Plasproblemen

Ongeveer een kwart tot de helft van de volwassen vrouwen heeft last van plasproblemen. Ook mannen krijgen naarmate de leeftijd vordert klachten bij het plassen. Is hier iets aan te doen?

Werking van de blaas

De nieren filteren het bloed en halen de afvalstoffen eruit en maken daar urine van. Via de urineleiders gaat dat naar de blaas. Als de blaas vol is met zo’n 200 milliliter urine, trekt die samen wat voelt als aandrang. We hebben geleerd om dat te onderdrukken tot we in de gelegenheid zijn om te plassen. Zolang blijft de sluitspier rond de uitgang van de blaas gesloten. Die uitgang zit in de bekkenbodemspieren, een soort strakke hangmat waar de blaas op steunt. Pas als de bekkenbodem ontspant, dan trekt de blaas helemaal samen en leegt de blaas zich volledig.

Incontinentie

Incontinentie kan op 2 manieren ontstaan. Soms is er onwillekeurig urineverlies bij inspanning, persen, hoesten, niezen, lachen of springen. Dat noemen we inspannings- of stress-incontinentie. Dat komt dan omdat het afsluiten van de blaas tekortschiet als de druk is verhoogd. Vaak heeft dat te maken met zwangerschap en bevalling. Dan rekt de bekkenbodem flink uit en dat geeft schade aan de sluitspier. Na een bevalling trekt dat vaak wel weer bij, maar later als de spieren in de bekkenbodem wat verslappen, kan dat tot dit soort stressincontinentie leiden. De andere vorm is een plotse onhoudbare drang om te gaan plassen. Normaal kunt u dat goed onderdrukken, maar bij deze zogenaamde aandrangs- of urge-incontinentie is de blaas extra prikkelbaar of overactief en dan lukt het niet om de plas op te houden en komt de plas eruit zonder dat je dat wil. Dat heet ook wel een overactieve blaas.

Incontinentie komt vooral bij vrouwen voor en neemt toe met de leeftijd. Ophouden van de plas is iets wat u in de loop van jaren leert, maar die kunst kunt u ook weer verliezen op oudere leeftijd. Bij mannen is juist het probleem dat die afsluitspier van de blaas niet goed kan ontspannen. Ook de prostaat wordt in de loop van het leven groter en dat kan de plasbuis dichtdrukken. Een kwart van de mannen heeft daar wel last van en de helft gaat daarmee naar de dokter.’s Nachts werken de nieren minder, zodat de blaas niet volloopt. Met het ouder worden, verdwijnt dit dag-en-nachtritme wat en daarom moeten ouderen ’s nachts vaak wel een keer plassen. Ouderen slapen ook minder diep dan jongeren, dus merken ook eerder dat er aandrang is. En tenslotte gebruiken ouderen soms plastabletten die de productie van de urine ook bevorderen.

Behandeling van plasproblemen

Voor een blaasontsteking is er antibiotica. Laat in samenspraak met de huisarts de urine wel eerst op kweek zetten om na te gaan welke ontsteking u heeft zodat u de juiste antibiotica krijgt. Voor incontinentie is er opvangmateriaal. Maar beter is het om de spieren in de bekkenbodem te trainen. Dat kunt u zelf doen door een paar keer per dag de bekkenbodem aan te spannen. Dat kunt u doen door de spieren aan te spannen alsof u het plassen even onderbreekt. Zes tellen de bekkenbodem aanspannen en dan 6 tellen de bekkenbodem ontspannen en dat dan 10 keer achter elkaar een paar keer per dag. Lukt het niet alleen, dan kunt u deze oefeningen ook aanleren bij een gespecialiseerde fysiotherapeut. Daarmee gaat zeker de helft van die stressincontinentie over.

Voor die overactieve blaas kunt u blaastraining volgen, waarbij de plas steeds een beetje meer wordt uitgesteld. Er zijn ook medicijnen voor, maar die helpen vaak weinig en hebben bij ouderen soms nare bijwerkingen. Bij mannen helpen medicijnen soms om de blaasuitgang wat te ontspannen. En anders kan de prostaat worden geopereerd. Dat gaat via de plasbuis.

Een andere oorzaak van incontinentie bij vrouwen is verzakken van de blaas. Dan puilt de blaas wat uit. Door de uitpuiling op te trekken werkt de sluitspier van de blaas weer goed. Soms helpt het al om bij het sporten een tampon in te brengen. Maar als het de hele dag door optreedt, is het beter om te laten opereren. Dat kan met een bandje dat onder de plasbuis doorhaalt en vastzet.

Dit onderwerp is behandeld in Tijd voor MAX op 1 februari 2011 n Tijd voor MAX.