Nieuwe medische beroepen

De gezondheidszorg kent veel verschillende beroepen. De (huis)arts, verpleegkundige en specialisten zijn ons wel bekend. Maar sinds kort zijn er 2 beroepen officieel bijgekomen: de verpleegkundig specialist (VS) en de physician assistant (PA). Maar wat doen deze zorgverleners eigenlijk? Dokter Ted van Essen legt uit. 

Wet BIG

We kennen in ons land de Wet BIG, de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg die de kwaliteit van de gezondheidszorg bewaakt en de patiënt beschermt tegen ondeskundig of onzorgvuldig handelen van medische beroepsbeoefenaars. Deze wet regelt welke medische beroepen een beschermde titel hebben, welke opleiding daarbij hoort, en wie wat precies mag doen. Ook staat erin welke medische beroepen onder het tuchtrecht vallen. Sinds 1 september 2018 is deze Wet BIG aangepast en zijn er 2 nieuwe beroepen in opgenomen, de PA en de VS.

Niet nieuw

Geheel nieuw zijn deze specialisten niet, ze draaien al ongeveer 10 jaar mee in de medische wereld. Maat tot voor 1 september waren ze nog niet officieel in het BIG-register opgenomen. Daarnaast zijn nog veel patiënten niet op de hoogte van hun bestaan, en daar moet verandering in komen. Want in de afgelopen jaren hebben de PA en VS zich al lang bewezen. Vandaar dat de minister van Volksgezondheid, Hugo de Jonge, niet alleen de wet heeft aangepast, maar ook een speciale website heeft gelanceerd waar mensen geïnformeerd worden over de taken, opleiding, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de PA en de VS.

Bevoegdheden

De PA en de VS nemen taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden over van de vertrouwde arts en verpleegkundige. Ze mogen bijvoorbeeld zelfstandig diagnoses stellen, medicijnen voorschrijven, een behandeling bepalen en kleine ingrepen doen. Bij die ingrepen gaat het om routinematige, niet al te complexe handelingen zoals het plaatsen van een katheter, endoscopieën, injecties, puncties en het toepassen van defibrillatie. Ze nemen dus werk uit handen van de artsen, en dat is in onze veranderende samenleving waarin mensen ouder worden en vaak meerdere medische problemen hebben belangrijk. Artsen en specialisten kunnen zich zo concentreren op meer complexe zorg, terwijl er via de VS en PA veel meer ruimte komt voor voorlichting aan patiënten en om vragen te beantwoorden. De zorg wordt er niet goedkoper van, maar de kwaliteit neemt wel toe. De PA en VS kunnen overal in de zorg ingezet worden: bij de huisartsenpraktijk, in het ziekenhuis op de verpleegafdeling, de spoedeisende hulp of de polikliniek, in de geestelijke gezondheidszorg, in de ambulance, in de wijkzorg, en ook in verpleeghuizen. Ze zijn als het ware het cement tussen de patiënt, de specialist en het behandelteam.

Physician assistant (PA)

Er is wel enig verschil tussen de PA en de VS. De PA ligt volledig in het medische domein, is breed medisch opgeleid (hbo-diploma in de gezondheidszorg – bijvoorbeeld fysiotherapie, röntgenlaborant of verpleging – plus een master-opleiding van 2,5 jaar), en verricht taken die vergelijkbaar zijn met een basisarts of arts-assistent. PA’s werken bijvoorbeeld regelmatig als zaalarts, of houden spreekuur in een polikliniek. Daar zijn er al meer dan 1200 van en die werken meestal samen met een bepaald medisch specialisme.

Verpleegkundig specialist (VS)

De VS combineert verpleegkundige handelingen met medische handelingen. Zij doen eerste de opleiding hbo-verpleegkunde gevold door een masteropleiding van 3 jaar. Zij kijken niet naar de ziekte alleen, maar naar de hele mens en hebben aandacht voor andere problemen die mogelijk een rol spelen, zoals sociale omstandigheden of de psychische belasting die een ziekte meebrengt. De VS richt zich met name op de kwaliteit van leven. Bij mensen die, zoals veel ouderen, meerdere aandoeningen hebben en dus met verschillende zorgverleners te maken hebben, zorgt de VS ervoor dat alle zorg op elkaar wordt afgestemd. Hij of zij functioneert dan als wat wordt genoemd ‘regiebehandelaar’. Dit komt vooral vaak voor in de geestelijke gezondheidszorg. De VS doet aan preventie, helpt met een gezonde leefstijl en coacht mensen om zo lang mogelijk zelfstandig te wonen. De VS richt zich met name op de kwaliteit van leven. Bij mensen die, zoals veel ouderen, meerdere aandoeningen hebben en dus met verschillende zorgverleners te maken hebben, zorgt de VS ervoor dat alle zorg op elkaar wordt afgestemd. Hij functioneert dan als wat wordt genoemd ‘regiebehandelaar’. Dit komt vooral vaak voor in de geestelijke gezondheidszorg.

Zorggebieden PA en VS

In veel huisartsenpraktijken werken al meer PA’s en VS-en. Het blijkt dat veel patiënten bij de huisarts komen met een vraag die heel goed door een PA of VS kan worden opgelost. Ook zijn ze vaak werkzaam op een huisartsenpost. Dan kunt u denken aan voor de behandeling van bronchitis, een oorontsteking, ongevalletjes, maar ook langdurige begeleiding bij chronische aandoeningen als diabetes, hartfalen of depressie. De patiënt mag altijd kiezen voor de eigen dokter, maar er is altijd goed overleg tussen de PA of VS en de dokter. Ook in de ouderenzorg komen steeds meer VS-en voor. In het verpleeghuis of in de wijk voor patiënten die niet meer mobiel zijn. In ziekenhuizen zijn er VS-en die bijvoorbeeld de oncologische zorg geven, zoals chemotherapie. Ook kunnen ze de begeleiding van chronische zorg op zich nemen, bijvoorbeeld voor reumapatiënten of mensen met chronische darmontstekingen. In de GGZ begeleiden veel VS-en psychiatrische patiënten. Zij mogen diagnoses stellen en ook medicatie voorschrijven.

Dokter Ted van Essen behandelt dit onderwerp in Tijd voor MAX op dinsdag 4 september 2018.

–

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 4 september tot woensdag 5 september 2018 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over de VS en PA. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 5 september 2018 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.