Oedeem, wat is het en hoe te behandelen?

Het vasthouden van vocht in een bepaald lichaamsdeel, bijvoorbeeld de enkels, benen, voeten of longen, noemen we oedeem. De vochtophoping geeft een vervelend gespannen gevoel en kan vele oorzaken hebben. Soms wijst het op een onderliggende aandoening en is het belangrijk dat er aandacht aan wordt besteed.

Wat is oedeem?

Overtollig vocht in lichaamsdelen wordt normaal gesproken afgevoerd via de aderen. Als dit niet goed lukt, door bijvoorbeeld een verminderde pompfunctie van het hart, zorgt dat voor oedeem; een vochtophoping onder de huid. Oedeem komt veelal voor in de benen en is daar makkelijk te herkennen. Druk uw vinger stevig tegen uw huid. Als u deze na enige tijd loslaat en u ziet een putje in de huid, dan heeft u last van oedeem. Een vochtophoping in de longen herkent u door kortademigheid bij inspanning of wanneer u juist helemaal plat ligt. Heeft u het vermoeden dat u oedeem heeft? Bel dan altijd uw huisarts, er wordt dan gekeken naar de oorzaak en een eventuele behandeling.

Angio-oedeem

Naast de gewone vorm van oedeem, bestaat ook nog angio-oedeem. Dit is een erfelijke aandoening waarbij de bloedvaten zijn beschadigd en er een plotselinge zwelling ontstaat. Deze vorm is gevaarlijker dan oedeem, omdat bij deze variant er zwellingen in slijmvliezen van de keel, tong of het maag-darmkanaal ontstaan. Deze vorm kan ook ontstaan in huidgedeelten die niet strak verbonden zijn met de onderlaag, bijvoorbeeld de lippen, oogleden of bovenzijde van handen of voeten. De zwellingen zijn pijnlijk en duren vaak lang. In het ergste geval treedt er benauwdheid op. Als dit zo is, moet u naar de huisarts.

Lees ook: Galbulten of netelroos: urticaria en angio-oedeem

Wat kunt u zelf doen tegen oedeem?

Oedeem heeft alles te maken met het vasthouden van vocht. Daarom geldt over het algemeen: beweeg voldoende en wees zuinig met zout. Door te veel zout, houdt u namelijk sneller vocht vast en stijgt de bloeddruk, hierdoor is de kans op oedeem juist groter. Door na lichamelijke activiteit te douchen en daarbij af te wisselen met warm en koud water, stimuleert u de bloedsomloop en wordt het vocht beter afgevoerd. Heeft u oedeem in uw benen? Dan kunt u steun- of compressiekousen dragen. Deze helpen de spieren in het been bij het rondpompen van het bloed.

Behandelingen

Oedeem is vaak een uiting van een onderliggende ziekte, bijvoorbeeld bij problemen met de bloedafvoer door trombose of verzwakking van de bloedvaten door ouderdom. Het kan ook voorkomen bij beschadiging van de lymfe- of bloedvaten. Ook als het lichaam onvoldoende eiwitten binnenkrijgt, is het voor de bloedvaten lastiger het vocht af te voeren. Om er vanaf te komen, is het dus belangrijk dat het probleem bij de kern wordt aangepakt. De behandeling die het beste bij u past, hangt dus af van de diagnose. Is er geen acute, achterliggende oorzaak, dan kunt u van de arts bijvoorbeeld plaspillen krijgen die ervoor zorgen dat u nieren meer zout afvoeren via uw urine. Soms verwijzen artsen u door naar een fysiotherapeut, die u steunkousen en de juist bewegingsoefening zal aanraden.

Lees ook: Fysiotherapie: wat is het verschil tussen de soorten?

(Bron: Huisartsenpraktijk Vogelplein, Livit.nl, apotheek.nl, radboudumc, gezondheidsplein)