Hoe lang blijven we besmettelijk en meer vragen over corona

Er is steeds meer bekend over het coronavirus, maar er zijn ook nog veel vragen. Want hoe zit het bijvoorbeeld met de besmettelijkheid? We leggen de vraag voor aan dokter Ted van Essen. 

Welke richtlijnen gelden er in Nederland voor coronapatiënten?

“In Nederland stuurt de GGD coronapatiënten een brief waarin staat dat ze na 7 dagen isolatie en 24 uur zonder coronaklachten weer naar buiten kunnen zonder anderen te besmetten. In het buitenland zijn deze regels mogelijk anders, dus mocht u hier besmet raken met het virus dan is het verstandig om de daar geledende richtlijnen op te volgen.”

Maar wat is ‘klachtenvrij’ precies?

“Volgens de ene GGD is zo nu en dan een kuchje niet erg, volgens de andere moet je dan nog binnenblijven. De RIVM-richtlijn zegt het zo: acute Covid-19-klachten als koorts, diarree, spierpijn, keelpijn, benauwdheid en neusverkoudheid wijzen erop dat het virus nog door het lichaam raast. Wie daar geen last meer van heeft zou dan de deur uit mogen. Andere symptomen zoals vermoeidheid en reuk- en smaakverlies hebben meer hersteltijd nodig, ook als het virus al weg is, en daarom hoef je bij dat soort restklachten niet langer binnen te blijven.”

Zijn er nog andere factoren die een rol spelen?

“Zeker, want wat ook een rol speelt is je fysieke conditie: als je aan astma lijdt en altijd wel een beetje hoest is een kuchje geen reden om in isolatie te blijven, maar het advies is juist weer strenger voor mensen met een zwakkere weerstand: die doen er langer over om het virus weg te werken en tegen hen zeggen de GGD-en dan ook dat ze minstens 14 dagen in isolatie moeten blijven. Even voor de duidelijkheid: nóg een keer naar de teststraat gaan vanwege dat laatste kuchje heeft geen zin, want de test slaat aan op elk restje virus dat nog in je lichaam rondwaart, ook deeltjes die door de afweer al onschadelijk zijn gemaakt.”

Vanaf welk moment zijn we besmettelijk voor anderen?

“Uit bron- en contactonderzoek blijkt dat besmettingen kunnen plaatsvinden vóór iemand symptomen vertoont en inmiddels is dit ook bewezen middels wetenschappelijk onderzoek. Uit onderzoek blijkt ook dat zodra iemand geïnfecteerd raakt, het virus zo snel mogelijk begint te vermenigvuldigen tot het na enkele dagen vóór de symptomen besmettelijke niveaus bereikt. Juist omdat de besmettelijkheid zo snel piekt zodra er klachten opduiken, moeten mensen zo snel mogelijk naar de teststraat zodra ze een teken van klachten opmerken. Ook de WHO tast nog in het duister over hoe het precies zit met de besmettelijkheid vóór de symptoomperiode.”

En hoe zit dat met wie thuis uitziekt?

“Ook waar de staart van de besmettelijke periode precies eindigt voor thuis uitziekenden is lange tijd een openstaande vraag geweest. De bekendste studie daarover (een Duits onderzoek) stamt alweer uit april. Van de slechts 9 proefpersonen bleef een enkeling tot wel 10 dagen besmettelijk, maar vanwege het kleine deelnemersaantal kon dat een toevallige uitschieter zijn. Een nieuw Brits onderzoek lijkt te bevestigen dat veel mensen langer dan een week na de eerste klachten infectieuze virusdeeltjes verspreiden, ook als ze slechts mild ziek zijn. Op de 8ste dag – het eerste moment waarop mensen volgens de RIVM-richtlijn uit isolatie mogen – ademt bijna 14 procent nog besmettelijke virusdeeltjes uit. Dat wil zeggen: virus dat in het laboratorium gekweekte cellen kan infecteren. Maar een laboratoriumsituatie zegt niet alles over hoe een overdracht tussen mensen eraan toe gaat.

Inmiddels is bekend en door het RIVM bevestigd dat er meerdere mensen voor de 2e keer besmet zijn geraakt. Hoe zorgelijk is dit?

“Van een officiële herbesmetting wordt gesproken wanneer het RNA, een genetische code die uniek is voor een infectie, verschilt met die van een eerdere besmetting. Dan is uitgesloten dat de virusdeeltjes een overblijfsel zijn van een eerdere besmetting. Op zich is het bekend dat luchtweginfecties 2 keer of vaker kunnen toeslaan en dat je daartegen niet levenslang beschermd bent, dus dat dat ook bij Covid-19 gebeurt is niet heel vreemd.”

Bouwen coronapatiënten immuniteit op?

“Tot nu toe lijkt het erop dat een herbesmetting vrij uitzonderlijk is. Maar het zou kunnen betekenen dat het coronavirus zich wat dat betreft gedraagt als de gewone verkoudheidsvirussen die circuleren, en het mogelijk onder de bevolking zal blijven circuleren ondanks kudde-immuniteit als gevolg van besmettingen. Onderzoekers denken dat herinfecties milder zouden kunnen verlopen dan eerste infecties. Eerder is iets soortgelijks geconstateerd bij onderzoek bij resusapen. Eerst lijkt er op dat het overgrote deel van de coronapatiënten wel degelijk een zekere immuniteit opbouwt,  maar inmiddels is gebleken dat dit lang niet altijd het geval is.Vaccineren is dus noodzakelijk.”

Dokter Ted van Essen heeft dit onderwerp op maandag 7 september 2020 besproken in Tijd voor MAX.