Lawaaidoofheid

Zeker 1,5 miljoen mensen in Nederland zijn slechthorend en daarmee is het de meest voorkomende chronische aandoening. Een deel van deze gehoorbeschadigingen komt door het luisteren naar te hard geluid. Wanneer wordt geluid gevaarlijk?

Trilharen en slakkenhuis

Lawaai kan doofheid veroorzaken en dat begint al vrij snel. De schade treedt op aan de trilharen in het slakkenhuis, oftewel het binnenoor. Geluid wordt uitgedrukt in decibellen (dB). Gewoon stadsverkeer is 70 dB, daar kunnen onze oren goed tegen. Maar aan 80 dB mogen we niet langer dan acht uur per dag blootgesteld worden. Ter illustratie: een passerende vrachtwagen zorgt al voor 90 dB en in discotheken is 103 dB de grens. Langer dan vijf minuten in een discotheek staan geeft dan al gehoorschade. Officieel mogen we maar 30 seconde aan 110 dB blootgesteld worden en geluiden harder dan 120 dB doen pijn aan de oren.

Er zijn ook andere oorzaken van doofheid. Er kan bijvoorbeeld een prop in het oor zitten door het gebruiken van wattenstaafjes. Gebruik ze niet om de prop te verwijderen, want de prop wordt daardoor juist verder het oor in geduwd. Soms gaat het om een ontsteking met vocht achter het trommelvlies, dat ontstaat al bij een gewone verkoudheid. Of er kan een ontsteking zitten in de gehoorgang. Ook medicijnen kunnen doofheid veroorzaken en in sommige gevallen is doofheid familiair. Ook door de ziekte van Ménière kan het gehoor achteruitgaan. Daarnaast neemt het gehoor met de leeftijd af, dit noemen we ouderdomsdoofheid. Heel soms is er een verkleving van de gehoorbeentjes. Dat kan soms operatief verholpen worden, maar meestal is slechts een gehoorapparaat mogelijk.

Symptomen

Gehoorbeschadiging begint met oorsuizen. Wanneer de beschadiging toeneemt, verdwijnt het suizen en gaat dit over in doofheid. Het valt het meest op in gezelschap, zoals op een verjaardag of receptie, met veel achtergrondlawaai waardoor u de gesprekken niet goed meer kunt horen. Soms merkt men het zelf als men het gehoor van links en rechts vergelijkt door bijvoorbeeld naar het getik van het horloge te luisteren.

Wanneer men problemen krijgt om gesprekken te volgen, is het raadzaam om het gehoor te laten testen. Dit kan met een stemvork, fluisterspraak (zoals vroeger bij de schoolarts) of een audiometer. Daarmee is precies te testen welke toonhoogte minder wordt gehoord. De huisarts kan dit doen, maar een audicien kan dit beter. Soms krijgt men het verschijnsel dat geluiden juist extra hard klinken.

Als er doofheid is opgetreden, kan een gehoorapparaat goed helpen. Wacht hier echter niet te lang mee, want het heft tijd nodig om aan een gehoorapparaat te wennen.

Tinnitus

Wanneer men te lang in hard geluid verkeert, gaan de oren suizen. Bij hard geluid, door bijvoorbeeld het afschieten van vuurwerk, ontstaat dat al na korte tijd. Dit suizen gaat doorgaans weer over. Maar als de schade te groot is, blijft dat suizen voor altijd. Dit noemen we Tinnitus.

Wanneer er doofheid ontstaat, valt dit in het begin niet zo op omdat het vaak de hoge tonen zijn die als eerste uitvallen. Wanneer men ouder wordt, kan de lawaaidoofheid gecombineerd zijn met ouderdomsdoofheid. Bij ouderdomsdoofheid merken we dat meer in de lagere tonen, zoals het spreekniveau. Dan wordt het verminderde gehoor een handicap. Een normaal gesprek is dan niet meer te volgen, vooral als er achtergrondlawaai is van bijvoorbeeld een gezelschap. Dit kan leiden tot een isolement en dat is op oudere leeftijd een reden voor depressie.

Maatregelen

In het luisteren naar muziek met een koptelefoons dreigt een gevaar, want men heeft niet direct door dat het geluid te hard staat. Daarom zijn i-Pods begrensd tot 100 dB. Maar eigenlijk is dat al te hard wanneer men daar langer dan een paar minuten naar luistert. Mensen die werken met lawaai, kunnen het beste gehoorbeschermers of oordoppen dragen.

Dit onderwerp is besproken in Tijd voor MAX op 8 april 2014.