Hoe vieren we kerst dit jaar? De kleine kring is groter dan u denkt

Het hoge woord is eruit: we mogen met drie volwassenen per dag samen zijn tijdens kerst. Een versoepeling zit er met deze besmettingscijfers niet in, mogelijk zelfs nog strengere maatregelen. Wie zitten er straks aan het kerstdiner? En hoe moet dat met kinderen die op kamers wonen of oma die alleen is?

Kerst in kleine kring

De cijfers liegen er niet om. Dagelijks lopen de coronabesmettingen op en naar verwachting zullen ziekenhuizen dit snel merken in het aantal ziekenhuisopnames. Met de feestdagen voor de deur zit een versoepeling er voorlopig niet in. Het wordt een sobere kerst dus, eentje die naadloos aansluit bij het coronajaar, 2020. Met maximaal 3 volwassenen per dag, 1,5 meter afstand en gesloten horeca. Premier Mark Rutte sluit niet uit dat er vóór de Kerst nog strengere maatregelen komen. Dit is afhankelijk van het aantal besmettingen de komende tijd.

Samen aan het kerstdiner

Maar hoe ziet kerst in kleine kring eruit? Misschien wel zoals bij de familie Max. 2 studerende kinderen die thuiskomen met kerst. Het gezin, ouders, de 2 kinderen en opa en oma zitten met elkaar aan het kerstdiner. Dan schuiven er nog eens 2 familieleden aan. Hiermee houden ze zich niet aan de regels van het kabinet, maar niemand heeft klachten. Dus dat moet kunnen vindt het gezin. Het kleine gezelschap telt inmiddels 8 volwassenen aan één tafel. En 6 verschillende huishoudens, ieder met een eigen sociale bubbel. De kinderen wonen samen met andere studenten, de ouders en familieleden hebben hun eigen contacten en ook opa en oma zien af en toe wat mensen. Al zijn ze erg voorzichtig. Hoe groot wordt de bubbel deze familie dan uiteindelijk?

Eerst besmet, pas later klachten

Volgens Nynke Nutma, arts infectiebestrijding bij het RIVM, kunnen mensen die geïnfecteerd zijn met het coronavirus 1 of 2 dagen voordat ze klachten hebben al besmettelijk zijn. En juist daar zit een groot risico tijdens de feestdagen. “Mensen weten soms niet dat ze besmet zijn of besmettelijk kunnen zijn omdat ze nog geen klachten hebben. Anders zou het ook veel makkelijker zijn om het virus te bestrijden. Je gaat er vanuit dat wie klachten heeft thuis blijft, en dus de mensen die je ontmoet, niet besmet zijn”. Maar dat is altijd een aanname.

Kruisbestuiving van contacten

Het risico van kerst zit hem vooral in het aantal contactmomenten waarin verschillende huishoudens elkaar ontmoeten. Als we allemaal in quarantaine gaan voordat verschillende huishoudens elkaar zien, kan het meevallen. Maar wie doet dat? De praktijk is dat iedereen een stukje van zijn eigen bubbel meeneemt naar het kerstdiner. De volgende dag zitten we dan weer aan een ander kerstdiner in een ander huishouden. En houden we daar allemaal 1,5 meter afstand van elkaar? Waarschijnlijk niet, want dat is aan tafel best lastig. Zeker als we gezellig wat wijntjes drinken en losser worden. Hoeveel mensen dan uiteindelijk met elkaar in contact komen wordt duidelijker in deze video.

Besmettingen privésfeer

Volgens cijfers uit het bron- en contactonderzoek van de GGD vinden de meeste besmettingen in de privésfeer plaats. Thuis dus, daar waar mensen elkaar opzoeken en weinig afstand bewaren. In het AD vertelt wiskundige Martin Bootsma dat kerst invloed kan hebben op het reproductiegetal. Dat is het getal dat aangeeft hoeveel mensen er worden besmet door één persoon. Nu staat dat getal op 1, maar door de contactmomenten tijdens kerst, kan dat oplopen naar 2. Het aantal besmettingen kan daardoor verdubbelen. In plaats van 6000 besmettingen per dag, gaan we dan naar 12.000 besmettingen. Maar bij 10.000 besmettingen komt de zorg al in de problemen, vertelt Bootsma. Tijdens de feestdagen kan het dus goed mis gaan.

Lastig te overzien

Ook al houdt u zich aan de regels van het kabinet, het is lastig om te overzien hoe groot de sociale bubbel van uw contacten is. Met hoeveel mensen heeft u dagelijks contact? En hoeveel contacten hebben uw kinderen? Nutma: “Je kijkt vaak alleen maar naar je eigen contacten. Je realiseert je niet dat je kind die op kamers woont, misschien ook een kerstviering heeft gehad in haar eigen huis. En dan is er veel dat buiten beeld blijft.”

Dit onderwerp wordt op 11 december 2020 besproken in Meldpunt.