Is te veel slaap ongezonder dan te weinig slaap?

7 tot 9 uur per nacht is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid slaap voor volwassenen. Het is niet bepaald gezond als u structureel minder slaapt, maar te veel slaap is ook weer niet goed. Wat is eigenlijk schadelijker, te kort of te lang slapen?

Te weinig slaap

Regelmatig slapen, volgens een vast ritme, is belangrijk voor uw gezondheid. Als u constant te kort slaapt, geeft dat zowel fysieke als mentale nadelen. U kunt bijvoorbeeld last krijgen van concentratieproblemen en veel minder sympathiek zijn voor uw directe omgeving. Obesitas, diabetes type 2, stofwisselingsproblemen, maag-darmklachten en dementie zijn aandoeningen die samen kunnen hangen met een tekort aan slaap.

Te veel slaap

Maar als u juist te veel slaapt (hypersomnie), kan dat ook een serieus probleem worden. Mensen met hypersomnie hebben een bovengemiddeld aantal uren slaap, 10 à 12 uur per dag, nodig om zich uitgerust te voelen. Maar dit betekent ook 2 tot 4 uur minder inspanning per dag, zowel fysiek als mentaal. Daardoor loopt u het risico op een verlaagde hersenactiviteit, terugval van uw spierfuncties, een verminderde bloedsomloop, hoofdpijn, gewichtstoename en een verslechterde algehele conditie. Net als bij slaaptekorten is de kans groot dat u overdag minder energiek bent. Volgens een in 21 landen uitgevoerd onderzoek kan te veel slapen – inclusief middagdutjes – zelfs het risico op hartproblemen vergroten.

Lees ook: MAX Masterclass: slaapexpert Els van der Helm over het belang van goede nachtrust

Wat is schadelijker, te veel of te weinig slaap?

Te veel en te weinig slapen, het is dus allebei niet bepaald bevorderlijk voor uw gezondheid. Volgens slaapdeskundige Mark Schadenberg kunnen verschillende aandoeningen oorzaak of gevolg zijn van te veel slaap. “Het kan een teken zijn van onderliggende gezondheidsproblemen. Als u te veel slaapt, loopt u een groter risico op hart- en vaatziekten, beroertes en diabetes dan als u te weinig slaapt”, vertelt hij aan MAX Vandaag.

Het verschil tussen beide slaapproblemen zit hem ook in de aandacht die ze krijgen. Een slaapoverschot is een minder bekend probleem dan een slaaptekort. “We focussen ons door de hectische maatschappij inderdaad op te weinig slaap. Maar steeds meer onderzoek brengt aan het licht dat te lang slapen schadelijk is.” Structureel te veel of te weinig slaap, het kan volgens Schadenberg allebei een reden zijn om bij de dokter aan te kloppen.

Lees ook: Narcolepsie

Hoe kunt u slaapproblemen voorkomen?

Een vast slaapritme is de logische remedie tegen een slaaptekort of -overschot, plus bijbehorende problemen. Uitslapen of bijslapen in het weekend kan aangenaam zijn, zeker als u net een slechte nacht achter de rug heeft. “Je ziet ook veel mensen doordeweeks slecht en te kort slapen. Ze proberen dit dan in het weekend in te halen met zo’n 10 tot 14 uur slaap”, beaamt Schadenberg. Maar anderhalf uur langer doorslapen is eigenlijk het maximum. Gemiste slaapuurtjes inhalen zorgt dus zeker niet voor een gezond slaappatroon.

Daarnaast is niet alleen het aantal uren, maar ook de kwaliteit van uw slaap van groot belang. Als u keurig 8 uur lang in bed ligt, maar niet consequent doorslaapt, rust u hier niet van uit. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als u last heeft van slaapapneu of voor de televisie in slaap valt. Minderen met alcohol en medicijnen, vaste slaaproutines en zo weinig mogelijk afleiding kunnen bijdragen aan een gezond slaapritme. Aan de andere kant: in de winter, als het veel langer donker is, is het heel normaal als u iets langer doorslaapt. Ons lichaam is geprogrammeerd om ‘aan’ te staan als het licht is. En om juist het slaaphormoon melatonine aan te maken als het donker is. Daarom slapen 65-plussers gemiddeld 40 minuten per dag langer tijdens de donkere dagen.

(Bron: Archief, Mark Schadenberg, A. Vogel, Moe van vermoeidheid, European Heart Journal, Slapen.info. Foto: Shutterstock)