Interstitiële cystitis (blaaspijnsyndroom)
Interstitiële cystitis, ook wel het blaaspijnsyndroom genoemd, is een pijnlijke chronische ontsteking van de wand van de urineblaas. De aandoening heeft veel overeenkomsten met een blaasontsteking en is daarom moeilijk vast te stellen.
Wat is het blaaspijnsyndroom?
Interstitiële cystitis is een pijnlijke chronische ontsteking van de wand van de urineblaas. Het wordt gekenmerkt door chronische, heftige pijn in de blaas die meestal vermindert door de blaas te ledigen. Naast pijn bestaan de klachten uit frequent toilet bezoek (zowel overdag als ’s nachts), pijn in de onderbuik, pijn bij het vrijen en bemoeilijkte stoelgang. De klachten lijken sterk op die van een blaasontsteking maar kenmerkend is dat er steeds steriele urine wordt gevonden. Het is een van de vele zeldzame ziektes. Hoeveel mensen hier aan lijden is niet precies bekend, maar toch zeker wel een paar duizend.
Oorzaak
Waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol: de nasleep van steeds weer terugkerende blaasontstekingen, verhoogde doorlaatbaarheid van de bekleding van de blaas, allergie voor substanties in de urine, auto-immuunziekte of blaaswandbeschadiging door vrije zuurstofradicalen.
Interstitiele cystitis is een zeer chronisch probleem met weinig mogelijkheden voor een eenvoudige en snelle genezing. Het is een dramatische ziekte voor de patiënten die eraan lijden maar ook een impopulaire patiëntencategorie voor hulpverleners. Het vaststellen van blaaspijnsyndroom komt tot stand door juist bekende oorzaken van de pijn uit te sluiten. De behandeling daarna is dan ook met name gericht op verlichting van en leren omgaan met de klachten.
Symptomen
De pijn manifesteert zich op vele manieren. Zo kan er sprake zijn van pijn in de blaas, die verergert naarmate de blaasinhoud toeneemt. Maar ook andere pijnen komen veelvuldig voor. Zoals pijn in de onderbuik die soms uitstraalt naar omliggende lichaamsdelen als rug, bekken, lies en flanken. Vrouwelijke patiënten hebben dikwijls pijnlijke steken in de vagina; mannen in de penis, testikels, scrotum en perineum.
Patiënten van beide geslachten kunnen pijn voelen in de plasbuis. Het vele plassen gaat op den duur het hele leven van een IC-patiënt beheersen. Niet alleen gaat het ‘s nachts door, waardoor de patiënt oververmoeid en geïrriteerd raakt, ook overdag is vaak moeten plassen lastig. Het huis verlaten voor werk, uitstapjes of bezoeken wordt steeds moeilijker. ‘Waar is het volgende toilet’ is een vraag die het leven in toenemende mate gaat beheersen.
Incontinentieluiers, een emmertje of opvangzak met gel in de auto om de plas op te vangen zijn niet meer dan lapmiddelen. Het zijn dikwijls de enige mogelijkheden om nog buiten te komen. IC-patiënten voelen voortdurend een pijnlijke aandrang om te plassen. Plassen verlicht de pijn en lucht op. Door de continue, pijnlijke aandrang verdwijnt de pijn echter vaak niet volledig en is de opluchting slechts zeer tijdelijk. Om de pijn voor te zijn, gaat de patiënt bij de minste aandrang plassen en zo worden de periodes tussen het toiletbezoek steeds korter.
Moeilijk vast te stellen
In het begin lijkt het op een gewone blaasontsteking. De patiënt heeft dus vaak al ettelijke antibioticakuren gehad voordat wordt doorverwezen naar de uroloog. Het stellen van de diagnose IC is over het algemeen lastig en langdurig. Een cystoscopie (het inwendig bekijken van de blaas) kan meer duidelijkheid bieden. Dat onderzoek gebeurt onder plaatselijke verdoving zodat de patiënt er weinig hinder van ondervindt. Tijdens dit onderzoek vult de uroloog één of meerdere malen de blaas. Daarbij kan hij of zij bloedingen aan de blaaswand constateren of zweertjes, de zogenoemde Zweertjes van Hunner, een kenmerkend fenomeen bij IC. Sommige patiënten blijken bij dit onderzoek een ‘normaal’ beeld te vertonen, maar krijgen na enkele vullingen van de blaas rode vlekjes op de blaaswand. Ook in die gevallen is sprake van IC.
Behandeling
Interstitiele cystitis is te behandelen met pijnstillers, blaasspoelingen, blaasoprekking, laserbehandeling, botoxinjecties of het aanleggen neo-blaas waarbij een deel blaas wordt verwijderd en vergroot met een stuk darm of er wordt een blaas gemaakt van dunne darm. De uitgang loopt via de navel. De urine wordt opgevangen in een zakje.
Dit onderwerp is behandeld in Tijd voor MAX op 20 oktober 2015.