Krijgen we door het dragen van een mondkapje minder zuurstof binnen?

Hét gespreksonderwerp van 1 december 2020 is toch wel de invoering van de mondkapjesplicht. Deze plicht vloeit voort uit de coronawet die ook sinds vandaag van kracht is. Maar moeten mensen met een longaandoening of andere (on)zichtbare beperkingen ook een kapje dragen? En is het waar dat we minder zuurstof binnen krijgen door het dragen van een mondkapje? We leggen de vragen voor aan dokter Ted van Essen.

Zijn er uitzondering?

“De coronawet kent gelukkig uitzonderingen voor mensen die ernstige problemen ondervinden door een mondkapje. Bijvoorbeeld voor mensen die door een aandoening aan hun gezicht fysiek niet in staat zijn een mondkapje te dragen of op te zetten. Of mensen die door een longaandoening extra last krijgen van hun gezondheid met zo’n kapje. En er zijn mensen die ernstig ontregeld raken van het dragen van een mondkapje, bijvoorbeeld vanwege een verstandelijke beperking of psychische aandoening. Ik hoorde over mensen die misbruikt zijn en bij wie een mondkapje de herinnering oproept aan hoe er handen op hun mond werden gelegd. En dan zijn er doven en slechthorenden: hun eventuele begeleiders hoeven geen mondkapje te dragen, omdat hun lippen afgelezen moeten kunnen worden.”

Hoe wordt dit gecontroleerd?

“Om dit te controleren moet je wel kunnen aantonen waarom je in aanmerking komt voor uitzondering van de mondkapjesplicht. Politie, boa’s, personeel van een winkel of een OV-bedrijf kunnen je vragen om bewijs. Dit kan bijvoorbeeld door je hulpmiddel, medicatie of een briefje van je arts, zorgverlener of zorgorganisatie te laten zien. Natuurlijk kan het erg vervelend en geestelijk belastend zijn om elke keer, meerdere keren per dag, aan vreemden over zoiets persoonlijks als je gezondheid te moeten praten. En dan te moeten afwachten of het winkelpersoneel, de boa, de portier of andere controleur genoegen neemt met je bewijs of niet. Daar zou eigenlijk een wat chiquere oplossing voor moeten komen, in Engeland en Australië is bijvoorbeeld een pasjessysteem ingesteld voor mensen die om medische of psychische redenen geen mondkapje kunnen dragen. Met zo’n officieel pasje toon je dat aan en dat is dan genoeg.”

Krijgen we door het dragen van een mondkapje minder zuurstof binnen?

“Nee, dat is een misverstand. Ademhaling is een uitwisseling van gassen. We ademen lucht in en de zuurstof uit de lucht wordt in de longen afgegeven aan ons bloed. Het bloed verspreidt de zuurstof naar onze lichaamscellen, waar zuurstof gebruikt wordt in de verbrandingsreactie. Met behulp van deze reactie “maken” we energie en komt o.a. CO2 vrij. CO2 is een stof waarvan we altijd een basisgehalte in ons lichaam hebben zitten en dat hebben we ook nodig voor allerlei lichaamsprocessen. Het extra CO2 dat vrij komt bij de verbrandingsreactie wordt opgenomen door het bloed en afgegeven aan de longen en ademen we vervolgens weer uit. Dus inademen leidt tot opnamen van zuurstof en daarna ademen we het CO2 dat we niet nodig hebben uit.”

Lees ook: Hoe zit het? Waar is het dragen van een mondkapje per 1 december 2020 verplicht?

Lager zuurstofgehalte is geen probleem

“Als we uitademen in een mondkapje, dan zal het CO2-gehalte in het mondkapje wel wat stijgen en het zuurstofgehalte inderdaad iets dalen. Hierdoor krijgen mensen het idee dat ons lichaam ook te weinig zuurstof binnenkrijgt, maar dat is niet zo. Ten eerste gebruiken we in normale omstandigheden maar een klein deel van de zuurstof die we inademen, gemiddeld rond de 25 procent. Ons bloed zit snel vol met zuurstof, vol=vol, er kan dan gewoon niets meer bij. Ademen we dus lucht in met een iets lager zuurstofgehalte, dan is er geen probleem, want het zuurstofgehalte is nog hoog genoeg en ons bloed nog steeds verzadigd met zuurstof. “

Hoe hoger het CO2 gehalte, des te beter de zuurstofvoorziening

“Ten tweede zullen we wat meer CO2 inademen, het CO2 gehalte in de longen zal hierdoor wat stijgen en ons bloed zal daardoor wat extra CO2 vasthouden. Maar CO2 is juist belangrijk voor ons lichaam, het stimuleert onder andere de afgifte van zuurstof van het bloed naar de lichaamscellen. Een te laag CO2-gehalte zorgt dus juist voor een verminderde zuurstofvoorziening, en een mooi hoog gehalte zorgt voor een verbeterde zuurstofvoorziening. Grofweg 80 procent van de mensen heeft in een bepaalde mate een te laag CO2-gehalte, dus komt hier wat bij door het dragen van een mondkapje, dan is dit alleen maar mooi meegenomen. En zorgt het dus voor een betere zuurstoftoevoer naar je lichaamscellen. Voor de 20 procent mensen die al een goed CO2-gehalte heeft, is wat extra CO2 nog steeds welkom en zal de zuurstoftoevoer alleen maar verder verbeteren.

Dokter Ted van Essen bespreekt dit onderwerp in Tijd voor MAX.