Vertrek artsen drukt op veiligheid kinderoncologie Radboudumc

Het vertrek van meerdere kinderoncologen uit het Radboudumc de afgelopen jaren, leidde tot een dreigend gebrek aan deskundigheid en vormt een risico voor de medicatieveiligheid met betrekking tot cytostatica. Dat stelt de Inspectie voor de Gezondheidzorg (IGZ). Na maatregelen ging het korte tijd beter, maar de problemen waren vlak voor de zomer weer terug, zeggen de Stichting Kinderoncologie Nederland (SKION) en de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker (VOKK) in het televisieprogramma Meldpunt!

Protocol

In Meldpunt! vertelt Aad Tilburg, vader van de 16-jarige Mylan, hoe zijn zoon eind 2014 in Radboudumc wordt behandeld aan Acute Lymfatische Leukemie (ALL). Zijn behandeling slaat aan; de kanker is weg aan het gaan, maar dan gaat het onverwacht toch mis. Mylan raakt in een coma en sterft kort daarna aan een schimmelinfectie die kan ontstaan als bijwerking van chemokuren. Uit onderzoek blijkt dat artsen afweken van een landelijk behandelprotocol dat bepaalt dat Mylan preventief een middel had moeten krijgen om een schimmelinfectie te voorkomen. Radboudumc schrijft de familie dat ze er vanuit gaan dat Mylan was blijven leven als het ziekenhuis het protocol had opgevolgd. Die maand gaat Radboudumc over tot een opnamestop van 6 maanden voor de afdeling Kinderoncologie.

Dood van Mylan staat niet op zichzelf

Als Meldpunt! de situatie in het Radboudziekenhuis onderzoekt, stuit de redactie op meer klachten over deze afdeling. Ouders melden dat ze de verantwoordelijke arts in tweeënhalf jaar maar één keer hebben gezien. Dat er slechte overdrachten tussen artsen worden gedaan, dat medicatie wordt vergeten. Artsen vertellen de redactie over onderbezetting, gebrek aan ervaring en overspannen medewerkers bij kinderoncologie in het Radboudumc.

Personele wisselingen

De afdeling kinderoncologie gaat gebukt onder veel personele wisselingen. Diverse kinderoncologen vertrekken naar het landelijk centrum voor kinderoncologie, het Prinses Maxima Centrum in Utrecht. Ook blijkt het lastig nieuwe verpleegkundige specialisten voor Radboudumc te werven. Radboudumc bevestigt de problemen in de bezetting. In 2014 waren er nog negen kinderoncologen, momenteel zijn het er vier, plus twee kinder-hematologen. De afdeling kinderoncologie heeft sinds 2013, geen vast afdelingshoofd meer gehad, wel vier interim-hoofden die niet allemaal kinderoncoloog waren

Niet verwijtbaar, wel vermijdbaar

De redactie van Meldpunt! heeft Radboudumc meerdere vragen gesteld over personeelsgebrek en het dreigende risico omtrent patiëntveiligheid. Het ziekenhuis wilde hier niet op reageren. De afdeling Kinderoncologie ligt in 2008 al onder de loep van de inspectie als een alarmerend hoog aantal kinderen (6 van de 15 in Nederland) met ALL aan schimmelinfecties overlijdt. Dan constateert de IGZ ook al dat de Nijmeegse kinderoncologen het landelijke behandelprotocol niet volgen. Volgens de inspectie was de hoge sterfte niet verwijtbaar, maar wel vermijdbaar geweest.

De afdeling kinderoncologie heeft ook geen opleiding tot kinderoncoloog meer. SKION en VOKK adviseren in Meldpunt! om de leiding van de afdeling kinderoncologie in Nijmegen uit handen te geven aan het Prinses Maxima Centrum. De afdeling wordt dan onderdeel van de samenwerking shared care, die al bestaat tussen het UMC Utrecht en het Prinses Maxima Centrum. Zo kan het personeelstekort gemakkelijker worden aangepakt. VOKK benadrukt dat zij vinden dat de zorg op kinderoncologie van Radboudumc momenteel veilig is.

Reactie van Radboudumc en IGZ

Radboudumc betreurt het overlijden van Mylan zeer, stelt het in een reactie. En zegt dat ze de familie Tilburg diverse malen excuses hebben aangeboden voor zaken die niet goed verlopen zijn.  MAX Ombudsman Rogier de  Haan die de familie bijstaat, laat weten dat de discussie over het smartengeld stroef verloopt. Aanvankelijk werd een bedrag van 4.500 euro aangeboden, vervolgens 25.000 euro. “Veel te lage bedragen, die niet te rijmen zijn met de geuite verontschuldigingen” stelt De Haan.

In de reactie schrijft Radboudumc verder: “Zo hadden we de familie beter moeten informeren over het feit dat en het waarom we op bepaalde punten niet conform de (nationale) behandelprotocollen hebben gehandeld.” Dit klopt niet: de familie is foutief geïnformeerd. Radboudumc communiceerde naar haar patiënten bij Acute Lymfatische Leukemie volgens het zogeheten ‘ALL-11’ protocol te werken. Intern was echter de (ongenotuleerde) afspraak gemaakt om op een cruciaal punt van dit protocol af te wijken. Maar dat werd de ouders nooit verteld.

De redactie van Meldpunt! heeft Radboudumc meerdere vragen gesteld over personeelsgebrek en het dreigende risico omtrent patiëntveiligheid.

Radboudumc laat weten ‘we hebben veel van deze calamiteit geleerd en verbeteringen doorgevoerd’. En: ‘Het Radboudumc heeft deze casus destijds als mogelijke calamiteit gemeld bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Er heeft vervolgens een calamiteitenanalyse plaatsgevonden. Hieruit zijn conclusies getrokken en verbetermaatregelen voorgesteld, die inmiddels allemaal zijn doorgevoerd.’

Verdere uitleg en antwoorden op de vragen van de redactie van Meldpunt! geeft het Radboudumc in een uitgebreide reactie. De redactie heeft ook IGZ gevraagd te reageren. De antwoorden op die vragen zijn te lezen in de reactie van de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

Verbetermaatregelen

Meldpunt! komt tot een andere versie van het verhaal. Radboudumc meldde de calamiteit bij de inspectie pas een jaar later, nadat er op aandringen van de familie een kritisch expertiserapport lag. En de inspectie stuurde Radboudumc over deze kwestie op 10 mei 2016 nog een brief waarin zij de verbetermaatregelen ‘matig’ noemt. De inspectie schrijft: ‘Hierop ontbreekt bij de verbetermaatregelen een concrete actie hoe u ervoor zorgt dat deze monitoring (van patiënten, red.) ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt. Daarnaast gaan de verbetermaatregelen niet nader in op de dossiervoering (naast vastleggen communicatie met de ouders of patiënten) en hygiënemaatregelen. De inspectie gaat ervan uit dat u deze punten alsnog oppakt.”

De afdeling Kinderoncologie ligt in 2008 ook al onder de loep van de inspectie als een alarmerend hoog aantal kinderen (6 van de 15 in Nederland) met ALL aan schimmelinfecties overlijdt. Dan constateert de IGZ ook al dat de Nijmeegse kinderoncologen het landelijke behandelprotocol niet volgen. Volgens de inspectie was de hoge sterfte niet verwijtbaar, maar wel vermijdbaar geweest.

Meldpunt!, woensdag 28 september 2016 om 19.20 uur op NPO 2. In de uitzending zijn onder anderen te gast Hester Rippen van Stichting Kind en Ziekenhuis en Rogier de Haan, MAX Ombudsman die de klacht van Aad Tilburg in behandeling nam.