Hoe zit het? Wanneer kunnen we een vaccin tegen corona verwachten?

Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: Wanneer kunnen we een vaccin tegen corona verwachten?

Wanneer?

Dagelijks wordt er in de wereldpers gespeculeerd over een vaccin tegen het coronavirus. Zo zouden verschillende vaccins goede resultaten laten zien en zijn er zelfs 4 al in de 3e en laatste testfase beland. Impliceren deze hoopvolle berichten dat wij nog dit jaar een vaccin kunnen verwachten, of moeten we echt nog wat langer geduld hebben? Oftewel: wanneer kunnen we een vaccin tegen corona verwachten?

3 fases

Wereldwijd wordt er aan meer dan 140 coronavaccins gewerkt. Zo’n vaccin is er uiteraard niet zomaar. Eerst moet het 3 fases succesvol doorlopen voordat het op kleine en vervolgens op grote schaal gebruikt kan worden. Het Nederlandse gezondheidsinstituut RIVM legt op de eigen website uit hoe de 3 fases eruit zien:

• Fase 1: Bij gezonde vrijwilligers wordt gekeken of het vaccin veilig is en welke dosering (hoeveelheid) het beste werkt.
• Fase 2: Bij doelgroepen die het vaccin zullen ontvangen, wordt gekeken welke dosering (hoeveelheid) het beste werkt en hoe goed het afweersysteem erop reageert.
• Fase 3: In een nog grotere groep van wel duizenden personen wordt gekeken hoe goed het vaccin werkt om COVID-19 te voorkomen. Mensen die het vaccin wel krijgen worden dan vergeleken met mensen die het vaccin niet kregen.

Tijdrovend

Het doorlopen van deze 3 fases kost normaal gesproken veel tijd. Elke fase neemt maanden in beslag, omdat het testen natuurlijk wel nauwkeurig moet gebeuren. Vervolgens moet het vaccin ook nog goedgekeurd worden door het College voor de Beoordeling van Geneesmiddelen, wat ook weer maanden duurt. Uiteraard zijn de omstandigheden dit keer wel uitzonderlijk, waardoor er hard wordt gewerkt om het proces iets te versnellen. Zo werken farmaceuten bijvoorbeeld aan 2 fases tegelijk

Geen zekerheid

Ondanks alle haast zal het volgens experts toch nog een tijd duren voordat iedereen ter wereld het toegediend krijgt. Zo is het nog helemaal niet zeker dat de vaccins die nu in fase 3 zitten deze fase ook allemaal even succesvol voltooien. Ben van der Zeijst, emiritus hoogleraar op het gebied van vaccinaties aan de universiteit Leiden, zegt er dit over tegen RTL Nieuws: “De fase 3-studies moeten er qua veiligheid en bescherming goed uitkomen en het is best mogelijk dat er tegen die tijd vaccins zijn die het beter doen.” Het is dus nog lang niet zeker dat 1 van de 4 vaccins die zich nu in fase 3 bevinden straks ook hét coronavaccin zal worden.

Productie

Ook is het niet zo dat een succesvol vaccin meteen voor iedereen beschikbaar is. Vermoedelijk gaan mensen uit bepaalde kwetsbare groepen voor, waardoor anderen langer zullen moeten wachten. Ook is de productie nog een vertragende factor. “Dat moet gebeuren in fabrieken die nu nog gebouwd of verbouwd moeten worden”, zegt van der Zeijst. “Dat duurt normaal jaren, maar zal nu enorm versneld worden.”

2021

Ondanks dat alles sneller gaat dan normaal, verwacht Van der Zeijst niet dat er voor eind 2021 een coronavaccin voor iedereen beschikbaar is. Ook andere experts denken er zo over. “Als het allemaal snel gaat, hebben we tegen de zomer of herfst volgend jaar een vaccin. Sneller kan helaas niet”, aldus Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, tegen RTL.

Mike Ryan, hoofd van het zogenoemde noodgevallen programma van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, denkt dat 2021 ook een goede richtlijn is. “De eerste mensen zullen aan het begin van 2021 worden ingeënt”, aldus Ryan tijdens een social media-evenement op de Facebook-pagina van de WHO.

Coronavaccin dashboard

Als u op de hoogte wil blijven van het laatste nieuws rondom het coronavaccin, dan kunt u het coronavaccin dashboard van de Amerikaanse krant The New York Times in de gaten houden. Deze pagina wordt geregeld bijgewerkt en laat zien hoe ver welke vaccins in de ontwikkeling zijn. Alles is uiteraard wel in het Engels.

Conclusie

Het coronavaccin lijkt dichtbij omdat inmiddels 4 vaccins zich in de laatste fase bevinden. Toch kan het nog wel even duren voordat iedereen op de wereld het coronavaccin toegediend kan krijgen. Allereerst moeten de fase 3-studies succesvol worden afgerond, iets wat nog maanden kan duren. Daarnaast moet het vaccin worden goedgekeurd én moet het in zeer grote getale geproduceerd worden. Dit alles kost veel tijd, waardoor de in dit stuk opgevoerde experts denken dat het nog tot 2021 kan duren voordat het vaccin voor iedereen beschikbaar is.

(bron: New York Times, WHO, RIVM, archief, RTL Nieuws)