hamertenen

5 op de 100 mensen heeft hamertenen. De tenen zijn normaal gesproken net zo recht als vingers. De 2e teen en ook de 3e, is vaak wat langer dan de grote teen, waardoor die veelal opgevouwen in de schoen ligt. Maar bovendien trekt de strekpees te hard aan het bovenste kootje, waardoor die typische kromme stand ontstaat. Men komt dan in de problemen doordat de bovenkant van het gewricht tussen het eerste en tweede kootje tegen de schoen gaat drukken. Bovendien komt er te veel druk op de onderkant, waar het middenvoetsbotje overgaat in het eerste kootje van de teen. Dat leidt tot een eeltknobbel en dat eelt gaat weer in het vlees drukken en zo ontstaat pijn.

In elk geval ruime schoenen en liefst geen hoge hakken. Hakken dwingen de tenen om te verkrommen. Het verstandigst is om schoenen ’s middags te kopen, dan zijn de voeten wat opgezet. De voet wordt met de leeftijd ook wat breder. De pedicure kan de likdoorn behandelen, of men kan viltringetjes om de drukplek leggen waardoor de druk beter verdeeld wordt. Uiteindelijk draait het vaak uit op een operatie waarbij de teen wordt rechtgezet en vaak de topkootjes aan elkaar worden vastgezet.

Hallux valgus

Hallux valgus is een scheefstand van de grote teen met ontstoken en gezwollen knobbel. De grote teen is een belangrijk deel van ons lijf. We wikkelen de voet ermee af, waardoor wee kunnen lopen. Hij zorgt voor het evenwicht. Zonder grote teen is het lopen moeilijk. Bij hallux valgus wijst de grote teen naar buiten en het eerste middenvoetsbeentje naar binnen. Zo ontstaat er een hoek tussen die 2 en daardoor wordt de voet ook breder. De schoen wordt dan al snel te klein, gaat drukken op die uitpuiling. Dat geeft irritatie, er ontstaat een slijmbeursontsteking op die bobbel en die wordt rood en pijnlijk. Dat heet een bunion. Dan wordt het tijd om er wat aan te doen.

Soms is het aangeboren, maar meestal ontstaat het in de loop van het leven. 1 op de 10 vrouwen krijgt er last van, veel vaker dan mannen. Een oorzaak zijn ook weer de schoenen: als die puntig zijn dwingt men de grote teen al wat naar buiten en met hoge hakken zit daar nog meer druk op. In Afrikaanse landen waar mensen meestal op blote voeten lopen, komt de hallux valgus vrijwel niet voor, dus het schoeisel zal wel een belangrijke oorzaak zijn. Er is ook wel sprake van enige aanleg en erfelijkheid en dan kan men het krijgen zonder ooit op hoge hakken te hebben gelopen. Misschien is een asymmetrische aanhechting van de strekpees op de grote teen de oorzaak dat de teen naar buiten wordt getrokken. Soms is de voorvoet te breed of de grote teen wat te lang. Bij een doorgezakte voorvoet en bij reuma komt het ook wel voor.

Behandeling

Er bestaan spalkjes die de grote teen wat naar binnen trekken, maar die helpen maar tijdelijk. Dokter Ted zegt vaak tegen patiënten dat ze de schoen moeten aanpassen aan de voet, of de voet aanpassen aan de schoen. Dat eerste kunnen ze zelf doen, voor dat tweede is een chirurg nodig, een orthopedisch chirurg in dit geval. Die zal die knobbel eraf halen en de stand van het middenvoetsbotje en het eerste kootje veranderen door het door te zagen en opnieuw vast te schroeven in een rechte stand. Daar zijn verschillende technieken voor. Daardoor wordt de voet smaller en zal weer beter in een normale schoen passen. Dat gebeurt onder plaatselijke verdoving of een ruggenprik. De ingreep duurt ongeveer een uur en er ontstaat een litteken aan de binnenzijde van de voet en soms bovenop de voet.

Platvoeten

Platvoeten betekent dat het voetgewelf verstreken is. Normaal is de voet wat hol en staat men op de buitenrand. Vroeger dachten dokters dat men daar van alles van kreeg. Men weet nu dat kinderen soms platvoeten hebben die later nergens last van krijgen. Stevige schoenen zijn dan prima, vooral met een goed contrefort, hakstuk of hielstuk. Er zijn wel bepaalde spierziekten waar men platvoeten van krijgt. Steunzolen helpen dan prima.

Hielspoor

We noemen het ook wel joggers-voet of tennishiel. Op een röntgenfoto ziet het er uit als een spoor voor een paard. Op het hielbeen is een botpuntje te zien; daar heet de kwaal naar. Het komt vaak voor, bij 20% van de mensen. Het is eigenlijk een irritatie van de aanhechting van het peesblad van de voet; dat peesblad zorgt ervoor dat de voet een beetje hol blijft. De oorzaak is overbelasting, door obesitas of een staand beroep. De meeste mensen hebben startpijn: bij het opstaan zijn de eerst stappen het pijnlijkst. Wanneer men onder de voet op de hiel drukt, doet dat flink zeer.

Het gaat eigenlijk altijd vanzelf over, maar kan jaren duren. In het acute stadium kunnen pijnstillers helpen. Koelen met ijs kan ook verlichting geven. Als het blijft is een zooltje de beste oplossing: die zijn te koop bij een medische instrumenten handel, maar zijn ook op maat te laten maken door een podotherapeut. Dat is een soort fysiotherapeut voor de voeten; die behandelt allerlei voetkwalen, vaak door het aanmeten van speciale zooltjes. Soms helpt het om een injectie met ontstekingswerende medicijnen in de voet te geven.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 10 april 2012.