Nachtelijk piekeren: waarom gebeurt dit? En heeft het zin?
Publicatiedatum: 24 april 2020
Nachtelijk piekeren is erg vervelend. Er lijkt geen rem te zitten op de gedachten, waardoor sommige mensen er zo een paar uur aan kwijt zijn. Hoe komt het dat we ’s nachts zo vaak in de piekerstand schieten? En heeft nachtelijk piekeren zin?
Wanneer is iets piekeren?
Om erachter te komen waarom piekeren het menselijk brein ’s nachts zo in de greep kan houden, is het handig on te weten wat piekeren eigenlijk is. Of althans, wat het ongeveer is. Wetenschappers hebben het fenomeen piekeren nog niet volledig kunnen doorgronden, waardoor het niet helemaal duidelijk is waarom mensen dit doen. “Piekeren is waarschijnlijk een reactie op onzekerheid”, zegt neuropsycholoog Erik Scherder in gesprek met nieuwssite NU.nl. Vanuit die onzekerheid vloeit een stroom gedachten voort die telkens terugkomen. Volgens Stichting MIND, die zich inzet voor meer onderzoek en aandacht voor psychische klachten, beginnen traditionele piekervraagstukken vaak met vragen als ‘wat als?’ en ‘stel dat?’
Geen rem
Als dit soort gedachten er eenmaal zijn, zijn ze soms lastig uit te schakelen. Vooral ’s nachts kan dit een uitdaging zijn. Angsten lijken dan vaak veel erger dan overdag. “Dat komt doordat het deel in de hersenen waar onze emoties en gedachten gereguleerd worden, ’s nachts óók minder actief wordt, anders zou je niet kunnen slapen. Dat zorgt ervoor dat de controle op angstgebieden een stuk minder is. De rem is eraf. Daardoor lijken problemen en angsten ’s nachts veel groter dan overdag”, aldus Erik Scherder.
Effectiviteit van piekeren
Hoe het brein reageert op piekeren verschilt dus per dagdeel. Geldt dit ook voor de effectiviteit? Heeft overdag piekeren bijvoorbeeld meer zin dan nachtelijk piekeren? Volgens Stichting MIND niet. Piekeren brengt in principe alleen chaos met zich mee, of u het nu overdag of ’s nachts doet. Echte piekergedachten komen immers steeds weer terug en er vloeien vaak geen oplossingen uit voort. Zeker ’s nachts niet, want dan kunnen we minder goed relativeren dan overdag.
Heeft het toch zin?
Toch lijkt een beetje piekeren toch ergens goed voor te zijn. Dit geldt wel alleen voor mensen die tijdens het piekeren kunnen denken aan mogelijke oplossingen. Margriet Sitskoorn, neuropsycholoog en hoogleraar klinische neuropsychologie aan de Tilburg University geeft in NRC wat voorbeelden. “Bijvoorbeeld: als ik morgenochtend mijn collega niet voor 9 uur de mail met informatie stuur, heeft zij geen tijd meer om zich in te lezen voor de afspraak. Of: als ik de opdracht niet binnenhaal, verdien ik deze maand te weinig en kan ik de huur niet betalen. En ook: als ik niet goed slaap, ben ik morgen niet scherp en verknal ik mijn presentatie.”
Beter voorbereid
Een onderzoek van de Universiteit van Californië onderschrijft deze opmerkingen van Sitskoorn. “Een klein beetje zorgen of zenuwen werkt motiverend”, aldus Kate Sweeny, mede-auteur van dit onderzoek tegenover het Amerikaanse tijdschrift The Cut. Zij heeft als voorbeeld dat mensen die zich veel zorgen maken zich na het krijgen van slecht nieuws doorgaans beter voelen dan mensen die zich nooit zorgen maken. En dat mensen die zich zorgen maken vaak beter voorbereid zijn op hetgeen waarover zij zich zorgen maken, zoals een sollicitatie.
Toch heeft overmatig piekeren, of het nu ’s nachts of overdag gebeurt, ook volgens Sweeny geen zin. “Wanneer je merkt dat je zorgen vaak de kop op steken, je er geen controle over hebt en het je leven in de weg staat, is het goed daar met iemand over te praten.”
(Bron: NU.nl, archief, The Cut, NRC, MIND)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Hi,ik slaap heel moeilijk.Haal dan juist door omdat ik juist in donker veiliger voel als licht.Daarom wil ik juist doorhalen niet in slaap te vallen,omdat veilig gevoel te houden.Maar ik ben wel kapot.En ben ook longpatient met zuurstof.En angsstoornis.En paniek.Overdag vaak meer als dat donker is.Waarom heb ik het anders om.
Ik slaap ook altijd met zuurstof maar daar ligt het niet aan. Onveilig in het donker… Zo’n klein lampje wat we vroeger bij de kinderen in het stopcontact deden zou moeten helpen. En mijn pillen die ik al een paar keer heb genoemd. Het helpt zelfs mijn man en dat zegt wat. Die geloofde er niet in dat het zou kunnen werken!
Goedendag
Ik slaap heel erg slecht ben opgelicht ben stom geweest ik ben te goed van vertrouwen sta altijd voor iedereen klaar . Als ik in bed stap dan spookt er alles door mn hoofd , en ben aan het denken hoe kan ik al mn rekeningen betalen . Alles spookt er door mn hoofd op de dag blijf ik maar in huis werken om maar niet na te hoeven denken , ik zie al tegen de avond op .
Met zo’n druk en “vol” hoofd gaan slapen lijkt me een slecht begin. Kan je niet voor die tijd met je evt. partner even over een leuk onderwerp praten? Dat lijkt me een oplossing maar dan moet je wel een partner hebben. Zo niet probeer anders te gaan liggen als anders of zet de tv even aan met een leuk programma. Vroeger nam ik in zulke gevallen een glas warme melk en dat hielp ook.
Van twee Paracetamols slaap je echt ook heel lekker.
Succes!
Als er echt problemen zijn zoals een niet betaalde rekening zorg dan dat je hem hebt betaald of een goed plan hebt hoe en wanneer je dat gaat doen. Je noemt oorzaken die te verhelpen zijn. Dat zou ik proberen te doen en anders twee Paracetamols en heerlijk slapen! Het klinkt raar maar het werkt echt!
Ik vind nachtelijk piekeren vreselijk. De gekste dingen komen voorbij waarvan je echt wakker kan blijven. Ik draai me op m’n andere zij en dan kan ik wel stoppen en slaap ik verder!
Ik heb deze problemen (nachtelijk piekeren over mijn rebelse zoon) wel gekend, als vrijgezel liet ik een gedimd lampje branden en de radio ging heel zachtjes aan. Het hielp mij goed. Nu ik her/getrouwd ben ga ik meestal even eruit voor een kopje thee of het lampje gaat gedimd weer aan… Verder kan ik heel goed met mijn partner praten.