Hoe zit het? Functioneert ons lichaam minder door een slechte luchtkwaliteit?
Publicatiedatum: 28 maart 2023
Ogenschijnlijk simpele vragen zijn vaak het moeilijkst om te beantwoorden. In de rubriek Hoe zit het? proberen wij elke week het antwoord te vinden op zulke vraagstukken. Deze keer: functioneert ons lichaam minder door een slechte luchtkwaliteit?
Hoe is de luchtkwaliteit in Nederland?
Fijnstof, stikstofdioxide en ozon zijn stoffen in de lucht die luchtvervuiling kunnen veroorzaken. Als uw longen deze stoffen binnenkrijgen, wordt zuurstof opnemen moeilijker en kan dit diverse schadelijke gevolgen hebben. De uitstoot komt in veel gevallen door landbouw, industrie en uitlaatgassen in het verkeer. Maar ook houtkachels en grote open vuren, zoals de traditionele paasvuren in Overijssel, kunnen bijdragen aan een verminderde luchtkwaliteit. In vergelijking met andere Europese landen heeft Nederland een grofweg gemiddelde concentratie aan fijnstof en stikstofdioxide in de lucht. “Met sommige stoffen zit Nederland duidelijk bij de schoonste helft. Met andere stoffen zitten we op de helft. En met 1 stof zitten we aan de vuilere kant”, legt Joost Wesseling, senior onderzoeker bij het RIVM, uit aan MAX Vandaag. “Maar we zitten op geen enkel moment in de regio dat je zegt: wij zijn het vuilste jongetje van de klas.”
De algehele luchtkwaliteit in Nederland is lastig om in 1 getal samen te vatten. Zo zijn er grote verschillen in Nederland, tussen bijvoorbeeld Schiermonnikoog en Rotterdam. Hoe het met de luchtkwaliteit in uw woonplaats is gesteld, kunt u bekijken via het overheidsinitiatief Atlas Leefomgeving. Met 1 druk op de knop ziet u, onder meer, de hoeveelheid fijnstof en stikstofdioxide in de lucht op uw adres. Gedetailleerdere cijfers ziet u op Luchtmeetnet. Via de Europese Luchtkwaliteit Index (Engelstalig) vindt u bovendien de actuele luchtkwaliteit van ongeveer 50 meetstations. Deze staan verspreid over heel Nederland, van Philippine (Zeeuws-Vlaanderen) tot natuurgebied Kollumerwaard (Friesland). Bovendien vindt u op deze kaart de luchtkwaliteit in andere Europese landen, van IJsland tot Finland en van Griekenland tot Andorra.
Wat voor invloed heeft luchtkwaliteit op uw denkvermogen?
Niet alleen buiten, maar ook binnenshuis is een goede luchtkwaliteit van belang. Begin 2023 verschijnt een opvallend Amerikaans onderzoek, dat ingaat op de luchtkwaliteit tijdens schaakwedstrijden. Hoe slechter de luchtkwaliteit waarin ze spelen, hoe meer fouten de schakers maken. Volgens de onderzoekers is de luchtkwaliteit dus een belangrijke factor op momenten dat u intensief na moet denken. Niet voor niets is het Noorse bedrijf Airthings, producent van luchtkwaliteitsmeters, een belangrijke sponsor in de schaaksport geworden. Het grootste schaaktoernooi van Nederland is overigens het Tata Steel Chess Tournament in Wijk aan Zee, letterlijk onder de rook van de Hoogovens.
Welke gevolgen kan een slechte luchtkwaliteit nog meer hebben?
Langdurige blootstelling aan fijnstof en andere schadelijke stoffen kan uw levensverwachting met een jaar verkleinen. Dat stellen Universiteit van Nederland en de GGD van Noord-Brabant. De kans op longaandoeningen als astma, bronchitis, COPD en op hart- en vaatziekten hangt ook samen met luchtverontreiniging. Bedenk daarbij dat de luchtkwaliteit in huis altijd lager is dan de luchtkwaliteit buiten. En dat we 90 procent van onze tijd binnen doorbrengen. In dit artikel leggen we uit hoe belangrijk het is om regelmatig buiten te komen en uw woning te ventileren.
Veel Nederlanders zijn zich bovendien niet bewust van het belang van luchtkwaliteit in huis, concludeert Nationale-Nederlanden na eigen onderzoek. Zogeheten vluchtige organische stoffen, zoals schoonmaakmiddelen en luchtverfrissers, kunnen bijvoorbeeld binnenshuis verdampen, met alle gevolgen van dien. Volgens het Longfonds kan ongezonde binnenlucht u een droge keel en ogen of een verstopte neus bezorgen. Ook hoofdpijn, vermoeidheid of benauwdheid kunnen een gevolg van een slechte luchtkwaliteit zijn.
Want kunt u doen om meer schone lucht binnen te krijgen?
De luchtkwaliteit binnenshuis is een onderbelicht probleem en u kunt er zowel fysiek als mentaal last van krijgen. Een goede ventilatie in uw woning is dan ook van groot belang. Bij het koken, zeker als u nog een gasfornuis gebruikt, komt de meeste fijnstof vrij. Zorg dat u de afzuigkap zo lang mogelijk aan laat staan en dat u de gaspitten gebruikt die het dichtst bij de muur staan. Zo voorkomt u dat de kookdampen langdurig in uw woning blijven hangen. En het kan zeker geen kwaad om tussen 11.00 en 15.00 uur minstens een kwartier lang buiten te zijn, mits dat voor u fysiek mogelijk is natuurlijk. U komt in de buitenlucht, die (meestal) schoner is dan de lucht in huis. Maar u maakt ook vitamine D aan en u blijft in beweging.
(Bron: Archief, RIVM, RTL Nieuws, The Guardian, Universiteit van Nederland, Kassa, Metro, Nationale-Nederlanden, Longfonds, European Environment Agency, Atlas Leefomgeving, Luchtmeetnet.nl, Omroep Brabant. Foto: Shutterstock)
