Naar cookieinstellingen
Duur 02:30
Gepubliceerd op 20 maart 2018

Sclerodermie

Ruim 2 miljoen Nederlanders hebben last van een vorm van reuma. Er zijn veel verschillende vormen waarvan artrose, gewrichtsslijtage, het meest voorkomt. Een vorm van ontstekingsreuma is sclerodermie. Maar wat is dat precies en is er iets aan te doen? Dokter Ted van Essen legt uit. 

Auto-immuunziekte

Sclerodermie is net als veel andere vormen van reuma een auto-immuunziekte. Dat wil zeggen dat het immuunsysteem lichaamseigen cellen en stoffen als lichaamsvreemd ziet om ze vervolgens aan te vallen. Het lichaam maakt vervolgens antistoffen aan tegen het eigen weefsel. Dat is de omgekeerde wereld, want het immuunsysteem dient ons eigenlijk te beschermen tegen aanvallen van buitenaf, zoals tegen bacteriën en virussen.

Bindweefsel

Bij sclerodermie is de aanmaak van normaal bindweefsel ontregeld. Dit weefsel is onderdeel van alle organen in ons lichaam. Ze geven de organen vorm en beschermen ze. Bindweefsel bestaat uit eiwitdraden, collageen en elastine. Bij sclerodermie wordt er meer collageen gevormd dan elastine waardoor het bindweefsel stugger wordt. Sclerodermie leidt vaak in eerste instantie tot het verharden van de huid. Daar ontleent sclerodermie ook zijn naam. ‘Sclero’ betekent in het Grieks hard en ‘derma’ betekent huid. Maar omdat bindweefsel door ons hele lichaam zit, kunnen bij sclerodermie ook andere organen worden aangetast.

Soorten sclerodormie

Er zijn verschillende vormen van sclerodermie. De 2 belangrijkste zijn lokale sclerodermie en systemische sclerodermie. Bij lokale sclerodermie, ook wel morfea genoemd, blijven de verhardingen van het bindweefsel meestal beperkt tot de huid, soms op een aantal begrensde plekken, soms meer verspreid over het lichaam, maar niet op de handen en het gezicht. Er ontstaan  dan hard aanvoelende, meestal iets donker gekleurde plekken in de huid met vaak een porseleinwit gekleurd centrum. Deze lokale vorm verloopt doorgaans mild en kan op een gegeven moment tot rust komen. Wel is het zo dat de eenmaal verdikte huid niet meer herstelt. Ook verdwijnen in het verhardingsproces de haren en zweetklieren uit de huid. Lokale sclerodermie wil nog weleens bij kinderen voorkomen.

De tweede vorm is systemische sclerodermie. Deze vorm begint meestal ook bij de huid. Maar uiteindelijk raken ook een of meer andere organen aangetast. Dit is dus een behoorlijk ernstige aandoening. Gelukkig is systemische sclerodermie zeldzaam. Er zijn circa 3.000 patiënten in Nederland. En daar komen jaarlijks ongeveer 125 nieuwe patiënten bij. Het komt 3 à 4 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en de eerste symptomen tonen zich meestal tussen de 30 – 60 jaar.

Fenomeen van Raynaud

Het eerste symptoom is meestal het fenomeen van Raynaud. Hierbij treden vooral in de huid van de vingers tijdelijk veranderingen op bijvoorbeeld door kou of stress. De bloedvaten vernauwen zich en de huid wordt bleek, vervolgens blauw en na opwarming rood. Wanneer zich dit vaker voordoet kan de huid dikker en harder worden en kunnen er kleine zweertjes ontstaan aan de vingertoppen. Overigens leidt het fenomeen van Raynoud maar in 1 procent van de gevallen tot systemische sclerodermie.

Symptomen

Bij de ernstigere vorm raakt de huid van de handen, voeten, onderarmen en -benen en gezicht verdikt en verhard en verdwijnen de huidplooien. De huid veranderd in een soort littekenweefsel. Het wordt strakker, gaat glimmen en het gezicht kan wat maskerachtig overkomen. Door de strakker trekkende huid kan zelfs tandenpoetsen tot problemen lijden, omdat de mond niet ver genoeg open kan en de tong ook door de sclerodermie kan worden aangetast. Verder kunnen zich kleine zichtbare bloedvaatjes gaan ontwikkelen over de hele huid, maar vooral op de nagelriemen, vingers, lippen en gelaat. Ook doen zich kalkafzettingen voor in het bindweefsel van spieren en gewrichten, waardoor ontstekingen en gewrichtsklachten ontstaan. Als die huidafwijkingen en bloedvatverwijdingen gezien worden en bovendien nog de zogenoemde ANA-test naar antinucleaire antistoffen, afwijkend is, dan moet u onder controle blijven om tijdig de ernstige afwijkingen op te sporen. 80 procent van de patiënten met systemische sclerodermie heeft een verminderde maagwerking. Door veranderingen aan het maagklepje kan er soms maagzuur in de longen terechtkomen, wat longontsteking tot gevolg kan hebben. Verder kan er in de longen door de toename van bindweefsel longfibrose ontstaan, met kortademigheid tot gevolg. Daarnaast kan men problemen met de darmen ervaren, een verstoorde spijsvertering en de klieren in de mond en ogen kunnen door het teveel aan bindweefsel slecht gaan werken. In het hart kan dat extra bindweefsel voor hartritmestoornissen zorgen.

Behandeling

Sclerodermie is nog niet te genezen. Dit komt mede omdat nog niet is vastgesteld waar het vandaan komt, hoe het ontstaat. Er wordt gedacht over mogelijke erfelijke oorzaken, maar dat is nog niet onomstotelijk vast gesteld. Voor nu is sclerodermie een progressieve chronische ziekte, waarvan de ernst van het verloop moeilijk te voorspellen valt. Dat wil niet zeggen dat er geen behandeling mogelijk is, maar die richt zich vooral op functiebehoud en symptoombestrijding. Artsen zullen op de eerste plaats willen voorkomen dat de toestand (snel) verergert, en proberen daarom het overactieve immuunsysteem te onderdrukken met medicijnen als corticosteroïden, penicillamine en methotrexaat. Om gewrichtspijn te bestrijden kunnen ontstekingsremmende middelen als prednison effectief zijn wanneer ze tijdens de actieve periode worden toegepast. Lichttherapie kan helpen de huid soepel te houden en fysiotherapie kan bijdragen aan het beweeglijk houden van de gewrichten en spieren. Soms is de situatie zo erg dat er stamceltherapie nodig is. Dat is een gevaarlijke behandeling, maar soms het laatste redmiddel.

Dokter Ted van Essen behandelt dit onderwerp in Tijd voor MAX op dinsdag 20 maart 2018.

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 20 maart tot woensdag 21 maart 2018 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over sclerodermie . Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 21 maart 2018 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.

Geef een reactie

Reacties (2)

    Lavendel56 says:

    Ik heb lychen sclerodermidosis. Hoe kan dit behandeld worden?

      DokterTed says:

      Ik denk dat u Lichen sclerosus bedoelt. Ik weet dat het een chronische aandoening is. De huidarts behandelt dat meestal, dus ik heb er helaas geen ervaring mee.

Bekijk ook

Meer
Minder uitleg Meer uitleg

Cookies op de website van omroep MAX. Geef je toestemming!

Wij plaatsen Functionele cookies, om deze website naar behoren te laten functioneren en Analytische cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten. Deze cookies gebruiken geen persoonsgegevens. Voor cookies waarmee derden uw surfgedrag kunnen volgen, kunt u hieronder apart toestemming geven.

Meer uitleg

Waarom cookies?

Omroep MAX plaatst specifieke cookies om het gebruiksgemak voor bezoekers te vergroten. Ze helpen in functionaliteit en zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de websites.

Hiermee kunnen we de bezochte website zo gebruiksvriendelijke en interessant mogelijk maken voor de bezoeker. Hierbij worden geen gegevens verzameld die gebruikt kunnen worden om individuele gebruikers te volgen.

Functionele cookies

Cookies die er voor zorgen dat deze website naar behoren functioneert

De websites van Omroep MAX gebruiken cookies om er voor te zorgen dat onze websites naar behoren werken. Zo gebruiken wij cookies voor:

  • het onthouden van informatie die je invult op de verschillende pagina’s, zodat je niet steeds al je gegevens opnieuw hoeft in te vullen
  • het doorgeven van informatie van de ene pagina aan de volgende pagina, bijvoorbeeld als er een lange enquête wordt ingevuld of als je veel gegevens moet invullen bij een online bestelling
  • het opslaan van voorkeuren, zoals de taal, locatie, het gewenste aantal te tonen zoekresultaten, etc.
  • het opslaan van instellingen voor een optimale videoweergave, zoals de gewenste buffergrootte en de resolutiegegevens van je scherm
  • het uitlezen van je browserinstellingen om onze website optimaal op je beeldscherm te kunnen weergeven
  • het opsporen van misbruik van onze website en diensten, door bijvoorbeeld een aantal opeenvolgende mislukte inlogpogingen te registreren
  • het gelijkmatig belasten van de website, waardoor de site bereikbaar blijft
  • het aanbieden van de mogelijkheid om inloggegevens op te slaan, zodat je die niet elke keer opnieuw hoeft in te voeren
  • het mogelijk maken om te reageren op onze websites

Webstatistieken

Cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten.

Om te bepalen welke onderdelen van de website het meest interessant zijn voor onze bezoekers, proberen wij continu te meten met behulp van de software van comScore Digital Analytix hoeveel bezoekers er op onze website komen en welke onderdelen van de website het meest bekeken worden. Hiervoor gebruiken wij cookies.

Het is onderdeel van de (wettelijke) taak van Omroep MAX als Publieke Omroep om te rapporteren over onze prestaties. Daarvoor is het nodig om webstatistieken bij te houden. Ook nemen wij deel aan het landelijke internetbereikonderzoek STIR. Hiervoor gebruiken wij cookies, zodat wij de browser kunnen herkennen en op die manier het aantal bezoekers aan onze websites kunnen meten.

Van de informatie die wij zo verzamelen worden statistieken gemaakt. Deze statistieken geven ons inzicht in hoe vaak onze webpagina's bezocht worden, waar bezoekers de meeste tijd doorbrengen, enzovoort. Hierdoor zijn wij in staat structuur, navigatie en inhoud van de website zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. De statistieken en overige rapportages kunnen wij niet herleiden tot personen.

Wij gebruiken cookies voor:

  • het bijhouden van het aantal bezoekers op onze webpagina’s
  • het bijhouden van de tijdsduur die elke bezoeker doorbrengt op onze webpagina’s
  • het bepalen van de volgorde waarin een bezoeker de verschillende pagina’s van onze website bezoekt
  • het beoordelen welke delen van onze site aanpassing behoeven
  • het optimaliseren van de website

Voor gebruik van deze cookies is geen toestemming vereist en deze kunnen dan ook niet worden uitgeschakeld.

Sociale media

Sociale cookies verzamelen gegevens over de activiteiten van gebruikers. Dit maakt het onder andere mogelijk om fragmenten van sociale platforms te bekijken, inhoud van onze websites te delen met je vrienden, te reageren op berichten van andere gebruikers en de makers of actief mee te discussiëren op onze forums. Sommige sociale cookies die geplaatst worden, kunnen door sociale medianetwerken ingezet worden om jouw internetgedrag te gebruiken voor commerciële doeleinden. Hier heeft Omroep MAX geen invloed op.

Voor meer informatie over de manier waarop deze derden omgaan met jouw persoonsgegevens, verwijzen wij je door naar het privacy beleid van deze derden. De meest voorkomende zijn:

Cookie-instellingen aanpassen en meer informatie

De cookie-instellingen voor deze website zijn te allen tijde naar je persoonlijke voorkeur te wijzigen. De pagina waarop je deze instellingen kunt wijzigen is te bereiken via deze link Cookie instellingen. Hier is ook gedetailleerde informatie vinden over welke cookies we specifiek plaatsen.

  • Ik wil Sociale Media koppelingen:

    hiermee staat u het plaatsen van Social media Cookies toe, deze netwerken kunnen u volgen en kan uw internetgedrag monitoren voor commerciële doeleinden.