Hoe zit het? Waarom speelt het Nederlands elftal in oranje shirts?
Publicatiedatum: 18 maart 2025
Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: waarom speelt het Nederlands elftal in oranje shirts?
1988: wij houden van Oranje
“Nederland oh Nederland, jij bent een kampioen. Wij houden van Oranje, om zijn daden en zijn doen.” Bijna heel Nederland zingt het in 1988 met André Hazes mee, na het gewonnen EK in West-Duitsland. Het is de eerste en laatste keer dat het Nederlands elftal een groot voetbaltoernooi wint. 14 jaar daarvoor, tijdens het WK van 1974 in West-Duitsland, trekken de meegereisde supporters voor het eerst massaal oranje shirts aan. Het is in feite de geboorte van het Oranjelegioen, dat op elk groot voetbaltoernooi de show steelt (als het Nederlands elftal meedoet tenminste). In de zomer van 2024 is er wederom een EK in Duitsland, opgeluisterd door ontelbaar veel feestende fans in oranje shirts.
1905: het Nederlands elftal in het wit
Kortom, het Nederlands elftal en de kleur oranje zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Maar dat is zeker nog niet het geval op 30 april 1905, als Nederland zijn allereerste officiële voetbalinterland speelt. België is de tegenstander en de Nederlandse internationals spelen in witte shirts met een diagonale rood-wit-blauwe baan.
Ruim 100 jaar later heeft Nederland overigens in een retrovariant van ditzelfde shirt gespeeld. Dat is het reservetenue tijdens het WK van 2006 (ook al in Duitsland), waar voetballiefhebbers overigens geen fijne herinneringen aan bewaren. De tweede ronde van het toernooi blijkt het eindstation voor de Nederlanders in het wit, na een ongekende schoppartij tegen Portugal met liefst 16 gele en 4 rode kaarten.
1907: voor het eerst in het oranje
Terug naar het prille begin van het Nederlands elftal. Want de eerste vermelding van een voetbalinterland met oranje shirts dateert van 1907. In de daaraan voorafgaande jaren heeft het Nederlands elftal verschillende kleuren shirts uitgeprobeerd. Nu wordt er gekozen voor een unieke kleur, die niet te veel lijkt op dat van de bestaande clubteams: oranje dus. Nederland speelt opnieuw tegen België en wint met 3-1 na verlenging. “Het effect van dit costuum, bij den eersten aanblik niet al te schitterend, was in het veld niet onaardig”, concludeert een gematigd enthousiaste verslaggever van Het Sportblad.
Maar dit oranje shirt wordt in de loop der jaren wel een blijvertje. In feite is het een traditie die al ruim 100 jaar wordt gerespecteerd. Want in de statuten van voetbalbond KNVB is niet vastgelegd dat het nationale voetbalteam in oranje shirts moet spelen. Deze oranje shirts zijn van oudsher uiteraard een verwijzing naar het koningshuis. En het nationale elftal wordt uiteindelijk ook omarmd door de Oranjes, die aanvankelijk nog weinig moeten hebben van de voetbalsport. Koningin Wilhelmina bezoekt in 1921 voor het eerst een voetbalwedstrijd. Haar achterkleinzoon Willem-Alexander is samen met koningin Máxima vaste gast bij grote sportwedstrijden, waaronder de interlands van Oranje.
2025: Oranje in de Nations League en op weg naar het WK 2026
Het Nederlands elftal komt in maart 2025 weer in actie, in de Nations League-kwartfinales tegen Spanje. Op donderdag 20 maart speelt Nederland, uiteraard in oranje shirts, een thuiswedstrijd in de Rotterdamse Kuip. 3 dagen later is de returnwedstrijd in Valencia. Blijkt Oranje na zondag 23 maart 2025 de winnaar van dit tweeluik? Dan gaat het door naar de halve finales van de Nations League en speelt het begin juni tegen Frankrijk of Kroatië.
De uitkomst van dit tweeluik tegen de Spanjaarden heeft bovendien invloed op de kwalificatie voor het WK 2026, die in de loop van 2025 van start gaat. De verliezer van het tweeluik Nederland-Spanje belandt in een kwalificatiepoule van 5 landen, samen met Polen, Finland, Litouwen en Malta. Wint Oranje van Spanje, dan zit het met Turkije, Georgië en Bulgarije in een kwalificatiepoule van 4. De nummer 1 van elke kwalificatiepoule gaat vervolgens rechtstreeks naar het WK van 2026, dat in de Verenigde Staten, Mexico en Canada plaatsvindt. Wordt Nederland 2e in zijn kwalificatiepoule, dan moet het play-offs spelen, om alsnog het WK te halen.
(Bron: Algemeen Dagblad, Sportgeschiedenis.nl, UEFA, NOS. Hoofdfoto: Robin van Lonkhuijsen/ANP. Foto in het artikel: Ed Oudenaarden/ANP)
