Pityriasis rosea

Pityriasis rosea klinkt bijna poëtisch, maar dat is het niet. Het betekent letterlijk schilferende huidaandoening. Rosea verwijst naar de roze-rood gekleurde schilferende plekjes die op de huid ontstaan. Maar wat is het precies? Hoe komen we eraan en is er iets aan te doen? Dokter Ted van Essen geeft uitleg. 

Seizoensziekte

Bij Pityriasis rosea ontstaan er schilferende plekjes op de huid. De oorzaak is nog steeds niet bekend, maar er wordt veelal aangenomen dat het om een virusinfectie gaat. Mogelijk spelen bepaalde typen van het herpesvirus een rol, maar dit is nog niet bewezen. Het wordt wel gezien als een typische seizoensziekte, want het komt vooral in het voor- en het najaar veel voor. De aandoening treft vooral jong volwassenen tussen de 15 en 35 jaar, maar het kan ook op latere leeftijd voorkomen. Het is niet besmettelijk en het wordt vaak voorafgegaan door lichte griepachtige verschijnselen zoals keelpijn, hoofdpijn en koorts. Het wordt om die reden ook wel huidgriep genoemd.

Symptomen

De meeste ‘vlekjesziekten’ zijn juist heel besmettelijk. Neem de mazelen, waterpokken, roodvonk, rode hond en de zogenaamde vijfde en zesde ziekte. Tegen de rode hond en mazelen worden we als kind ingeënt. Pityriasis rosea heeft een heel eigen manier van verschijnen. De ziekte begint meestal met 1 tamelijk grote roze-rode en rond de rand wat schilferende plek van ongeveer 2-5 centimeter doorsnede. Meestal verschijnt het op de romp of op een bovenarm of -been. Deze plek wordt ook wel de ‘plaque mère’ oftewel de moederplek genoemd. In de 10 dagen die daar op volgens verschijnen er meestal meerdere soortgelijke plekken. Soms wat kleiner en ook wat minder vurig. Typische Pityriasis rosea-vlekken zijn ovaalvormig en met de lange as in de richting van de huidlijnen. Doordat ze met deze huidlijnen lijken mee te groeien ontstaat op de rug vaak een dennenboom-achtig patroon, dat wordt wel de ‘kerstboom-configuratie’ genoemd. Vanaf dan is het door de huisarts goed te herkennen wat er aan de hand is.

Klachten

Bij vrijwel alle patiënten blijven de vlekken beperkt tot het ‘badpakgedeelte’. Dat wil zegen dat de plekken hoofdzakelijk op de romp, bovenarmen en bovenbenen zitten en dat het gezicht, de handen etc. gespaard blijven. De belangrijkste klacht is jeuk: tussen de 25-75 procent van de mensen geeft aan hier last van te hebben. Meestal niet meer dan lichte jeuk, maar er zijn ook mensen die juist ernstige jeuk ervaren.

Gaat vanzelf over

Tegen Pityriasis rosea is helemaal niets te doen. Het is een onschuldige zelf-genezende ziekte die spontaan weer overgaat. Na verloop van tijd beginnen de vlekken te schilferen en worden vanuit het centrum steeds lichter van kleur totdat ze uiteindelijk verdwenen zijn. Men houdt er ook geen littekens aan over. Het kan alleen wel lang duren voor het overgaat. Meestal zo’n 5 tot 8 weken, maar in sommige gevallen kan het wel 3 tot 6 maanden aanhouden. Overigens is het wel zo dat na 1 keer Pityriasis rosea doorgemaakt te hebben dat men er meestal voor het hele leven immuun voor is. Dit geldt natuurlijk niet voor iedereen, er zijn ook mensen die het later toch nog een keer krijgen.

Tegen de jeuk is vaak wel iets te doen: bij de apotheek is bijvoorbeeld een menthol-gel krijgen. En als de jeuk heel hinderlijk is kan de huisarts lokale corticosteroidcrèmes of antihistaminica voorschrijven. In uitzonderlijke gevallen wordt lichttherapie met ultraviolet-B licht toegepast.