Trillend ooglid

Bijna iedereen heeft het wel eens meegemaakt: ineens begint één van de oogleden te trillen en houdt niet meer op. Het is niet pijnlijk, maar wel heel vervelend, want u lijkt er geen controle over te hebben. Maar hoe ontstaat zo’n trillend ooglid en is er iets aan te doen? We leggen het voor aan dokter Ted van Essen. 

Nervus facialis

Een trillend ooglid ontstaat doordat de spiertjes in het ooglid veel sneller dan gebruikelijk achter elkaar aanspannen en ontspannen. Dat wordt veroorzaakt door een overactieve 7e hersenzenuw, de nervus facialis. We hebben 12 hersenzenuwen. De 7e, die aan de achterkant van ons hoofd ontspringt in de hersenstam, zorgt voor de aansturing van de spieren die verantwoordelijk zijn voor de uitdrukkingen van ons gezicht, dus ook van de oogleden, de wangen en de mondhoeken. Vandaar dat een trillend ooglid soms gepaard gaat met een trillende mondhoek of een trilling bij de wenkbrauw. Er is een linker en een rechter nervus facialis, die ieder de helft van de mimiek van het gelaat verzorgen. Behalve overactief, zoals in het geval van een trillend ooglid, kan deze 7e hersenzenuw ook geheel of gedeeltelijk uitvallen. Dat zorgt weer voor andere problemen, zoals meer of mindere verlamming van 1 kant van het gezicht.

Oorzaken

Terwijl vroeger nog wel werd aangenomen dat het iets te maken heeft met de hersenactiviteit, wordt het inmiddels eigenlijk niet eens meer beschouwd als een echte aandoening. Iedereen kan er last van hebben, hoewel de ene persoon er wel wat gevoeliger voor lijkt te zijn dan de andere. Vaak duurt het maar een paar minuten, als men pech heeft kan het een paar dagen aanhouden, maar vrijwel altijd gaat het vanzelf weer over. In verreweg de meeste gevallen is het  ongevaarlijk en onschuldig. Er zijn wel wat factoren die lijken mee te spelen bij een trillend ooglid. Zo lijken vermoeidheid en stress het uit te lokken, teveel cafeïne of alcohol kan ook een oorzaak zijn, of de wind die in de ogen blaast. Mogelijk speelt histamine ten gevolge van een allergie soms een rol. Op dit moment is de hooikoorts weer actief en dat kan ook irritatie van de oogleden geven. Ook langdurig ingespannen naar een computerscherm, tablet of mobiele telefoon turen kan een oorzaak zijn.

Andere oorzaken

In heel zeldzame gevallen kan een trillend ooglid wel een teken zijn van een stoornis van het brein en het zenuwstelsel. Het kan bijvoorbeeld voorkomen bij Multiple Sclerose, bij een hersentumor, bij de Ziekte van Parkinson, bij die aangezichtsverlamming (de Ziekte van Bell), en ook komt het voor bij Gilles de la Tourette. Maar als er echt sprake is van een onderliggende ernstige aandoening zijn er meestal ook nog andere symptomen, zoals andere spasmen in het gezicht, of ongecontroleerde bewegingen. Als de spieren om het oog voortdurend aanspannen, heet dat blefarospasme of dystonie van het oog. Dat kan invaliderend zijn, omdat men op wisselende momenten opeens niet meer uit de ogen kan kijken.

Behandeling

Als het veroorzaakt wordt door stress, vermoeidheid of teveel cafeïne, alcohol of computergebruik kunt u daar natuurlijk wel wat aan doen door dat soort dingen te verminderen. Er is bijvoorbeeld een soort vuistregel die wel ‘’de 20-20-20-regel’’ wordt genoemd. Daarbij is het advies om elke 20 minuten 20 seconden lang naar iets anders dan het beeldscherm te kijken, en dat moet zich dan op 20 voet (dus zo’n 6 meter) van de ogen bevinden. Dat zou al helpen. Sommige mensen hebben baat bij het zachtjes masseren van de oogleden.

Als droge ogen de oorzaak zijn kunnen oogdruppels met kunsttranen (hypromellose druppels) uitkomst bieden. Verder wordt verondersteld dat een tekort aan vitamine B12 of een tekort aan magnesium oorzaken kunnen zijn van het trillende gevoel. Als dat aan de hand is zou u uw voedingspatroon kunnen aanpassen of eventueel een supplement kunnen nemen.

Wanneer mensen zoveel last hebben van een trillend ooglid dat het chronisch begint te worden, dan kan de huisarts hen doorverwijzen naar een neuroloog. Die kan een botox-injectie geven waardoor de oogspieren ontspannen. Op korte termijn zullen de klachten dan sterk verminderen, maar de werking van botox is maar 2 tot 4 maanden. U kunt dan weer een nieuwe botox-injectie krijgen, maar het is wel belangrijk om te bedenken dat botox bij overgevoeligheid ook nare bijwerkingen kan hebben.

Droge ogen

Droge ogen kunnen leiden tot een trillend ooglid. Bij droge ogen is er onvoldoende traanaanmaak of sprake van een te snel verdampende traanfilm, dat is het dunne laagje vocht dat over het voorste deel van het oog (het hoornvlies en het slijmvlies) ligt. Dat traanlaagje houdt het oog vochtig en spoelt vuiltjes weg. Het bevat naast een waterige vloeistof ook vetten en slijm, zodat het zich goed kan hechten aan het hoornvlies. Het vocht uit de traanklier is waterig. Door de talgkliertjes in de ooglidranden wordt er vettigheid aan toegevoegd. Het hoornvlies krijgt zijn voeding uit het traanvocht, want in het hoornvlies zitten geen bloedvaatjes. We zouden er dan niet meer doorheen kunnen kijken.

Droge ogen ontstaan ook als we te weinig knipperen. Knipperen doen we automatisch enkele keren per minuut. Bij vermoeidheid of lang staren kan dat minder vaak worden. De kwaliteit van het traanvocht neemt met de leeftijd wat af, vooral bij vrouwen. Sommige medicijnen leiden tot droge ogen, zoals sommige antidepressiva, bètablokkers, antihistaminica, cytostatica en acetylsalicylzuur. Dat kan allemaal leiden tot brandende ogen of een zandgevoel. Lenzendragers hebben nog sneller last van droge ogen. De lenzen hebben een laagje traanvocht nodig om op te drijven.

Traanoog

Droge ogen kunnen ook leiden tot traanogen. Als er te weinig traanvocht is wordt dat vanuit de traanklier aangevuld met zogenaamde ‘reflextranen’. Dat zijn ook tranen, maar van een slechtere kwaliteit en die smeren het oog dus ook niet goed. Op deze manier belandt u in een vicieuze cirkel. Steeds worden reflextranen aangevoerd, maar het oog blijft droog en dat tast op den duur het hoornvlies aan. Een traanoog kan ook komen omdat de afvoer in de ooghoek niet goed werkt, omdat de traanbuis niet goed tegen het oog aanligt, of door een vuiltje in het oog of een naar binnen groeiende wimper.

Dit onderwerp wordt besproken in Tijd voor MAX op 5 maart 2019.

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 5 maart tot woensdag 6 maart  2019 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over trillend ooglid en droge- en traanogen. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 6 maart mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.