‘Sunset anxiety’ tijdens de wintermaanden: wat is het en wat kunt u eraan doen?

In de weken rondom de jaarwisseling komt de zon pas na 8.30 uur op, om rond 16.30 uur alweer onder te gaan. U zit het grootste deel van de dag dus in het donker. Niet voor niets is dit de tijd van het jaar waarin sunset anxiety het vaakst voorkomt. Wat wordt er precies bedoeld met deze Engelse term en hoe kunt u dit voorkomen?

Wat is ‘sunset anxiety’?

21 december staat bekend als de kortste dag van het jaar. Volgens de gegevens van het KNMI (pdf) komt de zon dan pas om 8.46 uur op en gaat hij om 16.31 uur al onder. Maar ook in de weken daarvoor en daarna wordt het laat licht en vroeg donker. En zo’n vroege zonsondergang kan sunset anxiety – vrij vertaald: onrust en angst gevoelens, veroorzaakt door de zonsondergang – in de hand werken.

Waarom treedt ‘sunset anxiety’ vooral in de wintermaanden op?

Maar wat is zo’n sunset anxiety precies? Het is vooralsnog geen officieel erkende medische aandoening. Wel hebben Braziliaanse wetenschappers in 2017 al onderzoek gedaan (Engelstalig) naar het sundown syndrome, negatieve gedachten en angstgevoelens die vooral in de namiddag en de vroege avond opkomen. Sowieso is het overal ter wereld een bekend fenomeen voor velen. Vooral bij werkenden, zowel thuis als op kantoor, kan sunset anxiety voor vervelende gedachten aan het einde van de werkdag zorgen. Zij beginnen hun dag als het buiten donker is, zijn de hele dag bezig en dan blijkt het sneller dan verwacht alweer donker te zijn.

En juist aan het einde van de werkdag dringt zich de vraag op: heb ik eigenlijk wel genoeg gedaan vandaag? Maar vooral: heb ik niet te weinig gedaan? Dit soort vragen kunnen voor angst en schuldgevoelens zorgen. “Aan het einde van de dag worden we herinnerd aan de dingen die we níét hebben gedaan”, verklaart psychotherapeut Israa Nasir het fenomeen sunset anxiety, in gesprek met Vogue India. Mogelijk krijgen we sneller het idee dat de dag eigenlijk al voorbij is, zodra het vroeg donker wordt. Niet voor niets wordt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine gestimuleerd als het donker wordt. En niet voor niets slapen we langer in de donkerste tijd van het jaar.

Lees ook: Zo krijgt u een donkerdere slaapkamer voor een betere nachtrust

Ziet u wel voldoende daglicht?

Sunset anxiety kan ook te maken hebben met het feit dat u lange tijd binnen zit en weinig daglicht ziet. Want een gebrek aan daglicht kan zorgen voor een verstoorde biologische klok, een slecht humeur en zelfs depressies. “Als je vanaf de ochtend voldoende aan licht wordt blootgesteld, zou dit je functioneren en je humeur niet mogen beïnvloeden”, aldus neuroloog Inge Declerq tegenover de Belgische krant Het Laatste Nieuws. “Voel je je erg angstig tijdens de zonsondergang, dan heb je waarschijnlijk overdag te weinig zonlicht gehad.” Overigens is het ook belangrijk dat u ’s avonds en ’s nachts juist voldoende duisternis om u heen heeft (en niet te veel (kunst)licht).

Hoe kunt u negatieve gedachten bij zondersondergang tegengaan?

Hoe voorkomt u sunset anxiety aan het einde van de werkdag? Het kan dus helpen om overdag zo veel mogelijk zonlicht mee te pakken. Indien mogelijk, neem op tijd pauze, maak een wandeling of zorg dat u in elk geval bij een raam zit. Probeer daarnaast zo veel mogelijk haalbare doelen te stellen en niet te veel hooi op uw vork te nemen. Zo voorkomt u dat u zich schuldig voelt, als u aan het einde van de dag uw doelen niet heeft bereikt.

Maar ook als u niet meer aan het werk bent, kan het gebrek aan zonlicht invloed hebben op uw welzijn. Daar waar mogelijk, probeer ook in de wintermaanden tussen 11.00 en 15.00 uur even naar buiten te gaan, tijdens de meest zonnige momenten van de dag. Want juist dan is het belangrijk voor uw gezondheid om daglicht en frisse lucht mee te pakken. En is er iemand in uw omgeving die lijdt aan dementie? Voor hen is het extra belangrijk om voldoende daglicht te zien tijdens de wintermaanden. Dementerenden zijn namelijk extra gevoelig voor een ontregelde biologische klok en kunnen hier slaapstoornissen en andere problemen door krijgen.

Lees ook: Moeite met opstaan als het langer donker blijft? Met deze 5 tips lukt het

(Bron: Archief, Algemeen Dagblad, KNMI, HLN.be, Vogue, Dementia & Neuropsychologia, Dementie.nl, Zorggroep Sint-Maarten. Foto: Shutterstock)