Hoogsensitief zijn: wat houdt dat in?
Publicatiedatum: 16 november 2022
1 op de 5 mensen is hoogsensitief. Bij hoogsensitieve mensen kunnen onder andere geuren, kleuren en het licht intenser binnenkomen dan bij een gemiddeld persoon. Maar wat houdt hoogsensitief zijn nu precies in?
Kenmerken van hoogsensitiviteit
Hoogsensitiviteit is geen ziekte of stoornis, maar een aangeboren eigenschap. Wilt u weten of u misschien ook hoogsensitief bent? Psychologen Amsterdam heeft een lijst opgesteld met veel voorkomende kenmerken. Hieronder hebben wij een paar punten uitgelicht:
U(w)…
- …kunt slecht tegen drukte en lawaai, u houdt meer van rust en stilte;
- …zintuigen worden eerder geprikkeld (geluiden, geuren, licht, bewegingen, kleuren, vormen, smaken, etc.)
- …bent sneller stressgevoelig, waardoor u minder goed onder druk presteert of als u geobserveerd wordt
- …heeft meer tijd nodig om een besluit te nemen of een keuze te maken
- …heeft meer dan gemiddeld rust, orde en regelmaat nodig om in balans te blijven
Uiteraard is elk persoon weer anders. Deze lijst met kenmerken zijn slechts voorbeelden van veel voorkomende kenmerken. Als u vermoedt zelf hoogsensitief te zijn, is het altijd aan te raden om in gesprek te gaan met een therapeut die gespecialiseerd is in hoogsensitiviteit.
Prikkels
Maar hoe werkt een hoogsensitief brein? Mensen met hoogsensitiviteit, ook wel HSP’ers genoemd (‘Hoog Sensitief Persoon’), zijn mensen die meer prikkels binnenkrijgen dan normaal is. In een interview met Quest legt hoogleraar translationele neurowetenschappen Judith Homberg uit hoe dit in zijn werking gaat. Gedurende de dag komen er allerlei prikkels in ons brein, bijvoorbeeld via onze ogen en oren. Sommige prikkels worden wel bewust geregistreerd door het brein, andere weer niet. De balans die hierdoor ontstaat, zorgt ervoor dat we niet “gek worden”, zoals Homberg het omschrijft. Ook de prikkels die we wel bewust opnemen worden dankzij een ‘filter’ niet allemaal even aandachtig verwerkt door het brein.
Overprikkeling
Bij hoogsensitieve mensen laat die filter meer door dan bij ‘gewone’ mensen. Hierdoor ontvangt het brein niet per se meer prikkels, maar merkt het brein er wel meer van. Geluiden, geuren, licht en aanrakingen komen daardoor ook harder binnen. Dit geldt ook voor interne prikkels zoals gevoelens en gedachten. Opeens kan alles belangrijk lijken, waardoor het brein het niet meer lukt om alle gegevens te analyseren. Wanneer dit gebeurt, kunt u ‘overprikkeld’ raken. Dit veroorzaakt mogelijk stress en kan zeer overweldigend zijn.
Overprikkeling kan kortdurend en langdurend zijn. Kortdurende overprikkeling kunt u bijvoorbeeld hebben na een vermoeiende reis, in volle winkelstraten of na een druk feest. Bij langdurende overprikkeling bent u op lange termijn te veel blootgesteld aan prikkels. Hierdoor kan uw hele systeem overbelast raken. U kunt dan last krijgen van bijvoorbeeld burn-outklachten, chronische vermoeidheid, angstklachten of depressie.
Wat kunt u doen?
Hoogsensitief is dus een aangeboren eigenschap. Dit betekent dat u er niet vanaf kan komen, maar u kunt er wel mee leren leven. Voor sommige mensen gaat dit makkelijker dan voor anderen. Wij hebben wat tips voor u verzameld om u op weg te helpen.
Grenzen stellen
Hoogsensitieve mensen zijn sneller geneigd om veel dingen toe te staan en te accepteren. Veel mensen zullen niet doorhebben wanneer ze te veel van iemand vragen. Wanneer de grens dan wordt overschreden, terwijl u deze prikkels er eigenlijk niet bij kon hebben, kan dit voor oververmoeidheid en overprikkeling zorgen. Een tip is dus om uw eigen grenzen goed op te stellen, zodat u de touwtjes zelf in handen heeft.
Luister goed naar uw lichaam
Door overprikkeling kunt u ook last krijgen van fysieke stressklachten als hoofdpijn en trillingen. Als u merkt dat u last krijgt van stressklachten kan dit namelijk een teken van uw lichaam zijn dat u het rustiger aan moet doen. Door uw lichaam goed in de gaten te houden kunt u overprikkeling op tijd opmerken en voorkomen dat het erger wordt.
Rust behouden
Rommelige, stressvolle omgevingen zorgen voor meer prikkels. Door dit soort omgevingen te vermijden en, waar nodig, rustmomenten in te plannen kunt u de rust behouden. Draag bijvoorbeeld een koptelefoon als u last heeft van luide geluiden, of een zonnebril in het geval van licht. Ook activiteiten zoals wandelingen of fietstochten in de natuur, waarbij u uzelf even kunt terugtrekken, zijn handig om te ontprikkelen.
(Bron: Quest, Libelle, HSP Praktijk, Psychologen Amsterdam en Psychologie Magazine. Foto: Shutterstock)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
In deze opsomming miss ik het gevoeliger reageren op medicijnen. Ik heb meestal maar een fractie nodig van de normale doseringen. Bij gebruik van de gebruikelijke dosis bloedverdunner moet ik mij in het gezondheidscentrum laten verbinden, als ik me met het keukenmesje schamp.
Dat is heel bijzonder, ik kan niets verdragen want het is vaak al veel te veel. INderdaad ook die bloedverdunners, die gebruik ik dus niet. En bijvoorbeeld de pijnstiller naproxine, daar neem ik maar 125 mg van. Is voor mij meer dan voldoende. De opiaten kan ik helemaal vergeten. Ik reageer daar heel gek op. En wat hoogsensitieve mensen ook hebben, ze voelen meteen de sfeer van iets aan. Kan heel lastig zijn.
Men gelooft je gewoon niet ook al geef je het aan. Ik heb net een cataract operatie gehad en bij het preventief druppelen 25 minuten met beide armen in de lucht gelegen om twee grote plafonnières uit mijn zicht te blokkeren. Pas na 25 minuten kwam er een op-assistentie die gewoon meteen die lampen uitdeed. Iets oudere vrouw die het herkende. Enfin, nu dus zelf druppelen thuis… en elke keer mijn arm spieren voelen
Ook ík reageer anders op medicijnen, zie reactie Ulla 18 nov. Maar er ontbreekt nóg iets in de opsomming en de tips: de invloed van elektrosmog. Ik blijk (over)gevoelig voor ‘stroom en straling’. Dat is allemaal meetbaar én op te lossen als er aandacht voor is. Maar voor reguliere artsen is dit een onbekend gebied en leidt tot de diagnose SOLK: Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten.
Goed dat hier eens aandacht aan wordt gegeven. Veel mensen denken bij hooggevoeligheid dat je een pieperd bent. Je moet gewoon wat flinker doen, hoor je dan. En dat helpt dus helemaal niet. Je brein zit gewoon eerder vol en je lijf reageert daar weer op. Eerder een grens trekken hoe vervelend dat soms kan zijn, omdat je weer eerder weggaat op een verjaardag of weer bedankt voor een feestje of helemaal niet van winkelen houdt. Ik vind wel dat er weinig begrip is, je al snel een etiket opgeplakt krijgt.