Hoe zit het? Wat is de vijfde ziekte?
Publicatiedatum: 18 juni 2024
Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: wat is de vijfde ziekte?
Wat is de vijfde ziekte en wat zijn de symptomen?
De vijfde ziekte (erythema infectiosum) is een besmettelijke ziekte, veroorzaakt door het humaan parvovirus B19. Mensen, vooral jonge kinderen, kunnen het virus overdragen door te hoezen of te niezen. Niet iedereen krijgt klachten na een besmetting. Wel kunnen kinderen lichte koorts en jeuk hebben, terwijl volwassenen mogelijk last krijgen van hun gewrichten, in de vorm van stijve handen en voeten. De meest duidelijke symptomen zijn de rode vlekjes in het gezicht en op het lichaam, die met name kinderen kunnen krijgen. Niet iedereen die besmet is met het virus, wordt ziek.
Waar komt de naam precies vandaan?
De naam ‘vijfde ziekte’ is misschien opvallend, maar heeft geen bijzondere ontstaansgeschiedenis. Het is simpelweg ziekte nummer 5 op een oude lijst met 6 veelvoorkomende vlekjesziekten. De nummers 1 tot 4 op de lijst – mazelen, roodvonk, rodehond en de ziekte van Filatov-Dukes – staan ook bekend als 1e, 2e, 3e en 4e ziekte. Daarna volgt dus vijfde ziekte, gevolgd door de zogeheten zesde ziekte (exanthema subitum).
Waarom komt de vijfde ziekte steeds vaker voor?
In juni 2024 constateert onderzoeksinstituut Nivel een opmerkelijke toename van besmettingen met de vijfde ziekte. Volgens hoogleraar verloskunde Monique Haak, verbonden aan het Leids Universitair Medisch Centrum, is dit een overblijfsel uit de coronajaren. In de anderhalvemetersamenleving van toen is het onderlinge contact flink beperkt en geldt er een mondkapjesplicht, om de overdracht van het coronavirus te voorkomen.
Maar dat betekent ook dat het parvovirus B19 minder vaak voorkomt. Daardoor bouwen mensen minder antistoffen op, die ze normaal gesproken wel opbouwen na een besmetting met het parvovirus. “Nu het normale leven weer zijn gang krijgt, grijpt het virus weer om zich heen en zijn er veel meer besmette kinderen”, legt Haak uit, in gesprek met Trouw. “En omdat 30 procent van de zwangere vrouwen geen antistoffen heeft, is de kans op een infectie voor hen groter dan voorheen.”
Wie zijn het meest vatbaar voor de vijfde ziekte?
Voor zwangere vrouwen zijn er inderdaad gezondheidsrisico’s. Vooral in de 1e 20 weken van de zwangerschap kan het parvovirus voor gezondheidsproblemen bij het ongeboren kind zorgen. Als een zwangere vrouw in contact komt met een kind dat de vijfde ziekte heeft, dient ze een huisarts of verloskundige te bezoeken. Een echoscopie kan ook uitwijzen of de foetus is besmet met het virus.
Verder kunnen kinderen dus vlekjes op de huid krijgen, maar zij worden over het algemeen niet heel ziek. Voor ouderen zijn er geen bijzondere gezondheidsrisico’s, wel voor degenen die sowieso al een verminderde weerstand hebben. Wie sikkelcelziekte of een ander soort bloedarmoede heeft, loopt het risico om ziek te worden na een besmetting. Overigens is er ook een ander besmettelijk parvovirus, waar honden en katten ziek van kunnen worden. Dit virus kan dan weer niet overspringen op mensen.
Hoe kunt u besmetting voorkomen?
Wie eenmaal is besmet met het parvovirus B19, herstelt vanzelf weer. Diegene maakt antistoffen aan en kan niet opnieuw ziek worden, benadrukt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Een vaccin is er niet, maar u kunt besmetting voorkomen door uw handen goed te wassen en in uw elleboog te hoesten.
(Bron: RIVM, Trouw, NOS, Nivel, Thuisarts, Drs. Leenarts, Dierenarts Frank. Foto: Shutterstock)
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Ik vind dit een interessant artikeltje. Alleen is het jammer dat er taalfouten in staan. Een Latijnse naam van een pathogeen begint met een hoofdletter en wordt over het algemeen ook cursief geschreven. Dus Erythema infectiosum en Exanthema subitum. Het zijn tenslotte eigennamen.