Schouderklachten en frozen shoulder

Schouderklachten komen veel voor. Na lage rugpijn en nekklachten staan schouderklachten op de derde plaats van meest voorkomende aandoeningen van ons bewegingsapparaat. Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) heeft een nieuwe richtlijn uitgebracht over hoe schouderklachten aangepakt dienen te worden. Dokter Ted van Essen legt uit wat die nieuwe richtlijnen zijn en waarom schouders vaak voor problemen zorgen. 

Ingewikkeld gewricht

De schouder zit ingewikkeld in elkaar. Het bestaat uit 3 botten: het schouderblad, de bovenarm en het sleutelbeen. Verder bestaat het uit spieren, pezen en bindweefsel en heeft 2 gewrichten die met elkaar samenwerken. Het is daarmee het meest beweeglijke gewricht van ons lichaam.  Die grote beweeglijkheid maakt de schouder extra gevoelig voor blessures en instabiliteit. De spieren van de schouder hechten aan rond de nek, de rug en de bovenarm, waardoor pijn aan de schouder vaak ook uitstraalt naar deze gebieden.

Glenohumeraal gewricht

De 2 gewrichten in de schouder zijn het acromioclaviculaire gewricht en het glenohumeraal gewricht. Het acromioclaviculaire gewricht verbindt het sleutelbeen en het acromion, een soort dakje op het schouderblad. Het glenohumeraal gewricht is een kogelgewricht waarbij de kogel wordt gevormd door de afgeronde bovenkant van de bovenarm, die op zijn beurt weer past in het ondiepe, komvormige gedeelte van het schouderblad. Dit gewricht zorgt ervoor dat de arm kan draaien en ván en náár het lichaam kan bewegen. Wanneer 1 van deze 2 gewrichten niet goed functioneert, kunt u pijnklachten krijgen en moeite met bepaalde bewegingen.

SAPS

Eén van de meest voorkomende oorzaken van pijn in de schouder is het subacrominaal pijnsyndroom, ook wel SAPS genoemd. Daarbij is sprake van pijn bij het heffen van de arm opzij en in een later stadium blijft de pijn ook in rust. Oorzaak van SAPS is vaak een ontsteking van de slijmbeurs, een soort kussentje met vocht tussen dat acromion op het schouderblad en de eronder liggende pees en de kop van de bovenarm. Door veroudering, overbelasting of beschadiging van de pezen rondom de schouder kan de slijmbeurs ingeklemd raken en daardoor gaan ontsteken. Andere oorzaken zijn kalkafzetting in de pezen, scheurtjes daarin of problemen met de pees die de bicepsspier aan de schouder vasthecht. Vooral mensen van boven de 40, mensen die zwaar werk verrichten en mensen die vaak bovenhands werk doen, zijn er gevoelig voor.

‘Overige schouderklachten’

Er zijn nog 2 andere vormen van schouderklachten: glenohumerale gewrichtsklachten, waarbij vooral het naar buiten draaien van de arm pijn doet. Dat zien we vaak bij artrose van de schouder. Verder bestaan er nog zogenaamde ‘overige schouderklachten’. Dat klink wat vaag, maar zoals pijn in de schouder kan uitstralen naar arm, rug en nek kunnen problemen in die lichaamsdelen ook weer terugslaan op de schouderregio. Dus er zijn heel veel mogelijke schouderklachten en heel veel mogelijke oorzaken.

Frozen shoulder

Bij een frozen shoulder is er sprake van een verkorting van het gewrichtskapsel van de schouder. Dit kapsel bestaat uit bindweefsel dat zich rondom de kop en de kom van het schoudergewricht bevindt en zorgt voor de stabiliteit. Wanneer het kapsel ergens door verkort raakt zullen er 3 fases optreden. In het eerste stadium ontstaat de (hevige) pijn bij het bewegen van de schouder, vooral bij bewegingen opzij omhoog en naar buiten. Daarna komt het stadium waarin de schouder grotendeels verstijft raakt: daarbij vermindert of verdwijnt de pijn, maar is de schouderfunctie sterk beperkt. En tenslotte treedt er dan een stadium van ontdooiing in: door de afgenomen pijn raakt bewegen heel geleidelijk weer mogelijk en uiteindelijk kan de beweeglijkheid van de schouder weer volledig herstellen. Het hele traject kan een half jaar tot een jaar duren, maar ook wel 3 jaar.

Oorzaak frozen shoulder

Soms is er geen duidelijke oorzaak voor die kapselverkorting te vinden. Sommige mensen lijken het ‘zomaar’ te kunnen krijgen en lopen dan vaak ook nog de kans dat de andere schouder later eveneens ‘frozen’ raakt. Deze frozen-shoulder-zonder-enige-aanleiding wordt een primaire frozen shoulder genoemd. Het lijkt erop dat mensen met diabetes, schildklierziekten en de ziekte van Dupuytren er extra gevoelig voor zijn.

Toch is er vaak wel een oorzaak aan te wijzen voor een frozen shoulder. Bijvoorbeeld een slijmbeursontsteking, zwaar of repetitief werk, of een breuk, kneuzing, operatie of ander trauma. Dat noemen we een secundaire frozen shoulder. Dat komt door de neiging om bij pijn de schouder zo min mogelijk te bewegen. Na bepaalde operaties bij voorbeeld is bewegen erg moeilijk. Het vermijden van beweging uit angst voor pijn leidt weer tot verstijving en daardoor juist weer tot pijn bij het bewegen: een vicieuze cirkel. Het is dus aan te raden om, ook bij schouderpijn door kneuzing, ontwrichting of breuk, de schouder toch voorzichtig te blijven bewegen. Daarbij is het wel belangrijk om niets te forceren om verdere irritatie van het kapsel en de slijmbeurs te voorkomen. Er is veel geduld voor nodig. Soms kan een fysiotherapeut helpen door met oefeningen het kapsel weer wat op te rekken. Wanneer de pijn heel erg is, met name in het eerste stadium, kan ook een ontstekingsremmende injectie met corticosteroïden nuttig zijn. Als de pijn daardoor vermindert of verdwijnt blijf je vanzelf mobieler en wordt ergere stijfheid hopelijk voorkomen.

Behandeling schouderklachten

Net als bij een frozen shoulder is het ook bij andere schouderklachten belangrijk om de arm en schouder regelmatig te blijven gebruiken en zoveel mogelijk door te gaan met de dagelijkse bezigheden. Vermijd wel bewegingen die veel kracht kosten, dus niet zwaar duwen of tillen. De pijn kan bestreden worden met paracetamol, of als dat niet helpt met NSAID’s, maar die hebben soms vervelende bijwerkingen. Bij erge pijn kan een prik in de schouder met corticosteroïden helpen. De prik kan na 2 tot 4 weken nog een keer herhaald worden. Als de klachten langer dan 3 maanden aanhouden kan de arts een echo laten maken, maar afwijkingen die soms op de echo te zien zijn komen ook voor bij mensen die geen klachten hebben, dus dat zegt niet alles. Gelukkig is het zo dat bij 1 op de 3 mensen schouderklachten binnen 2 tot 6 weken vanzelf overgaan. Dus vaak is het goed om gewoon af te wachten. Maar bij 40 procent duren de klachten wel meer dan een jaar!

Nieuwe richtlijnen NHG

De NHG-Standaard Schouderklachten is herzien. Een belangrijke verandering vergeleken bij vroeger is dat in deze nieuwe richtlijn de terminologie meer aansluit bij van orthopeden en fysiotherapeuten. Ook de voorlichting op Thuisarts is helemaal vernieuwd. Huisartsen en andere behandelaars gebruiken voortaan dezelfde indeling in 3 typen schouderklachten. Verder is duidelijker afgesproken wanneer het bij schouderklachten een goed idee kan zijn om een echo te maken als er na 3 maanden geen verbetering is. Ook is gebleken dat een röntgenfoto bij schouderklachten meestal niet zinvol is omdat die vaak niets oplevert, want kraakbeen, bindweefsel en spieren zijn niet zichtbaar op een röntgenfoto. Verder ligt bij de behandeling nu meer de nadruk op overleg tussen patiënt en arts, omdat er voor de verschillende behandelmogelijkheden: medicijnen, injecties, fysiotherapie of gewoon afwachten vaak evenveel te zeggen valt.

Dit onderwerp wordt besproken met dokter Ted van Essen op dinsdag 22 oktober 2019 in Tijd voor MAX.

—

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 22 oktober tot woensdag 23 oktober  2019 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over schouderklachten Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 23 oktober 2019 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.