Hier kunt u het prikkelbare darm syndroom (PDS) aan herkennen en dit is eraan te doen

Zo’n 10 procent van alle Nederlanders heeft het prikkelbare darm syndroom (PDS). Wie ermee kampt, krijgt te maken met uiteenlopende klachten. Meestal is niet te achterhalen wat de oorzaak is, maar er zijn wel mogelijkheden om de klachten te verminderen.

Hoe uit het prikkelbare darm syndroom zich?

Mensen die last hebben van het prikkelbare darm syndroom (PDS) hebben regelmatig buikklachten en problemen met de ontlasting. De klachten kunnen variëren van een opgeblazen gevoel in de buik tot buikkrampen en een onregelmatige ontlasting. Behalve deze klachten kan PDS ook vermoeidheid, klachten na het eten en zelfs rugpijn of spier- en gewrichtsklachten veroorzaken. De klachten zijn niet eenduidig en verschillen per persoon. Ook het verloop is moeilijk te voorspellen. Hoewel de symptomen heel erg vervelend kunnen zijn, is het goed om te weten dat PDS niet gevaarlijk is en er geen grotere kans is om ernstige darmziektes te krijgen.

Hoe ontstaat het prikkelbare darm syndroom?

Het lastige van het prikkelbare darm syndroom is dat er niet altijd een aanwijsbare oorzaak voor te vinden is. De darmen lijken bij PDS extra gevoelig en alert te reageren op de signalen van de hersenen en ze maken te veel of juist te weinig bewegingen. Wel is duidelijk dat vrouwen er 2 keer zo vaak mee te maken hebben dan mannen en er zijn indicaties dat erfelijkheid een rol speelt. Daarnaast blijkt het soms te ontstaan na buikgriep of een andere bacteriële infectie. Een andere reden kan zijn dat er geen goede balans is tussen goede en slechte darmbacteriën. Mensen met PDS merken vervolgens vaak dat stress de klachten verergert en ook bepaalde voedingsmiddelen kunnen de klachten aanjagen.

Heb ik het prikkelbare darm syndroom?

Om vast te stellen of uw klachten veroorzaakt worden door het prikkelbare darm syndroom kunt u een afspraak maken met uw huisarts. Door middel van vragen en onderzoek van uw buik beoordeelt uw arts dat vervolgens. Op de website van de Maag Lever Darm Stichting (MLDS) kunt u eventueel eerst een test doen om te achterhalen of uw klachten door PDS veroorzaakt worden. Beantwoordt u veel van de vragen met ‘ja’, dan is die kans aanwezig. U krijgt dan ook nog een tweede deel van de test. Als u vervolgens na het beantwoorden van die vragen op verzenden klikt, ontvangt u een e-mail met de door u ingevulde antwoorden. Deze geeft een indicatie van uw klachten en kunt u meenemen naar uw huisarts. MLDS benadrukt hierbij dat alleen een arts een diagnose kan stellen en dat het formulier geen vervanging is van een medisch consult.

Wat is er aan PDS te doen?

De klachten die bij het prikkelbare darm syndroom horen, kunnen behoorlijk bepalend zijn voor het dagelijkse leven. Er zijn wel dingen die u kunt doen om de klachten zoveel mogelijk te beperken. We beschrijven hieronder wat de mogelijkheden zoal zijn.

Voeding aanpassen

Door het bijhouden van een voedingsdagboek kunt u in kaart brengen welke voedingsmiddelen de klachten in uw geval verergeren. Een diëtist kan eventueel helpen om met u te bepalen wat u beter achterwege kunt laten, maar hoe u toch gezond en gevarieerd eet. Voor de 1 werkt het om kruidig eten of koffie te laten staan en voor de ander koolzuurhoudende dranken. Soms wordt gebruik gemaakt van het FODMAP-beperkte dieet. Het toevoegen van vezelrijke voedingsmiddelen kan soms juist verlichting van de klachten geven. Ook is het belangrijk regelmatig en gevarieerd te eten. Drink daarnaast voldoende: 1,5 tot 2 liter per dag. Bij voorkeur water of thee zonder suiker of zoetstof.

Beweging

Door voldoende te bewegen wordt een goede werking van de darmen gestimuleerd. Door te weinig te bewegen kunnen darmklachten juist toenemen. Probeer daarom elke dag een half uur te wandelen of te fietsen. Voor sommige mensen is dat helaas niet weggelegd. Speciaal daarvoor heeft Nederland in Beweging! in 2017 een dvd uitgebracht, met oefeningen voor in een stoel. Deze video’s vindt u ook op onze website terug.

Ontspanning

Stress en spanning kunnen PDS-klachten aanwakkeren. Er is helaas niet altijd iets aan de oorzaak hiervan te doen, maar het is wel goed om u hier bewust van te zijn en stress en spanning zoveel mogelijk proberen te beperken. Ook kunt u bewust dingen ondernemen die voor u voor ontspanning zorgen. Maakt u zich veel zorgen om uw klachten, bespreek dat dan eens met uw huisarts of uw naasten. Uw huisarts kan u bijvoorbeeld medicijnen voorschrijven of doorverwijzen naar een diëtist of psycholoog.

Stoppen met roken

Het is voor de algehele gezondheid sowieso beter om te stoppen met roken, maar aangezien roken de darmen prikkelt is het zeker in het geval van het prikkelbare darm syndroom raadzaam om te doen.

Last van deze klachten? Ga dan altijd naar de huisarts

Niet alle klachten vallen onder PDS. Heeft u bloed bij uw ontlasting, valt u ineens veel af of verandert uw stoelgang plotseling heel erg, dan is dit reden om contact op te nemen met uw huisarts. Doe dit ook wanneer uw klachten pas op latere leeftijd ontstaan.

Dit artikel is eerder gepubliceerd en is door de redactie aangepast op 10 januari 2025.

(Bron: Maag Lever Darm Stichting, Thuisarts, Nu.nl, archief. Foto: Shutterstock)