Verstandskiezen, welke functie hebben ze en wanneer moet u ze laten trekken?
Publicatiedatum: 7 december 2022
Als we het hebben over onze verstandskiezen, dan gaat dat meestal over een bezoekje aan de kaakchirurg. Het lijkt wel of ze alleen maar bestaan om uit ons gebit te laten trekken. Hebben verstandskiezen eigenlijk wel een functie? En waarom moeten zoveel mensen ze laten verwijderen? Wij leggen het uit.
Wat zijn verstandskiezen?
De verstandskiezen zijn de 29e, 30e, 31e en 32e tanden in uw mond, die meestal doorkomen als u tussen de 18 en 22 jaar oud bent. Ze zitten achteraan in uw gebit, in de uiterste 2 hoeken aan de boven- en onderkant. Dat is tenminste zo bij een normale ontwikkeling van uw gebit, want ze kunnen ook op latere leeftijd doorkomen. Bij veel mensen komen niet alle 4 de verstandskiezen door of zitten ze andere tanden juist in de weg.
Waar komt de naam vandaan?
Volgens sommige verklaringen heeft de naam te maken met de stand in de mond. De verstandskiezen staan immers het meest veraf in de mondhoeken (ver-stand). Wetenschappers plaatsen echter grote vraagtekens bij deze verklaring. Aannemelijker is dat verstandskiezen zo heten omdat ze doorgaans pas na het 18e levensjaar doorkomen. In België spreekt men namelijk van wijsheidstanden en in het Engels van wisdom teeth. Met het volwassen worden komt dus ook wijsheid en verstand. In het gebit tenminste…
Wat voor functie hebben verstandskiezen oorspronkelijk?
Verstandskiezen zijn een evolutionair overblijfsel uit de prehistorie, vertelt ontwikkelingsbioloog Ben Nelemans aan Quest. De homo erectus uit die tijd moet zich in leven houden met rauw, hard en taai voedsel. Daardoor groeien er extra kiezen in de mond, om het lichaam beter op dit voedingspatroon in te stellen. “Meer kiezen betekent minder slijtage per kies”, aldus Nelemans. En hoe minder slijtage per kies, hoe meer kans om te overleven, volgens de evolutietheorie.
Wat voor functie hebben verstandskiezen tegenwoordig nog?
In de 21e eeuw hebben we ze eigenlijk niet meer nodig. “Wij eten meestal verwerkt en gekookt voedsel. Het is vaak zachter en gaar en we snijden het”, duidt Nelemans het verschil tussen nu en de prehistorie. Met uw verstandskiezen kunt u weliswaar eten kauwen en vermalen. Maar daar heeft u eigenlijk uw reguliere kiezen al voor. Daar komt bij dat onze kaak minder breed is dan die van onze verre voorouders. Voor verstandskiezen is bij veel mensen dus eigenlijk geen plaats meer.
Wanneer en waarom moet u een verstandskies laten verwijderen?
Uit onderzoek blijkt dat bij 25 procent van de mensen minstens 1 verstandskies niet doorkomt. En als ze wel doorkomen, kunnen ze op korte of lange termijn problemen veroorzaken. Ze zijn, door hun positie in de mond, lastig schoon te houden en ze kunnen andere tanden in de weg zitten. Dat ze bij jongvolwassenen van (meestal) 17 tot 25 jaar worden verwijderd, is preventief. Het laten trekken van uw verstandskiezen is wel een risicovolle operatie, zeker als u rookt en/of dit op latere leeftijd laat doen. Er kan een wondontsteking in de mond ontstaan, of schade aan de zenuw of andere tanden. Mocht u op latere leeftijd nog last krijgen van uw verstandskiezen, overleg dan goed met de artsen.
(Bron: Quest, Allesoverhetgebit.nl, Willem Wever, Samenwerkende Tandartsen, Radboud UMC. Foto: Shutterstock)
