Stoelgang

Volgens de maag- lever- darmstichting denkt 40 procent van de Nederlanders dat een goede stoelgang betekent dat je dagelijks ontlasting hebt. Wat zijn de werkelijke feiten en fabels over onze stoelgang?

Taboe

Koning, keizer, admiraal, poepen doen we allemaal. De spijsvertering is een normaal proces dat zich afspeelt in ieders lichaam. Net zoals de bloedcirculatie en de ademhaling. Dat is niets om ons voor te schamen. Door schaamte wordt doktersbezoek vaak uitgesteld. Ieder mens heeft een eigen ontlastingspatroon. Sommige mensen gaan drie keer per dag. Anderen gaan slechts 3 keer in de week. Dat is allemaal normaal, zolang de ontlasting soepel is.

Soorten

Normaal gesproken is ontlasting bruin en smeuïg. Afhankelijk van de voeding kan dit veranderen. Na het eten van spinazie, wordt de ontlasting groenig. Na rode bieten of rode kool kan de ontlasting rood kleuren. Dat is normaal. Veranderingen in de ontlasting kunnen ook wijzen op een aandoening. Het is daarom goed om zo nu en dan eens achterom te kijken hoe de ontlasting eruit ziet. Voor veel mensen is dit een gênant onderwerp; ze vinden het vervelend of vies om hun ontlasting te bekijken, en al helemaal om erover te praten.

Keutels of harde, droge ontlasting

De ontlasting heeft te lang in de darm gezeten. De dikke darm onttrekt vocht aan de ontlasting. Als de ontlasting te lang in de darm heeft gezeten, droogt de ontlasting uit en valt uit elkaar.

Dunne of waterige ontlasting

De ontlasting is misschien te snel door de dikke darm gegaan. Daardoor heeft de dikke darm weinig vocht onttrokken aan de ontlasting. Dunne ontlasting of diarree kan ook ontstaan bij een buikgriep of een ontsteking in de darm. Verstopping of een dunne ontlasting wordt vaak veroorzaakt door een verkeerde voeding of een ongezonde leefstijl. Als de klachten blijven aanhouden, dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan.

Slijm bij de ontlasting

Als er slijm op of bij de ontlasting zit, is dat een teken dat de darm geïrriteerd is. Dit kan wijzen op verschillende darmaandoeningen of klachten; van onschuldig tot ernstig. Er bestaan ongeveer 200 ziekten en aandoeningen van het spijsverteringsstelsel. Dat kan komen door erfelijke aanleg, een aangeboren afwijking, een infectie met een virus of bacterie, een auto-immuunziekte, ouderdom, een ongeluk, zwangerschap.

Bloed bij de ontlasting

Zit er bloed bij de ontlasting, ga dan direct naar de huisarts! Bloed bij de ontlasting kan veel verschillende oorzaken hebben. De huisarts kan inschatten of verder onderzoek nodig is.

Pikzwarte, teerachtige ontlasting

Ook dit is een reden om naar de huisarts te gaan. Een pikzwarte ontlasting kan wijzen op een bloeding in de slokdarm, maag of dunne darm. Het bloed vermengt met de ontlasting, waardoor het niet meer herkenbaar is als bloed.

Ontkleurde, witgele ontlasting

Een ontkleurde ontlasting kan ontstaan als er weinig of geen galvloeistof in de ontlasting zit. Galvloeistof wordt geproduceerd door de lever en tijdelijk opgeslagen in de galblaas. Via de galwegen wordt galvloeistof afgegeven aan de dunne darm. Daar wordt het vermengd met de voedselbrij. Galvloeistof is nodig voor een goede vertering van vetten. Een ontkleurde ontlasting kan wijzen op een verstopping van de galwegen. Mogelijke oorzaken zijn galstenen, een vernauwing of een ontsteking van de galwegen.

Tips

Aandrang

Heeft u aandrang? Ga dan direct naar het toilet! Deze aandrang is er namelijk niet voor niets. Het is een teken dat de endeldarm vol is, en dat ontlasting ‘klaar’ is om het lichaam te verlaten. Probeer het toiletbezoek nooit uit te stellen, dus ook niet op vakantie of een andere plek dan thuis. Anders kan harde, droge ontlasting en verstopping ontstaan.

Houding

Neem een goede houding aan op het toilet. Ga ontspannen en rechtop zitten. Het is belangrijk dat de voeten recht op de grond staan. De darm kan zich op die manier het beste legen. Kan men de voeten niet helemaal plat op de grond plaatsen, gebruik dan een voetenbankje.

Persen ja/nee

Vermijd hard persen; zachtjes ‘meepersen’ wanneer men aandrang heeft mag wel. Hard persen kan onder andere aambeien veroorzaken. Wanneer men zich ontspant en zachtjes mee perst bij aandrang dan komt de ontlasting vanzelf.

Juiste moment voor een toiletbezoek

Ga kort na de maaltijd naar het toilet. Direct na het eten is de darm extra beweeglijk. Neem de tijd voor het toiletbezoek. Probeer te ontspannen; neem eventueel iets te lezen mee.

Feit of fabel

Wanneer u last heeft van diarree, moet u wit brood eten in plaats van bruin brood.

Bruin brood is juist goed. In bruin brood zitten veel vezels. Deze vezels komen onveranderd aan in de dikke darm. Daar werken ze als een soort spons: ze nemen vocht op. Hierdoor wordt harde ontlasting zacht en soepel, terwijl dunne ontlasting juist indikt door de sponswerking. Wanneer men last heeft van diarree, mag men normaal gesproken alles eten waar men trek in heeft. Probeer zo normaal mogelijk te blijven eten, en drink extra veel. Als er bloed of slijm bij de ontlasting zit of als men hoge koorts heeft, dan is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts.

Een windje ophouden is niet erg. Het wordt wel weer door het lichaam opgenomen.

Winden laten hoort bij een normale, gezonde spijsvertering. Iedereen laat per dag ongeveer tien tot vijftien winden. Bij de vertering van voedsel ontstaan gassen. Deze moeten worden afgevoerd. Daarnaast slik we dagelijks een hoeveelheid lucht in wanneer we eten, drinken, praten of adem halen. Het is niet verstandig om winden lange tijd op te houden. Hierdoor kan men last krijgen van een opgeblazen gevoel en buikpijn.

Wanneer we laxeermiddelen gebruiken, wordt de darm lui.

Sommige laxeermiddelen bevatten alleen maar pure vezels. Deze zogenaamde bulkvormers of vezelpreparaten maken de darm niet lui. Ze prikkelen de darm niet en zorgen alleen voor een zachte, soepele ontlasting. Er bestaan ook laxeermiddelen die de darmwand prikkelen. Bij langdurig of veelvuldig gebruik kunnen deze medicijnen de darmwerking beïnvloeden. Hierdoor kan juist verstopping ontstaan. Een voorbeeld van prikkelende laxeermiddelen zijn producten die senna of sennapeulen bevatten. Senna zit in veel ‘natuurlijke’ laxeermiddelen, zoals ontbijtthee of laxeerthee. Het is niet verstandig om producten met senna langdurig te gebruiken.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 20 december 2011 en op 21 september 2010.