Ingegroeide teennagel en hallux valgus

Te krap schoeisel, stoten of erfelijkheid, onze tenen kunnen erdoor te maken krijgen met de pijnlijke aandoeningen unguis incarnatus (ingegroeide teennagel) of hallux valgus (scheve teen). Dokter Ted vertelt over de oorzaken en oplossingen.

Ingegroeide teennagel: unguis incarnatus

U krijgt niet zomaar ineens een unguis incarnatus, oftewel ingegroeide teennagel. Eerst heeft de rand of de punt van de nagel dan al een tijdje gedrukt op de nagelplooi en dat geeft pijn, irritatie en soms eeltvorming. Daarna kan het gebeuren dat de punt van de nagel daadwerkelijk in de huid groeit. Uiteraard raakt de huid op die plek daardoor beschadigd en dan kunnen bacteriën binnendringen. U krijgt dan een ontsteking, waardoor de teen pijnlijk, rood en gezwollen raakt. Uiteindelijk kan er ook bloed en pus uitkomen en er kan zich ‘wild vlees’ vormen, eigenlijk een soort littekenweefsel.

Grote teen

Dit gebeurt meestal bij de grote teen. Misschien door schoeisel dat te krap zit bij de tenen en daar heeft de grote teen het meeste last van. Maar er zijn meer oorzaken voor. Als de nagel te kort is afgeknipt vouwt de omliggende huid als het ware ‘over de nagel heen’. Ook kan sprake zijn van hypertrofie: dan wordt de buitenste nagelplooi dikker door een ontsteking. Soms ontstaat het als u uw teen erg heeft gestoten aan een tafelpoot. En sommige mensen hebben van nature wat bollere nagels: die nagels hebben de neiging om in te groeien. Dat kan ook erfelijk zijn. Een ingegroeide nagel komt vaak voor bij jongeren, waarschijnlijk doordat zij nog dunnere teennagels hebben. In het algemeen kunt u het best uw nagels niet te kort afknippen en dan liefst zo recht mogelijk. En vooral niet te kleine schoenen dragen natuurlijk.

Wat is er aan te doen?

Baden in sodawater, wat veel mensen doen, lijkt niet veel te helpen. Ruime slippers dragen zorgt ervoor dat de pijn dragelijk is en de kwaal niet verergert. In het begin kan de huisarts, de pedicure of podotherapeut vaak nog ingrijpen door een watje onder de nagelpunt te plaatsen, zodat de nagelrand wat wordt opgehoogd. Of een beugeltje dat zorgt dat de nagel weer recht groeit. Ook kunt u het stukje dat problemen geeft wegknippen. Eventueel kunt u wild vlees aanstippen met helse steen, een zilvernitraatstift.

Nagelbed versmallen

Als voor hernieuwde ingroei gevreesd moet worden is het een beter idee om de nagel blijvend te versmallen, door ook het nagelbed (onder de nagelriem) te versmallen. Dat stukje van de nagel kan weg worden gesneden of gekrabd, of met een etsende vloeistof (fenol) worden vernietigd. Als het goed is groeit het verwijderde stukje nagel dan niet terug. Soms kan het nodig zijn om de halve nagel te verwijderen, dat heet een ‘wigexcisie’. De huisarts snijdt dan onder plaatselijke verdoving een driehoekje (wig) van de ingegroeide nagel weg, samen met een stukje nagelbed en nagelwal. De huid wordt daarna gehecht. Overigens komt het zelfs dan soms voor dat het probleem weer terugkomt en de nagel toch weer ingroeit.

Scheefstaande teen: hallux valgus

Naast ingroeiende nagels hebben mensen ook last van een scheve teen, met een knobbel erop. Dat noemen we hallux valgus; ‘hallux’ betekent ‘grote teen’ en ‘valgus’ wil zeggen ‘scheefstaand’. Bij hallux valgus is er sprake van een vergroeiing, waardoor de grote teen scheef gaat staan in de richting van de andere tenen. Aan de buitenkant van de grote teen ontstaat dan een flinke knobbel, die ook nog pijn gaat doen door wrijving met het schoeisel. Soms wordt de hele voorvoet pijnlijk. Het gebeurt ook wel dat de grote teen door deze scheefstand de tweede teen ernaast opzij duwt, die dan weer over teen nummer 3 heen schuift of in een kromme stand gaat staan: een zogenaamde hamerteen. Zie dan nog maar eens een geschikte schoen te vinden! Bovendien kan er artrose in de tenen ontstaan, of een slijmbeursontsteking op die bobbel (‘bunion’). Omdat de grote teen een belangrijke rol speelt bij het lopen, kunnen ook de pezen en gewrichten verzwakken.

Typische vrouwenkwaal, veroorzaakt door schoeisel

Het zijn voor het overgrote deel vrouwen die zo’n hallux valgus krijgen en daarbij is het schoeisel vaak de boosdoener. Vooral schoenen met een hoge hak of met een vernauwing bij de tenen zijn slecht, omdat ze de tenen in een onnatuurlijke houding persen. In landen waar mensen veel op blote voeten lopen komt hallux valgus vrijwel niet voor. Soms komt de aandoening door afwijkingen van de pezen en spieren van de voet, door bijvoorbeeld reuma. Soms is de strekpees van de grote teen asymmetrisch aangelegd en dan trekt de teen schuin bij aantrekken van die pees. Als dat aangeboren is, kan het lijken of een hallux valgus erfelijk is. Ook jonge mensen kunnen het dan al hebben.

Operatie

Vaak geeft een hallux valgus helemaal géén klachten; behandeling is dan medisch gezien niet nodig. Soms vinden met name vrouwen het niet mooi staan en kunnen ze geen modieuze schoenen meer dragen. Maar u moet uzelf afvragen of zo’n cosmetisch argument voldoende is voor een operatie. Dat is zeker geen kleinigheid: de meeste mensen ervaren meer pijn na de operatie dan ze verwacht hadden. Pas na 3 maanden kunt u weer gewone schoenen dragen, het herstel duurt vaak wel een jaar en het is ook goed te bedenken dat u voor lange tijd hulp moet regelen voor het schoonmaken in huis, boodschappen doen en dergelijke.

Schoeisel aanpassen

Eigenlijk is de keuze: aanpassen van de schoen aan de voet of aanpassen van de voet aan de schoen. Bij klachten kunt u eerst eens ander schoeisel proberen: minder hoog, breder, of soms orthopedisch aangepaste schoenen. Soms kunnen speciale zooltjes helpen en verder zijn er trainingen van de voetspieren en oefeningen die de klachten kunnen verminderen. Soms kan een siliconenspalkje de stand van de teen verbeteren.

Pijnlijke knobbel

Als u de voet wilt aanpassen aan de schoen, omdat de knobbel gewoon te pijnlijk is, beoordeelt een orthopedisch chirurg de mate van scheefstand. Bij een operatie wordt het middenvoets-beentje van de grote teen doorgezaagd en in rechte stand weer vastgezet met 1 of 2 schroefjes. Na ongeveer 6 weken zal de wond genezen zijn en bot en bindweefsel weer voldoende aangegroeid. In die periode is het nodig om rust te houden en met krukken te lopen. Vroeger deden zich nogal veel complicaties voor na zo’n operatie, maar tegenwoordig is dat minder vaak het geval. Toch heeft zo’n 10 procent van de patiënten kans op pijnlijke of stijve gewrichten, of ontstekingen. En helaas, ook na zo’n operatie kan de teen uiteindelijk opnieuw scheef gaan staan. Dan moet er soms wéér geopereerd worden.

Dit onderwerp bespreekt dokter Ted van Essen op dinsdag 16 oktober 2018 in Tijd voor MAX.

–

Stel uw vraag aan dokter Ted van Essen

U kunt van dinsdag 16 oktober tot woensdag 17 oktober 2018 10.00 uur hieronder vragen stellen aan dokter Ted van Essen over een ingegroeide teennagel en hallux valgus. Andere vragen worden niet beantwoord. Na woensdag 17 oktober 2018 mag u uiteraard een reactie achterlaten, maar deze wordt niet meer beantwoord. Dit betreft geen persoonlijk consult! De dokter moet u daarvoor immers goed kennen. Dokter Ted helpt u graag met algemene informatie en achtergronden bij het onderwerp dat is behandeld in Tijd voor MAX.

U moet zich eerst registreren en inloggen om uw vraag te stellen. Uw e-mailadres is niet zichtbaar voor anderen en u kunt een fictieve naam opgeven. De naam die u achterlaat is wel zichtbaar. Ter bescherming van uw privacy verzoeken wij u persoonlijke gegevens niet te vermelden in uw bijdrage.