Spierreuma

Spierreuma is een pijnlijke vorm van reuma die vooral bij ouderen voorkomt. Wat vaker bij vrouwen, vooral boven de 50 jaar. Hoe ontstaat het? En is het te behandelen?

Ontstekingen

Spierreuma heet eigenlijk polymyalgia rheumatica. Poly-, dat is veel, myo- dat is spier en  -algia betekent pijn. Reumatisch wil zeggen dat het een ontsteking is, zoals reumatische artritis een ontsteking van de gewrichten is. De pijn zit vooral in de spieren rond de nek, de schouders, de heupen en de billen. Dat doet pijn, maar de spieren zijn ook stijf. Het zit meestal aan beide kanten, maar het begint over het algemeen aan een kant.

Verschil tussen spierreuma en gewone reuma

Het belangrijkste verschil tussen spierreuma en gewone reuma is dat bij spierreuma de gewrichten niet meedoen. Bij de gewone reuma heeft u vaak verdikking van de gewrichten en die gaan op den duur ook kapot door de ontsteking. Dan staan bijvoorbeeld de vingers alle kanten uit en kunnen de andere gewrichten niet meer goed gebogen worden. Bij spierreuma zit de ontsteking alleen in de spieren dus. Spierreuma is wel wat anders dan fibromyalgie, wat soms ook wel ‘wekedelenreuma’ wordt genoemd. Daarbij doen ook spieren pijn, maar niet alleen op die typische plekken als schouders en heupen en er zijn ook geen ontstekingsverschijnselen bij.

Symptomen van spierreuma

De pijn rond de schouders en de heupen is het opvallendste. ’s Ochtends bij het opstaan zijn de klachten het hevigste. Dat is lastig bij het opstaan, het wassen en aankleden. Door het bewegen wordt de pijn erger. Ook ’s nachts gaat de pijn door. Vaak zijn de polsen en de enkels wat dik en houdt u vocht vast in de handen en voeten. Andere klachten zijn lichte koorts, moeheid, ziek gevoel, afvallen of nachtelijk zweten. In het bloed zijn ontstekingen aan te tonen. De bloedbezinking is altijd verhoogd bij spierreuma, zoals ook bij andere ontstekingen.

Reuma behoort tot de zogenaamde auto-immuunziekten. Dat wil zeggen dat de afweer van het lichaam wordt gericht op de eigen cellen en niet op indringers van buiten, zoals bacteriën en virussen. De eigen cellen worden dus aangevallen, bijvoorbeeld in de spieren, de gewrichten of de bloedvaten. Er zijn wel meer van dat soort auto-immuunziekten, bijvoorbeeld van de lever of de schildklier.

Oorzaak

Een op de tien patiënten met spierreuma krijgt ook last van de ogen. We noemen dat arteriïtis temporalis. Dat betekent een ontsteking van de slagaders bij de slapen. Vaak aan één kant. Dan heeft u heftige, bonzende hoofdpijn bij de slaap en de bloedvaten zijn daar opgezet en knobbelig, rood en pijnlijk. Het kauwen doet soms ook zeer. Ook dan is de bloedbezinking weer verhoogd. Soms gaat zo’n ontsteking verder, naar de bloedvaten van de ogen en kunt u slecht gaan zien. Bij spierreuma komt dat dus voor, maar ook wel zonder dat er spierklachten zijn. De diagnose is zeker als er een stukje van de slagader wordt weggehaald en laat onderzoeken of het inderdaad die arteriïtis temporalis is. Dan is het zaak om zo snel mogelijk met hoge dosis prednison te beginnen om het zicht te behouden.

Behandeling

Aan spierreuma of welke vorm van reuma is iets te doen. U kunt pijnstillers nemen, paracetamol of ibuprofen-achtige medicijnen, maar die helpen maar matig. Warm houden onder de douche of juist koelen met een icepack kan helpen. Fysiotherapie helpt eigenlijk niks, maar het is wel goed om in beweging te blijven. Prednison helpt wel. Dat is een bijnierschorshormoon dat ontstekingsreacties remt. Het wordt veel gebruikt, bijvoorbeeld bij astma, COPD en andere auto-immuunziekten. Prednison werkt bij spierreuma spectaculair goed. Na een paar dagen zijn de klachten over. Het is zelfs zo dat een goede reactie op prednison bijna bewijzend is voor de ziekte. Helaas moet u het wel langdurig innemen, want de ziekte duurt zo een paar jaar. Helaas heeft prednison heel vervelende bijwerkingen.

Als u er niets aan doet, kan het wel 5 jaar duren. Maar ook als u het met prednison behandelt, duurt het vaak wel een paar jaar. De prednison moet heel langzaam worden afgebouwd. U mag er nooit plotseling mee stoppen. Sommige mensen  krijgen steeds weer een opvlamming en die moeten nog andere medicijnen tegen de afweer gaan slikken.

Dit onderwerp is behandeld in Tijd voor MAX op 23 februari 2010.